INTERVIEW NAVIGATIEBEDRIJF
TomTom is ‘echt een ander bedrijf aan het worden’
JOB WOUDT
Topman Harold Goddijn legt nadruk op recordaantal orders in zakelijke markt, maar krijgt beleggers nog niet mee
Amsterdam
TomTom geldt als een belofte in de snel digitaliserende automobielindustrie, maar beleggers zien dat perspectief nog niet scherp. De koers schommelt net boven de €?7,50, terwijl het aandeel twee jaar geleden nog €?12 waard was.
Ook na de jaarcijfers van vorige week moest het aandeel terug, en dat terwijl ceo en mede-oprichter Harold Goddijn nadrukkelijk stelde dat TomTom een softwarebedrijf aan het worden is. De consumentenelektronica met de vertrouwde navigatiekastjes en de sport- horloges en -camera’s raakt op de achtergrond.
Van de €?903 mln aan omzet in 2017 kwam 61% uit data, computerprogrammatuur en diensten. Daarbij gaat het niet alleen om software voor bijvoorbeeld navigatie en verkeersinformatie die autofabrikanten inbouwen in hun nieuwste modellen, maar ook om het actief beheer van een wagenpark voor transportondernemers. Als deze ontwikkeling zich doorzet, zal het percentage aan omzet voor de zakelijke markt dit jaar oplopen tot dik boven de 70%. ‘TomTom is echt een ander bedrijf aan het worden’, aldus Goddijn een kleine week na de resultaten.
TomTom groeide in korte tijd van een klein bedrijf met veertig medewerkers naar een wereldconcern met zo’n anderhalf miljard omzet, maar staat eind volgend jaar weer op €?800 mln. De groei in het zakelijke segment gaat aanmerkelijk minder onstuimig dan de neergang in de consumentenelektronica.
‘In de ogen van de financiële markten is er vertraging in de transformatie naar een nieuw businessmodel’, merkt Goddijn op. ‘Maar ik stel ook vast dat we een record hebben bereikt aan nieuwe orders en dat we 450 vacatures hebben op ons personeelsbestand van 4700.’
V De snelle groei van destijds kleeft aan TomTom. Zit dat jullie nu soms in de weg?
‘Het is best een lange weg die we zijn ingeslagen. Maar als je kijkt naar de kennis en ervaring die we hier in huis hebben, dan is die echt indrukwekkend. Er wordt hier hard gewerkt om er een succes van te maken.’
V Het alternatief met sporthorloges en -camera’s pakte niet goed uit, bleek afgelopen zomer. Hoe teleurstellend was dat?
‘We hebben geprobeerd om de consumententak overeind te houden door die een injectie te geven. Met onze combinatie van hardware en software zitten we dicht op de consument en hebben de competenties om goede producten te maken. Het is dan jammer dat dit zo loopt. Ondertussen heeft het ons wel tijd gegeven in onze transitie.’
V Jullie hebben het afgelopen halfjaar gekeken naar een verkoop van de sporthorlogetak. Waarom is dat er niet van gekomen?
‘Je ziet dat de energie uit deze markt wegsijpelt, ook bij andere spelers. Dat leidt tot een herwaardering van deze markt. En je moet er voor blijven zorgen dat de bestaande klanten goed worden bediend en het merk geen schade oploopt. We hebben miljoenen horloges verkocht en deze mensen maken allemaal van ons platform gebruik. Dat moet je netjes blijven regelen.’
V Hoe lang kunnen jullie nog voortgaan met de verkoop van navigatiekastjes?
‘De markt wordt kleiner, maar we hebben een heel grote klantenbasis. We denken er nog veel van te kunnen verkopen. Bovendien genereert het cash waar we als onderneming profijt van hebben. We willen ook helemaal niet weg uit de consumentenmarkt. We halen er veel energie en inzicht vandaan. Het stelt ons in staat om snel te testen en te innoveren. En de directe connectie met de klant blijft belangrijk. Ook als je in de zakelijke markt actief bent, moet je de eindgebruiker nooit uit het oog verliezen. Het heeft geen zin om exact te voorspellen wanneer de laatste wordt verkocht.’
Het ‘nieuwe’ TomTom mikt vooral op het autonoom rijden, waarbij de computer steeds meer de rol van de bestuurder overneemt. Navigatie- en verkeersdata spelen hierin een cruciale rol en TomTom zit diep in deze materie. Hier groeide de orderportefeuille het afgelopen jaar met een derde tot €?400 mln. Maar het bedrijf heeft ook te maken met spelers als Google en Here, dat gesteund wordt door de Duitse auto-industrie en Intel. Tegenover analisten gaf Goddijn vorige week al aan dat er voldoende plaats is voor andere spelers, waaronder zijn eigen bedrijf. De sector wil zich niet afhankelijk maken van één enkel platform, meent hij.
V Het autonoom rijden is de belofte, wanneer neemt het een echte vlucht?
‘Het is een ontwikkeling die verwarrend is voor mensen. We weten dat we meer autonoom gaan rijden, maar niet op welk niveau. Je ziet nu al met de elektrificatie dat auto’s makkelijker geassembleerd kunnen worden. De toetredingsdrempels voor autofabrikanten worden anders, de rol van software wordt nog groter. Deze nieuwe auto’s met software en sensoren lijken steeds meer op rijdende smartphones of pnd’s (portable navigation devices, oftewel ‘tomtommetjes’, red.). Er is veel gespeculeer over de effecten hiervan en de betekenis voor mens en maatschappij. Het leidt soms ook tot onzekerheid en angst, zoals in landen die een stevige auto-industrie kennen. Het is nu moeilijk om te zien hoe de hazen straks lopen.’
V En gaat TomTom er echt van profiteren?
‘De uitkomst weet ik niet, maar ik weet wel dat de softwarecomponent steeds belangrijker wordt. En daar hebben wij als TomTom een paar belangrijke ijzers in het vuur met digitale kaarten, navigatie, verkeersinformatie en slim routeren. Ook zullen hier nog allerlei aanvullende diensten bijkomen, zoals informatie over parkeren en laadpalen. Het biedt voor ons een rijk landschap waar we met onze diensten, technologie en context een rol gaan spelen.’
Ceo Harold Goddijn is een van de vier oprichters van TomTom. Hij erkent dat zijn bedrijf in de transitie naar een nieuw businessmodel nog ‘een lange weg heeft te gaan’.
Beursnotering dwingt tot transparantie
Het in 1991 opgerichte TomTom staat dertien jaar aan de beurs genoteerd, dat maakte de financiering van overnames gemakkelijker. De vier oprichters, onder wie Harold Goddijn, beschikken nog over 45% van de aandelen. Was het geen idee geweest om het bedrijf van de beurs te halen om de transitie naar een ander businessmodel in de luwte door te voeren? In Nederland koos medische groothandel Mediq hiervoor, net als Telegraaf Media Groep die later deze maand van het Damrak verdwijnt. In de VS is computerfabrikant Dell een bekend voorbeeld. ‘Het is waar dat het tijdens een transitie lastiger is’, erkent Goddijn. ‘Maar daar komen we wel doorheen en dan gaan de voordelen van de notering zwaarder wegen.’ Voor nieuw kapitaal heeft TomTom de beurs nu niet nodig, gezien de stevige kasstroom en solvabiliteit. ‘Maar de beursnotering dwingt ons ook tot transparantie. Klanten kunnen zien wat hier gebeurt.’
€ 903 mln
TomTom boekte in 2017 een omzet van €?903 mln. Daarvan kwam 61% uit data, computerprogrammatuur en diensten.
70 %
Als de huidige ontwikkeling zich voortzet, loopt het percentage aan omzet voor de zakelijke markt dit jaar op tot ver boven de 70%.