Artikel FD
TECH EN MEDIA
Kaartenmaker AND: van Google en TomTom gaan we niet meer winnen
Stijn van Gils
Capelle aan den IJssel
Kwakkelend AND International Publishers heeft de directe strijd om hd-navigatiekaarten met zijn belangrijkste rivalen opgegeven. De kaartenmaker uit Capelle aan den IJssel zoekt nu de niches op. ‘Wij gaan voor kaarten die goed genoeg zijn voor specifieke markten’, zegt ceo Thierry Jaccoud tegenover het FD.
Volgens Jaccoud heeft AND alle mogelijkheden om weer winstgevend te worden. Hij pakt zijn laptop erbij en toont een onderzoeksrapport over de digitalekaartensector. Die markt bedraagt $5,3 mrd en groeit hard. Slechts zo’n $1,6 mrd is voor navigatie en vereist gedetailleerde data van het wegennet. De rest gaat om andere toepassingen. ‘Als we hierin een marktaandeel van 1% kunnen halen, dan zou dat fantastisch zijn.’
Het bedrijf dat hij leidt, opgericht in 1984, staat er momenteel nog slecht voor. De maker van digitale kaarten heeft stelselmatig de grootste moeite voldoende omzet binnen te halen. Telde AND op het hoogtepunt in 1998 nog tegen de vijfhonderd medewerkers, nu zijn dat er twintig.
Wie begin 2017 voor €100 aandelen van AND kocht, kreeg daar in februari nog geen €25 voor terug. Eind vorig jaar moest AND nog aankloppen bij zijn aandeelhouders wegens een geldtekort. In 2001 verkeerde het al een tijd in surseance van betaling.
De vitrine met bedrijfshoogtepunten op het hoofdkantoor toont in één oogopslag het probleem. Er zijn cd-roms te zien, met software om routes te plannen en die later te printen. Er staan enkele sterk verouderde navigatiekastjes waar AND met zijn kaarten aan meewerkte. Ook ligt er een mobieltje uit de tijd dat smartphones nog iets heel bijzonders waren. Het bedrijf is trots op de resultaten van toen, maar niets in de vitrine oogt als technologie van nu. AND heeft slagen gemist in het op de markt brengen van zijn producten.
De Zwitser Jaccoud, sinds februari vorig jaar ceo van de beursgenoteerde kaartenmaker, draait er niet omheen. ‘We hebben internet gemist’, vertelt hij vanuit een vergaderzaaltje dat uitkijkt op een nagenoeg lege kantoorvloer. ‘En daarna misten we ook de volgende trend van het aanleveren van realtimekaartinformatie voor websites en apps. Wij verkochten altijd onze gehele database. Grote deals, waarvoor we één keer betaald kregen en daarna niet meer. We hebben ons tafelzilver verkocht.’
Door die grote deals had het bedrijf vaak plots weer even veel werk en was de omzet voor een periode verzekerd. De noodzaak om het roer om te gooien werd daardoor steevast onvoldoende gevoeld. ‘Het ging nog wel’, verklaart Jaccoud. Ook na de surseance van betaling in 2001 kwakkelde AND verder.
Anno 2020 staat AND er matig voor. Definitieve cijfers over het afgelopen jaar zijn er nog niet, maar in het eerste halfjaar van 2019 was er een verlies van €0,7 mln. Dat was een aanzienlijke verbetering ten opzichte van 2018, toen een nettoverlies van €3,1 mln werd geboekt, op een omzet van €1 mln.
Om te kunnen veranderen kreeg AND een lening van €1,15 mln tegen een rente van 9%, werd in februari bekendgemaakt. Een hoge rente betekent dat beleggers het risico als groot inschatten. Ter illustratie: Ahold Delhaize heeft een obligatie uitgegeven met een rente van 0,25%.
Afgelopen jaar sloot AND onder zijn vorige ceo de ontwikkelafdeling in India, waar ‘met de hand’ digitale kaarten worden bijgewerkt. Met Jaccoud als ceo is de afdeling weer open en werken de medewerkers op contractbasis. ‘We zijn nu minder geld kwijt’, zegt hij. De Indiase afdeling werkt immers alleen nog als er vraag is, de rest gaat geautomatiseerd.
De handdoek in de ring gooien is nooit een optie geweest, zegt commissaris Kees Molenaar. AND heeft een database van 26 terabyte, met kaarten van Europa, grote delen van Amerika, Noord-Afrika en Australië en een wereldwijde basiskaart. Die database — er zijn maar weinig bedrijven met zoveel kaartinformatie — kan volgens hem hoe dan ook geld opleveren. Het is vooral zaak om de omzet op te krikken. Daarom heeft het bedrijf nu meer verkoopmedewerkers.
Lang dacht AND uiteindelijk weer leidend te worden in de markt van digitale kaarten, die nu wordt gedomineerd door Google Maps, Here (voorheen Navteq) en het eveneens Nederlandse TomTom. ‘Wij zijn een bedreiging voor TomTom en Here’, zei Jaccouds voorganger Hugo van der Linde in 2017 tegenover het FD. Samen met bandenmaker Continental zou het zeer gedetailleerde en altijd actuele navigatiekaarten gaan maken. Inmiddels is de focus verschoven.
Jaccoud, die eerder voor Navteq werkte, gooit het over een andere boeg: hij wil de niches opzoeken. ‘Van Google Maps, Here en TomTom gaan we het niet meer winnen’, zegt hij. Die bedrijven hebben veel meer schaal om gedetailleerde kaarten voor navigatie te maken en auto’s daarvoor rond te laten rijden.
In plaats daarvan mikt de kaartenmaker voortaan op diensten waar de concurrentie geen interesse in heeft. ‘We gaan voor kaarten die goed genoeg zijn voor specifieke markten.’ Ook kan de kaartenmaker nu wel realtime de laatste kaartinformatie laten zien op sites en apps van anderen.
Jaccoud doelt bijvoorbeeld op kaartjes waarop een webshop laat zien waar een besteld pakketje is. Of een kaartje op een huizenzoeksite waarop je snel de criminaliteitscijfers of wijknaam kunt zien. Sommige diensten biedt Google ook, maar de zoekgigant vraagt grotere websites veel geld. AND is naar eigen zeggen goedkoper en levert op sommige gebieden zelfs betere kwaliteit.
‘Als klein bedrijf zijn we daarnaast veel flexibeler. We zijn nu bijvoorbeeld bezig met een kaart waarop je snel de wijknaam kunt zien en met zones die onveilig zijn. Dat is voor onze concurrenten niet interessant om zelf te ontwikkelen. Als ze die informatie straks willen hebben, kunnen ze het net zo goed bij ons kopen.’
‘De enige onafhankelijke’
Slechts enkele bedrijven produceren wereldwijd hun eigen kaarten. Het kleine AND bestrijkt, samen met Google, TomTom en Here, een groot deel van de markt.
‘AND is de enige echt onafhankelijke kaartenproducent’, zegt Remco Takken, regiodirecteur van communicatie- en congresorganisatiebedrijf Geospatial Media & Communications. Google, Here (grotendeels in handen van Audi, BMW en Daimler) en TomTom leveren immers niet alleen ruw kaartmateriaal, maar ook volledige navigatiesystemen. Onafhankelijkheid maakt AND aantrekkelijk voor klanten die niet vast willen zitten aan een mogelijke concurrent en tegelijkertijd kwetsbaar.
Niet alleen concurrenten, ook een groeiende hoeveelheid vrij beschikbare informatie bedreigt AND. Het ‘hobbyproject’ OpenStreetMap heeft van sommige gebieden accurate kaarten, gratis te gebruiken. Maar gratis heeft ook nadelen: ‘Er is niemand om aan te klagen als iets misgaat, en zó duur zijn commerciële kaarten ook weer niet.’