vervolg,,,,
Samen met hun team hebben ze de voorbije maanden uitgezocht of het ook mogelijk is om varianten te bepalen op basis van een sneltest. “En dat bleek — tot onze eigen verbazing — bijzonder goed te lukken”, legt Wollants uit. “Zelfs uit gebruikte sneltesten die hier al drie maanden lagen, hebben we nog virusdeeltjes kunnen halen waarvan we vervolgens via genoomsequentie konden bepalen om welke variant het ging. Het straffe is dat die testen al die tijd op kamertemperatuur bewaard zijn en voortdurend blootgesteld werden aan licht. En toch konden we ze gebruiken om de variant te bepalen.” De laboranten in Leuven herhaalden de analyse meer dan dertig keer met verschillende merken en met testen die tussen de drie maanden en 24 uur oud waren. In zo goed als alle gevallen kon de variant succesvol bepaald worden en in tien gevallen kon zelfs het volledige genoom eruit gehaald worden.
Dit kan een gamechanger zijn. Want het laatste argument voor het massale gebruik van PCR-testen is hiermee van tafel. We zouden komende herfst en winter perfect alle patiënten enkel nog met sneltesten kunnen testen.
Elke Wollants, labomanager Rega Instituut
“Dit kan een gamechanger zijn”, denkt Wollants. “Want het laatste argument voor het massale gebruik van PCR-testen is hiermee van tafel. We zouden komende herfst en winter perfect alle patiënten enkel nog met sneltesten kunnen testen op corona — en zelfs op griep — en nadien vragen aan huisartsen, apotheken of testcentra om een beperkt deeltje van hun testen op te sturen naar een labo voor de analyse op varianten.”
Besparing
Wollants ziet enkel voordelen. “Iedere patiënt weet voortaan al na een kwartier of hij besmettelijk is, de labo’s kunnen zich opnieuw met andere analyses bezighouden en de overheid kan miljoenen besparen.” Dat laatste is zelfs nog licht uitgedrukt. In de herfst en winter van 2021 en 2022 gaf de federale overheid 625 miljoen euro uit aan PCR-testen. Als we komend najaar massaal zouden overschakelen op sneltesten, dan zakt de kostprijs voor dezelfde hoeveelheid testen naar 308 miljoen. Een besparing van 317 miljoen euro.
De vraag is of de labo’s een ommezwaai in de teststrategie zullen zien zitten. Want zij verdienen momenteel goed hun boterham met PCR-testen. “Voor ons is dat geen enkel probleem”, zegt Wollants. “Wij zullen zelfs blij zijn als we weer andere zaken kunnen doen. Of private labo’s daar hetzelfde over denken? Dat weet ik niet.” Ook bij de huisartsen zou weerstand kunnen ontstaan, want er is het voorbije jaar veel onduidelijkheid geweest over de betrouwbaarheid van sneltesten. “Ten onrechte”, vindt Wollants. “Wij hebben al aangetoond dat sneltesten effectief zijn, maar toch is die gedachte zeer hardnekkig in sommige kringen. Laatst gaf ik een webinar aan huisartsen en daar stelde ik vast dat velen niet eens wisten hoelang een sneltest een positief resultaat geeft.”
Er gaat helaas nog veel foute info rond over sneltesten. Zo vertellen contact tracers dat ze onbetrouwbaar zijn omdat ze tot 90 dagen na infectie nog positief kunnen zijn. Dat is onzin.
Elke Wollants, labomanager Rega Instituut
“Ook de overheid verspreidt nog steeds foute informatie. Zo kreeg een kennis van mij van een contact tracer te horen dat snel- en zelftesten onbetrouwbaar zijn omdat ze tot 30 dagen na infectie nog positief kunnen zijn. Dat is onzin. Maar het toont aan hoeveel werk er nog is als we straks enkel nog sneltesten zouden willen gebruiken.”
Vandenbroucke
Wollants hoopt dat de federale regering en minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) te overtuigen vallen. “Ook professor Van Ranst zal adviseren om te veranderen van strategie. Als je als overheid honderden miljoenen kan besparen zonder in te boeten op kwaliteit, dan moet je toch niet twijfelen? We zouden dan wel snel in gang moeten schieten, want er zullen procedures uitgewerkt moeten worden.”
Wollants en haar collega-onderzoekers dienen hun studie binnenkort sowieso in bij een wetenschappelijk vakblad, zodat het gecontroleerd kan worden door andere wetenschappers (een zogenaamde peer-review). “Voor zover we weten, zijn we de eersten die zo’n uitgebreide studie deden naar het bepalen van varianten via sneltesten. Finse collega’s publiceerden begin dit jaar ook een paper, maar die beperkte zich tot één merk van sneltesten die allemaal binnen de 48 uur afgenomen waren. Ze bewaarden de stalen ook in een frigo. Wij hebben meerdere merken en virussen geanalyseerd en ontdekten dat je zelfs drie maanden oude testen kan gebruiken die op kamertemperatuur bewaard zijn. Dat opent bijzonder veel perspectieven om het gebruik van PCR-testen fors terug te dringen.”