FD artikel, ter Info.
Chipbedrijven in de AEX in 2023: hoog, hoger, hoogst
Bij beleggers die begin dit jaar instapten in een van de drie halfgeleiderbedrijven in de AEX-index, of die nog wat aandelen bijkochten, kan er wel een extra chique fles champagne vanaf deze oud en nieuw. Qua prestaties aan de beurs laten chipmachinebouwers ASM en Besi de andere AEX-fondsen in 2023 ver achter zich.
Met een koerswinst sinds 1 januari van 146,8% was het Besi de absolute ster onder de hoofdfondsen aan het Damrak dit jaar, gevolg door ASM, met 104,3%. Opmerkelijk is dat deze fondsen het daarmee nóg veel beter deden dan ASML.
De belangrijkste Nederlandse chipmachinebouwer, afgelopen jaren standaard een van dé groeikanonnen op de AEX, voegde 36,7% aan beurswaarde toe. De technologiereus uit Veldhoven komt daarmee niet eens in de buurt van de koerswinsten van de onbekendere branchegenoten. ‘ASML deed het natuurlijk nog steeds heel goed’, zegt ING’s techanalist Marc Hesselink. ‘De koersstijging bij de andere twee was alleen extreem.’
ASML minder cyclisch
Een belangrijke verklaring voor het verschil is dat de koersen van ASM en Besi veel extremer bewegen dan die van ASML. Een daling gaat bij die twee fondsen ook harder, en andersom geldt dat dus ook. Vorig jaar was voor alle drie bedrijven een slecht jaar aan de beurs. ‘De dip was bij ASML in 2022 wel duidelijk minder diep. Het aandeel gaat in slechte tijden minder hard onderuit, maar dus ook minder omhoog bij herstel.’
ASM en Besi zijn gevoeliger dan ASML voor de zogenoemde varkenscyclus die in de chipindustrie nog steeds een belangrijke rol speelt. Vraag en aanbod zijn van halfgeleiders lastig op elkaar af te stemmen omdat capaciteit uitbreiden een proces van jaren is. Wanneer de vraag naar halfgeleiders stijgt — bijvoorbeeld omdat de doorbraak van kunstmatige intelligentie de vraag naar servers omhoog jaagt — schieten de omzetten van chipmakers en hun toeleveranciers snel omhoog. Maar die vraag kan net zo hard weer instorten, bijvoorbeeld omdat de economie afkoelt, en de bedrijfscijfers en de koersen daarmee ook.
ASML kan zich sinds het in 2017 zijn extreme ultra violet-machines op de markt bracht enigszins aan die cyclus onttrekken. Die belangrijke lithografiemachines van het bedrijf hebben een lange levertijd. En ASML heeft er een monopolie op: zonder deze apparaten kunnen de meest geavanceerde chips niet worden geproduceerd. Daarom beweegt de koers van het bedrijf lang niet meer zo tussen uitersten als die van de meeste andere bedrijven in de sector.
De chipindustrie krabbelt nu op uit zo’n dip. Inflatie, stijgende rentes en onzekere economische vooruitzichten drukten de vraag naar halfgeleiders en daarmee de koersen. Maar onder meer de doorbraak van kunstmatige intelligentie en overheidssubsidies voor de bouw van nieuwe chipfabrieken jagen een nieuwe groeicyclus aan. Afgelopen jaar was voor veel halfgeleiderbedrijven nog echt slecht. Maar bij Besi en ASM bleek de dip veel minder diep dan vooraf was verwacht, verklaart Corné van Zeijl, analist en strateeg bij vermogensbeheerder Cardano, de extreme koerswinsten.
Doorbraak van nieuwe technologieën
Besi profiteert bovendien van de doorbraak van een nieuwe technologie om verschillende soorten chips in één behuizing te verpakken. De verkoop van die hybrid bonding-machines kreeg afgelopen jaar tractie. Analisten en beleggers die eerder nog twijfelden aan de haalbaarheid van de complexe technologie lijken nu overtuigd dat het bedrijf uit Duiven hiermee iets bijzonders te pakken heeft.
Een nieuwe manier om transistoren op een chip vorm te geven werd dit jaar ook omarmd door chipmakers. De depositiemachines van ASM zijn voor die technologie weer belangrijk.
ASML bleek juist minder dip proof dan beleggers de afgelopen jaren waren gaan geloven. Vanaf het eerste kwartaal kwamen de signalen dat de chipmachinemaker minder nieuwe bestellingen binnenkreeg dan voorheen. Grote klanten als het Taiwanese TSMC stelden orders uit, onder meer omdat de bouw van fabrieken minder snel vordert dan gehoopt. Komend jaar verwacht ASML een gelijkblijvende omzet. Geen groei: dat hebben ASML-beleggers al lang niet meer meegemaakt.
Het eind van de dip lijkt hoe dan ook in zicht. Kunstmatige intelligentie, de energietransitie en de vraag naar elektrische auto’s drijven de vraag naar halfgeleiders de komende jaren op. Die verwachting is al in de koersen verwerkt, want afgaand op de gemiddelde richtprijs van analisten is er bij de Nederlandse chipbedrijven weinig winst meer te behalen. Jammer voor wie de rally van de afgelopen tijd heeft gemist.