De regering-De Wever belooft in haar regeerakkoord bijkomende maatregelen om bankdiensten bereikbaar te houden voor mensen die digitaal minder mee zijn.
De voorbije jaren kregen banken steeds meer kritiek dat ze die mensen over het hoofd zien, nu ze volop in hun kantoornetwerk snoeien en inzetten op mobiele apps om hun klanten te bereiken. In tien jaar is het aantal bankkantoren in ons land meer dan gehalveerd. Volgens de recentste cijfers van de bankenkoepel Febelfin telde België eind 2023 nog 3.243 bankkantoren.
Om bankieren voor iedereen betaalbaar te houden sloten de overheid en Febelfin drie jaar geleden al een protocol over een universele bankdienst. Die geeft klanten het recht op minstens 60 manuele verrichtingen aan het loket en minstens 24 geldopnemingen aan de automaat van de bank.
De nieuwe regering zegt dat ze dat bestaande protocol zal verlengen.
Maar daarnaast staat er nog een andere opvallende maatregel op de agenda om de daling van het aantal bankloketten te counteren.
Postkantoor als vangnet
Samen met de Nationale Bank en de financieeltoezichthouder FSMA zal er ook werk worden gemaakt van een juridisch kader om het kantorennetwerk van Bpost open te stellen voor basisdiensten, klinkt het.
Het postkantoor als back-upsysteem voor bankdiensten, dus. Helemaal nieuw is die oplossing niet. Klanten van BNP Paribas Fortis, de grootste bank van het land, kunnen sinds vorig jaar al in het postkantoor terecht voor eenvoudige financiële diensten. Het gaat dan om het openen van een rekening, het vervangen van een betaalkaart of zelfs het afsluiten van een consumentenkrediet of een autolening. Voor meer complexe vragen, bijvoorbeeld over een woonkrediet, moeten klanten nog naar het eigen netwerk van de bank.
Of banken diezelfde diensten kunnen aanbieden via de Bpost-kantoren moet nog worden uitgeklaard. Jean-Paul Servais, de voorzitter van de FSMA, liet eerder al verstaan voorstander te zijn van een plan om Bpost in te schakelen als vangnet voor klanten die digitaal minder mee zijn.
Cash vlotter beschikbaar maken
Tegelijk wil de nieuwe regering cash vlotter beschikbaar maken. Bijna twee jaar geleden sloot de vorige coalitie een protocol met de banksector, die zich engageerde om meer geldautomaten te plaatsen en die ook beter te spreiden. De regeringsonderhandelaars hebben nu afgesproken dat dat protocol binnen twaalf maanden moet worden geëvalueerd, samen met Febelfin.
Om de toegang tot cash te vergemakkelijken wil de overheid ook opnieuw geldautomaten toelaten in winkels. Momenteel kan dat niet omdat die toestellen aanvullen met biljetten wordt gezien als een 'bewakingsactiviteit'. De Wet Private Veiligheid bepaalt dat alleen een erkende bewakingsonderneming die taak kan uitoefenen. De nieuwe regering zegt de wet te willen aanpassen, zodat er meer geldautomaten kunnen worden geplaatst.
De beperkte beschikbaarheid van geldautomaten zit de Belgen bijzonder hoog. Nergens in Europa is de frustratie daarover zo groot als in ons land, leert een recente studie van de Europese Centrale Bank. Zo'n 23 procent van de Belgen zegt dat het moeilijker is geworden om cash af te halen bij een geldautomaat of aan een bankkantoor.