Solvay start productie zeldzame aardmetalen voor Europa's groene, autonome energietransitie
Tom Michielsen
08/04 om 10:30
In zijn Franse vestiging in La Rochelle heeft Solvay dinsdag de productie van zeldzame aardmetalen voor permanente magneten op gang getrapt. Die cruciale bouwstenen voor elektromotoren en windturbines komen nu nog bijna exclusief uit China. Op termijn wil het chemiebedrijf ruim 100 miljoen euro in het project investeren, maar 'alleen als de Europese vraag zich ontwikkelt'.
Dat Solvay in zijn Franse vestiging zeldzame aardmetalen raffineert, is niet nieuw. De fabriek in La Rochelle bestaat al sinds 1948 en kwam in 2011, bij de overname van Rhodia, in handen van Solvay. Toen al werden aardmetalen geraffineerd voor onder meer tl-lampen. Vandaag raffineert de chemiegroep jaarlijks 4.500 ton zeldzame aardmetalen, vooral cerium. Dat dient onder meer voor katalysatoren, die de uitstoot van brandstofmotoren reduceren, voor de chipindustrie en voor medische MRI-scanners.
Solvay heeft zijn productieproces nu ook aangepast om specifieke zeldzame aardmetalen te maken die cruciaal zijn in de energietransitie: neodymium en praseodymium, chemische elementen die onmisbaar zijn om permanente magneten te maken. Die vormen de kern van een elektromotor of een windturbine. ‘Tegen 2030 kunnen we 30 procent van de op dat moment geschatte Europese vraag naar zeldzame aardmetalen leveren', zegt CEO Philippe Kehren bij de opening van de nieuwe productiefaciliteit.
Raffinage
De voorbije twee jaar heeft Solvay ettelijke miljoenen - een exact bedrag wil het niet geven - geïnvesteerd in de gedeeltelijke ombouw van zijn site voor de raffinage van de twee types zeldzame aardmetalen. Maar naarmate de site zich verder ontplooit, wordt dat meer dan 100 miljoen euro. ‘We hebben de fabriek, en de knowhow om dat waar te maken’, zegt Kehren. ‘We zijn de grootste site voor de productie van zeldzame aardmetalen buiten China en de grootste in Europa. Dat maakt van ons zowat de enige partij in Europa die dit voor een aanvaardbare prijs kan doen.'
Omdat er in China genoeg capaciteit is om de hele wereld van zeldzame aardmetalen te voorzien, voor een lagere prijs dan de onze, is er op dit moment nog geen markt voor onze aardmetalen.
Philippe Kehren
CEO Solvay
Die prijs zal evenwel 'licht hoger' liggen dan de Chinese, geeft Kehren toe. China domineert vandaag de hele keten tot aan de magneten: 60 procent van de zeldzame aardmetalen ter wereld komt uit Chinese mijnen en het land neemt ook 87 procent van de verwerking van de grondstoffen voor zijn rekening. Daardoor levert het meer dan 90 procent van de permanente magneten.
In tegenstelling tot de batterij-industrie - met het dramatische faillissement van het Zweedse miljardenproject Northvolt nog vers in het geheugen - zijn volgens grondstoffenexperts in Europa wel alle schakels aanwezig om zelfvoorzienend te zijn in elektromotoren. 'De fabriek van Solvay staat voor de raffinage van de ruwe grondstoffen. Het Britse Less Common Metals kan er de metalen en de juiste legeringen van afleiden en het Duitse Vacuumschmelze is een gerenommeerde bouwer van permanente magneten', stelde KU Leuven-professor Peter Tom Jones eerder. 'De producenten van elektromotoren Bosch en Valeo zitten verderop in de keten, die eindigt bij de grote automerken en windturbinebouwers als Siemens en Vestas. De enige missing link is de stap voor de raffinage: de mijnbouw.'
'Omdat er in China genoeg capaciteit is om de hele wereld van zeldzame aardmetalen te voorzien, voor een lagere prijs dan de onze, is er op dit moment nog geen markt voor onze aardmetalen', geeft Kehren toe. 'Daarom zijn we voorzichtig en investeren we voorlopig maar enkele miljoenen euro's, waarmee we dit jaar enkele honderden tonnen kunnen produceren. We wachten dus op de ontwikkeling van de Europese markt.'
Solvay in La Rochelle, grootste Europese fabriek voor zeldzame aardmetalen
Al sinds 1948 raffineert (scheiding, zuivering en formulatie) de fabriek in La Rochelle enkele van de 17 zeldzame aardmetalen (vooral cerium) voor voornamelijk katalysatoren die de uitstoot van brandstofmotoren van auto's reduceren.
Daar komen vanaf volgende week drie zeldzame aardmetalen bij die onontbeerlijk zijn voor de productie van permanente magneten, cruciale onderdelen voor elektromotoren en windturbines.
Vandaag komen die magneten en de grondstoffen ervoor vooral uit China. Solvay wil met zijn Europese productie een alternatief bieden. Het hoopt op kruissnelheid (2030) 4.500 ton te produceren, goed voor 30 procent van de Europese markt. Dit jaar wil het bedrijf opschalen naar enkele honderden tonnen.
In de vestiging in La Rochelle werken 300 mensen op een site van 40 hectare. Het is een van zeven Franse productiesites in Frankrijk.
Die moet volgens Kehren komen van de Critical Raw Materials Act, die onder meer stelt dat een bedrijf maximaal 65 procent van een kritische grondstof bij eenzelfde niet-Europees land mag betrekken. ‘Maar met de concrete uitwerking van die wetgeving staat Europa nog nergens. Van de Franse overheid hebben we wel al een toezegging, ook financieel: we kunnen rekenen op een belastingkrediet ter waarde van 20 procent op de totale investering. Daarnaast rekenen we erop dat Europese bedrijven in onze producten een alternatief vinden voor zeldzame aardmetalen uit China, waardoor ze strategisch onafhankelijker worden.’
Brandstof- versus elektromotoren
‘We zijn wel zijn heel flexibel met onze fabriek’, zegt An Nuyttens, hoofd van de divisie silica en specialty chemicals bij Solvay. ‘We kunnen onze productie aanpassen aan heel uiteenlopende kwaliteiten van aangeleverde grondstoffen, zelfs gerecycleerde materialen, maar ook aan de noden van de markt. Gaat de energietransitie snel, dan kunnen we mineralen raffineren voor permanente magneten. Gaat ze wat trager, en rijden er langer klassieke voertuigen rond, dan produceren we wat langer de aardmetalen voor de katalysatoren voor brandstofmotoren, of voor andere toepassingen.’
Ook aan de leverancierszijde is nog veel werk voor Solvay voluit kan opschalen. Over de eerder aangekondigde intentieovereenkomst met het Australische mijnbouwbedrijf Hastings Technology Metals wil het chemiebedrijf niet veel meer kwijt. Wel tekende het intussen een definitief contract met het Canadese Cyclic Materials om gerecycleerde grondstoffen uit afgedankte permanente magneten te leveren. 'Precies die zullen nu dienen voor de eerste productie die in La Rochelle zal buitenkomen. Aangezien de hoeveelheid afgedankte permanente magneten nog beperkt is, voeren we nog gesprekken met andere leveranciers, ook van ‘virgin’ grondstoffen.'