Fortis: Q&A
Omdat het Fortis-kluwen steeds complexer wordt, hebben wij via een reeks duidelijke vragen een en ander voor u op een rijtje gezet.
Van wie is Fortis Bank nu eigenlijk?
Fortis Bank is nu voor 99,93 procent een staatsbank. Dat is het gevolg van twee nationalisatiebewegingen uit oktober vorig jaar. In het eerste weekend kocht de Belgische overheid 49,9 procent van Fortis Bank, in het weekend erna de rest. In dat weekend werd ook besloten om 75 procent van de bank door te verkopen aan BNP Paribas. Die transactie is echter nog niet uitgevoerd.
De aandeelhouders stemden donderdag tegen de beslissing van het tweede weekend, waardoor de verkoop aan BNP Paribas meteen zonder voorwerp werd. Het terugdraaien van de volledige nationalisatie van Fortis lijkt echter niet opportuun, omdat dat zware financiële consequenties zou hebben. Ter informatie: de 0,07 procent van de aandelen die niet in handen van de overheid zijn, zitten verspreid onder verschillende kleine aandeelhouders. Het bureau Deminor bezit vier aandelen Fortis Bank.
Van wie zijn de verzekeringen van Fortis?
De verzekeringen, zowel in België als het buitenland, blijven voorlopig volledig eigendom van Fortis Holding. De overheid heeft ze nooit genationaliseerd. Wel bestond het plan om de Belgische verzekeringen samen met de bank aan BNP Paribas te verkopen. Dat plan werd echter al grotendeels teruggedraaid in de weken voorafgaand aan de aandeelhoudersvergadering van donderdag.
De kans bestaat wel dat de overheid Fortis Verzekeringen België opeist als onderpand, maar dat wordt wellicht juridisch betwist. Wat de internationale verzekeringstak betreft, blijft alles bij het oude. Die blijft zeker in Fortis Holding. Voor dat onderdeel is nooit een verkoopplan gemaakt.
Wat is de functie van de holding?
Die is eigenlijk een beursschelp met activa. Voorlopig groepeert Fortis Holding de verzekeringsactiviteiten in het buitenland en in België, waar zich nooit een operationeel probleem heeft voorgedaan. De holding is ook de enige mogelijkheid om opnieuw waarde te creëren voor de talloze Fortis-aandeelhouders. Zij zijn immers eigenaar van de holding, en niet langer van Fortis Bank
. In het oorspronkelijke plan zou de holding ook een deel van de portefeuille gifkredieten van Fortis Bank in handen krijgen, ook bij het afspringen van de deal met BNP Paribas. Maar dat laatste wordt betwist door sommige aandeelhoudersgroepen en lijkt voorlopig een vraagteken. Wat er nu met de gifkredieten moet gebeuren, staat niet vast.
Wat betekent de neen-stem voor de Belgische overheid en belastingbetaler?
Als er geen partner wordt gevonden, blijft Fortis Bank een staatsbank en zal de Belgische staat alle risico's van Fortis Bank op zijn schouders moeten nemen. Gecombineerd met de garantiestellingen en kredietinjecties in andere financiële instellingen, zoals Dexia, KBC en Ethias, kan dat belangrijke gevolgen hebben voor de kredietwaardigheid van ons land.
Het gevolg daarvan is dat geld lenen voor België duurder wordt, zoals onlangs Ierland al mocht ervaren. De begroting en de staatsschuld zullen daar (fors) onder lijden en de rekening komt dan terecht bij de Belgische belastingbetaler.
Voorlopig is dat doemscenario echter nog niet bewaarheid. Dat komt mede doordat de risico's van Fortis Bank na de rampzalige periode in oktober vorig jaar sterk zijn afgenomen. Toen kon de bank geen beroep meer doen op kredieten van andere banken. Die waren terughoudend geworden omdat Fortis de financiering voor de overname van ABN Amro niet rond had. Intussen is het ABN Amro-probleem verdwenen en is de markt voor zogenaamde interbancaire kredieten behoorlijk verbeterd. De liquiditeitssteun die BNP Paribas de afgelopen maanden aan Fortis Bank heeft verleend, is dan ook grotendeels afgebouwd.
Toch blijft het wellicht afwachten tot de Fransen niet langer verplicht zijn om liquiditeitssteun te verstrekken — volgens het arrest van het hof van beroep is dat tot 16 februari — vooraleer we de echte reactie zullen kennen van de interbancaire geldmarkt op een alleenstaande Fortis Bank. Pas dan zal duidelijk worden of Fortis Bank al dan niet opnieuw een beroep zal moeten doen op noodkredieten van de Nationale Bank. En ook daarna blijft er onzekerheid. Want de wereldwijde kredietcrisis is nog lang niet voorbij en er kunnen in de staart nog nieuwe schokgolven komen.
Is de neen-stem slecht nieuws voor het personeel van Fortis?
Vakbondsvertegenwoordigers lieten dat donderdag op de Heizel uitschijnen. Maar ook bij een ja-stem zijn er gevolgen. Dan zou Fortis Bank voor driekwart eigendom geworden zijn van een beursgenoteerde Franse bank, die uit is op winstmaximalisatie. Enkel op de korte termijn gaf BNP Paribas garanties dat er geen gedwongen ontslagen zouden komen.
Na de neen-stem is Fortis Bank volledig eigendom van de overheid, die per definitie een sterkere sociale bekommernis heeft dan een beursgenoteerde onderneming. Maar daar staat tegenover dat Fortis Bank zonder buitenlandse partner minder groei- en/of herstelkansen heeft, waardoor een personeelsafslanking ook in dit scenario onvermijdelijk lijkt, al verzekerde de directie van Fortis Bank van niet.
De vrees dat klanten het laten afweten na een neen-stem en zo de bank in de afgrond zouden duwen, lijkt niet bewaarheid te worden. Wel blijft de toekomst voor de bank onduidelijk, wat slecht is voor het imago en het handelsfonds van Fortis Bank.
Moeten klanten van Fortis Bank zich ongerust maken?
Daar is geen enkele reden toe. Zolang de klanten zelf geen gekke dingen doen, is er niets aan de hand. Met de overheid als aandeelhouder en een stevige solvabiliteitsbuffer kan Fortis zelfs een van de betere banken in Europa worden. Dat de bank nu niet langer beursgenoteerd is en dus minder een speelbal van de financiële markten is dan voordien, geeft meer stabiliteit. Wat betekent de neen-stem voor BNP Paribas?
Die vraag is moeilijk te beantwoorden. Sommige waarnemers zeggen dat BNP Paribas Fortis meer nodig heeft dan de Franse bank wil toegeven, al is het maar omdat de strategische groeikansen in eigen land beperkt zijn en Fortis erg complementair is met BNP Paribas. In die optiek is de neen-stem dus slecht nieuws voor de Fransen en wagen ze misschien nog een laatste poging. Opvallend was alvast dat het aandeel BNP Paribas verder terrein verliest. Het staat nu lager dan voor de neen-stem.
Maar uit schrik voor 'het Belgische moeras' kan BNP Paribas ook afhaken en daarna een schadevergoeding eisen voor het verbreken van de oorspronkelijke deal, al zou dat laatste wel een agressieve stap zijn.
Is er gevaar voor een faillissement van Fortis Holding, zoals Fortis-voorzitter Hessels deze week opperde?
Die kans lijkt erg klein. De beursgenoteerde holding is voorlopig enkel eigenaar van de verzekeringstak, een gezonde onderneming met toekomstperspectief. De grote onbekende voor de aandeelhouders van de holding is wat er met de portefeuille gifkredieten gaat gebeuren. Die is nu in handen van de bank. De al dan niet verplichte financiering van een apart vehikel voor gifkredieten, waarover juridische betwisting bestaat, kan bij Fortis Holding wel een liquiditeitstekort creëren. Maar de kans lijkt klein dat de Belgische overheid dan niet zal bijspringen, al is daar in regeringskringen wel mee gedreigd.
Wat gaat er in de komende weken nog gebeuren?
Allereerst zal BNP Paribas zijn houding moeten bepalen. Wil de bank nog op d