Industrie en waterbedrijf beloven honderd procent circulair hergebruik van water
Rob de Lange 11:57
Kunnen misschien wetlands naast fabrieken een algehele watercrisis voorkomen in Nederland? Als de proef van Dow Chemical en waterbedrijf Evides goed uitpakt zou de industrie zelfs circulair kunnen gaan met haar enorme watergebruik.
Belucht rietveld waar met behulp van poreuze kleikorrels en de wortels van het riet het water wordt gezuiverd. Foto’s: Renate Beense voor het FD.
Plaats van handeling is een terrein in Terneuzen, direct grenzend aan het gigantische complex van Dow Chemical. Twee wetlands, elk met een oppervlakte van 350m², zijn bij wijze van proef door Evides Industriewater en Dow voorzien van vegetatie. Het idee hierachter is dat plantenwortels en microben in de drassige bodem zorgen voor de voorbehandeling en biologische stabilisatie van brak afvalwater. Het gaat om twee stromen: het gezuiverd afvalwater van Dow en gezuiverd rioolwater van de stad Terneuzen, vertelt Annette Ottolini, algemeen directeur van Evides Waterbedrijf, waarvan Evides Industriewater onderdeel uitmaakt.
Bij Ottolini is geen spoortje twijfel te bespeuren over de werking van het systeem. ‘Eerst stroomt het water door de wetlands heen. Daarna gaat het naar een onderzoekshal waar we het met een combinatie van technieken opwerken tot ultrapuur water. Vervolgens komt het water weer bij Dow terecht voor de koeltorens of om stoom te produceren. De resultaten van de pilot zijn zeer positief. Dit gaat bijdragen aan een duurzame industriewatervoorziening.’
Op deze manier hopen de bedrijven de inname van Biesbosch-water tot nul terug te brengen. Tegelijkertijd onderzoeken ze de mogelijkheid om regen- en polderwater in de ondergrond op te slaan om tijdens droogte voorraden beschikbaar te hebben.
Het woord ‘proef’ suggereert iets vrijblijvends, maar voor Dow en Evides is het een bloedserieuze aangelegenheid. Onlangs hebben beide bedrijven de samenwerking voor nog eens twintig jaar vastgelegd. De bedrijven werken ook samen met onder meer waterschappen, provincie en omliggende gemeenten.
Op en in de poreuze kleikorrels kunnen bacteriën groeien die het water zuiveren.
Douchewater en zwembadjes
Dow betaalt Evides voor de dienstverlening en de waterleveringen, maar denkt er ook financieel voordeel mee te kunnen behalen. Door het gebruik van het sterk gezuiverde water kan veel onderhoud later uitgevoerd worden, wat flinke besparingen oplevert.
Anton van Beek, voorzitter van de raad van bestuur van Dow Benelux: ‘Onze belangrijkste opgaven zijn hoe we de uitstoot van CO2 naar beneden krijgen en hoe we minder van alles gaan gebruiken. Daar hoort water dus bij. Wij denken dat het mogelijk is om te komen tot 100% circulair hergebruik van water.’
Circulair waterbeheer betekent niet dat er helemaal geen water meer bij hoeft. De verdampingsverliezen moeten worden aangevuld. Maar bij hergebruik wordt een bedrijf minder afhankelijk van extern water en worden er geen schadelijke stoffen meer in het water geloosd.
Dow Chemical heeft voor zijn werkprocessen enorme hoeveelheden water nodig. Nu al wordt 70% van het gebruikte water gewonnen uit lokale en circulaire bronnen afvalwater. Maar de lat moet hoger vindt Van Beek: ‘Het gaat ons om die laatste 25%.’
In Spanje betalen bedrijven soms €10 voor een kuub water, dan heb je opeens een andere businesscase
In Terneuzen gaat het jaarlijks om 20 miljoen kuub, gelijk aan het waterverbruik van 175.000 gezinnen. ‘Fantastisch als we dat circulair weten te maken’, zegt hij, ‘de kringloop sluiten. Zo zie ik de uitdaging die we met Evides zijn aangegaan.’
Ottolini vult aan: ‘We laten zien wat industrieel watermanagement 2.0 in de praktijk betekent, namelijk dat het ons menens is om samen met het bedrijfsleven een zo gering mogelijke voetafdruk voor water te realiseren met zo min mogelijk beslag op natuurlijke hulpbronnen.’
Gebrek aan (schoon) water leidt op verschillende plekken in de wereld al tot crisissituaties. Berucht is het naderende Day Zero in Zuid-Afrika, de dag waarop er geen water meer uit de kraan komt. Al jaren dreigen de waterbronnen rondom Kaapstad leeg te komen staan. Ook vers in het geheugen staan de treinen met water die in juli 2019 onder luid gejuich van de bevolking de miljoenenstad Chennai in India binnenreden.
Onderzoeksopstelling bij Evides Waterbedrijf om brak water te ontzilten.
Dichter bij huis kennen we het voorbeeld van boeren uit Noord-Beverland die in droge zomers water door schepen en tankwagens laten aanvoeren om hun landerijen te besproeien. Burgers worden ieder jaar dringender opgeroepen zuinig om te gaan met douchewater en het vullen van hun zwembadjes. Maar wat doet het bedrijfsleven, wetende dat ook in droge zomers frisdrankfabrieken, de papierindustrie of chemische bedrijven honderden miljoenen kuub water nodig hebben voor hun productie?
De industrie heeft de afgelopen jaren niet stilgezeten. De eisen van Nederlandse en Europese overheden om zorgvuldig met afvalwater om te gaan zijn in de loop der jaren steeds verder aangescherpt. Toch heeft water voor veel Europese bedrijven geen prioriteit, aangezien de leveringszekerheid niet in het geding is. Dat is eigenlijk vreemd, zei een topman van het Duitse BASF onlangs: ‘We zouden in principe jaren zonder olie kunnen, maar geen dag zonder water. En toch waarderen we het maar met mate.’
Jan Appelman, adviseur Water en Industrie bij Royal HaskoningDHV ziet dat de industrie haar best doet. ‘Maar de prikkels om meer water te gaan hergebruiken zijn beperkt. Water in Nederland is goedkoop. In Spanje betalen bedrijven soms €10 voor een kuub water. Dan heb je opeens een andere businesscase.’
Appelman ziet wel een verandering: ‘Sinds een paar jaar begint het te knellen als bedrijven merken dat door droogte tijdelijk niet mag worden geloosd of dat de kwaliteit van water minder is.’ Bovendien wordt de beschikbaarheid van voldoende water in toenemende mate een criterium voor buitenlandse bedrijven om zich in ons land te vestigen.