Even een middernachtelijke sombere overweging: de afgelopen 10 (13?) jaar is Nederland verwaarloosd, problemen zijn gecreëerd, voor ons uitgeschoven en verergerd.
Laat ik beginnen met de wooncrisis. Nederland heeft van oudsher een grote sociale woningsector, ik denk dat we daar trots op mogen zijn. Ook als je geen hoog inkomen hebt kun je fatsoenlijk wonen. In mijn optiek is het in 1995 misgegaan met de bruteringsoperatie (https://nl.wikipedia.org/wiki/Bruteringsoperatie).
Toen werden toekomstige subsidies aan de woningcoöperaties weggestreept tegen schulden die zij bij het rijk hadden. Omdat er geen subsidie meer werd verstrekt hoefde er niet meer ieder jaar meegekeken te worden en lag de weg vrij voor de snelle jongens om de ingedutte coöperaties "bedrijfsmatig" te gaan leiden. Daar hoorde natuurlijk een Maserati bij, en prestigeprojecten als de SS Rotterdam. Hoogtepuntje was natuurlijk de derivatenhandel van Vestia die bijna de hele coöperatiesector omver trok. Het laatste restje investeringscapaciteit werd door de verhuurdersheffing afgeroomd. Bij gebrek aan aanbod in de sociale sector gaat in de koop- en vrije huursector de economische wet van vraag en aanbod gelden, met als gevolg dat de prijzen door het dak gaan.
Terzijde voor Hugo: een economische wet kun je niet opzijzetten met een "wet middenhuur". In het gunstigste geval gaat die wet ervoor zorgen dat het aanbod aan middenhuurwoningen afneemt, en de vraag toeneemt wat dan ook in dat segment tot wachtlijsten van decennia gaat leiden.
Kortom: we moeten zorgen dat de woningbouwcoöperaties weer de financiële slagkracht krijgen om te bouwen, bouwen, bouwen, maar ook de randvoorwaarden daarvoor in orde maken:
- bestemmingsplannen/bouwvergunningen worden nu jaren getraineerd door nimby's. Er moet een evenwicht komen tussen de belangen van degenen die nu een vrij uitzicht hebben, en degenen die nu geen woning hebben. Het probleem is dat de eerste groep komt protesteren (en denken dat het woordje "inspraak" betekent dat ze hun zin krijgen), en de tweede groep niet eens weet dat zij over een aantal jaren in die nieuw te bouwen huizen gaat wonen.
- stikstofruimte, wat je er ook over denkt, de stikstofproblematiek gaan we de komende jaren houden (Nexit per 1 januari as zit er niet in), dus moeten we opereren binnen de huidige kaders. De grote bronnen van stikstof(verbindingen) zijn industrie, mobiliteit, gebouwde omgeving en veeteelt. Natuurlijk moeten we ook aan de eerste drie categorieën werken, maar het makkelijkst en snelst kunnen we de stikstofuitstoot in de veeteelt beperken, gewoon met minder koeien en varkens die hier schijten.
Terzijde: dan hoeven er ook minder dieren geslacht te worden, wat nu veelal door arbeidsmigranten gedaan wordt, hebben we daar ook wat gewonnen.
- Infrastructuur, wegen, openbaar vervoer, warmtenet en electriciteitsnet. We weten allemaal wat een gigantische opgaves daar liggen.
Ofwel: we moeten eindelijk eens de problemen aan gaan pakken, en dat gaat pijn doen. Maar daar is politiek voor: afwegen van de pijn van de ene groep (die bijvoorbeeld het boerenbedrijf onteigend ziet worden), en de andere groep (jongeren die geen eigen leven op kunnen bouwen), en dan een besluit nemen (en als de sodemieter aan het werk).
De somberte komt door de blik op het politieke landschap: geen enkele partij durft het aan om te vertellen dat het pijn gaat doen. Hooguit wordt de suggestie gewekt dat als we de (asiel)immigratie nou maar beperken alles goed komt. Van asielmigratie mag je van mij denken wat je wilt, zonder dat ik je racist of fantast ga noemen, maar arbeidsmigratie is veel belangrijker. Een succesvol bedrijf als ASML haalt per jaar 6000 hoogopgeleide werknemers van over de hele wereld naar Veldhoven. Tel daar nog eens 6000 voor de toeleveranciers bij en je ziet het probleem. Moeten we ASML vertellen dat zij beter naar een ander land kunnen verhuizen, uiteraard met medeneming van de honderden miljoenen aan vennootschapsbelasting en de miljarden aan loonbelasting?
Lijkt mij niet, en daarom moeten we ophouden met sprookjes vertellen, de mouwen opstropen en echt de problemen aanpakken.