Bam is de grootste bouwer van Nederland. Maar de woningbouwproductie blijft achter. Een interview met bestuursvoorzitter Joop van Oosten. Hij spreekt van "een heel ongezonde woningmarkt". Volgens hem zal het kabinet er niet aan ontkomen toch een discussie te starten over de aftrek van de hypotheekrente. "Je kunt toch niet zeggen dat mensen niet meer mogen nadenken."
De woningbouwproductie zakt weer eens in. U bent een grote bouwer in Nederland, niet zo mooi…
"Inderdaad. Nu roert de NVB (Nederlandse Vereniging voor Ontwikkelaars en Bouwondernemers) weer de trom. Het is jammer dat het kabinet de problemen niet onderkent. We hebben onderhand een heel ongezonde woningmarkt, die in de hoogtijdagen van de voormalige DDR niet zou misstaan."
Hoe acuut is het probleem en wat moeten we eraan doen?
"Het is geen acuut probleem voor nu, maar als we er nu niks aan doen, hebben we straks wél een probleem. Per jaar zijn 100.000 nieuwe huizen nodig, er worden er maar 60.000 à 70.000 gebouwd. De coalitie heeft besloten de situatie voor vier jaar te bevriezen om de belangrijke onderwerpen van de politieke agenda te halen."
De hypotheekrenteaftrek en de huren?
"Ja. Jongeren kunnen geen huis meer kopen. En als er sprake is van een ongezonde markt, lijdt Bam daar ook onder. Inderdaad, de schaarste leidt in eerste instantie tot prijsstijgingen, maar later kom je jezelf toch tegen. De Vinex-locaties raken vol, zijn na een paar jaar uitgebouwd. Je kunt meer binnenstedelijk bouwen, dat is op zichzelf goed, maar niet substantieel."
Wat moet het kabinet doen?
"De woningmarkt als geheel bekijken, inclusief hypotheekrenteaftrek en de huren. Maatregelen wel geleidelijk invoeren om grote schokken in de markt te voorkomen. En rekening houden met enerzijds de demografische vraag naar woningen en anderzijds de vraag naar kwalitatief goede woningen."
Maar het kabinet heeft de woningmarkt voor vier jaar op slot gedaan, dus dat is allemaal niet aan de orde…
"Ik verwacht dat er toch ergens een moment komt dat er een discussie in de breedte over de hypotheekrenteaftrek start. Als je steeds die berichten leest over de te lage bouwproductie, zal de druk op het kabinet zo toenemen dat ze er niet onderuit kunnen. U heeft gelijk, het regeerakkoord zegt dat onderzoek naar en discussie over de hypotheekrenteaftrek niet aan de orde is. Maar je kunt toch niet zeggen dat mensen niet meer mogen nadenken? Het nadenken en de discussie leiden tot een toenemende druk op het kabinet, lijkt mij."
Wat is het bezwaar van de manier waarop het nu gaat met de huren?
"Het huursysteem zit rigide in elkaar. Er moet veel meer marktwerking komen. Natuurlijk, er moet altijd een goed vangnet aan de onderkant zijn. Maar op gewilde plekken moeten de huren omhoog en op minder gewilde plekken kunnen ze stabiel blijven. En het kabinet moet een duidelijke visie geven waar het met de bouw naartoe moet. De ruimte is er wel degelijk, je kunt prima aan de randen van de grote steden bouwen."
Maar waarom wordt er nu zo weinig gebouwd in Nederland?
"De bouwprijzen zijn ontzettend hard gestegen, dat heeft tot gevolg dat projecten niet meer binnen het budget passen en daar moet dan weer over worden onderhandeld. Dat levert vertraging op. En de ingewikkelde regelgeving en de langdurige procedures om plannen te mogen maken en de bezwaarschriftenprocedure bijvoorbeeld, daar word je als bouwer niet vrolijk van. Wat zeg ik, daar word je als Nederlander niet vrolijk van!"
Hoeveel huizen bouwt Bam elk jaar in Nederland?
"Bam is in Nederland de grootste bouwer, Bam bouwde in 2006 zo’n 8.000 huizen, waarvan we er 5.400 zelf ontwikkelen. Bijna de helft van onze omzet komt uit Nederland. Bam heeft eerst NBM overgenomen, later HBG en nu 51 procent van AM. En we hebben een calloptie op de andere 49 procent van AM. Nee, die aankoop, over twee jaar, hangt niet als een zwaard van Damocles boven ons hoofd, daar is geld voor."
...
Het vertrouwen kan een knauw krijgen door de hogere rente, de hoge huizenprijzen en de hoge benzineprijzen…
"Ja, de consument, de huizenkoper kan er op termijn last van krijgen. En hij kan minder lenen. Maar op dit moment is het niet zo dat bij ons alarmbellen afgaan."