ACTUEEL
NIPT IN NEDERLAND
In 2013 kwam in het nieuws dat Nederlandse gynaecologen zwangeren naar België
stuurden om daar de niet-invasieve prenatale test (NIPT) te laten doen. In eigen
land kon het niet. De ophef die ontstond zorgde voor beweging en binnen een jaar
kon een samenwerkingsverband van onder meer zorgprofessionals, labspecialisten
en onderzoekers, het NIPT-consortium, met de zogenaamde Trident-studie
van start. Daarin kunnen zwangeren met een verhoogd risico op een kind met een
trisomie de test ondergaan. Meestal gaat het dan om vervolgonderzoek na een
combinatietest. In het eerste jaar hadden al drieduizend vrouwen meegedaan.
Ongeveer negen op de tien vrouwen die de test aangeboden kregen, kozen ervoor.
De overgrote meerderheid voelde zich vrij om te kiezen, en goed geïnformeerd. In
103 gevallen was er volgens de test sprake van een trisomie, waarvan de uitslag
negen keer foutpositief was. Dat wil niet zeggen dat de test niet deugt. Als er sprake
is van chromosomaal mozaïcisme in de placenta, bevat de placenta wel cellen met
trisomie, maar de foetus niet. De NIPT kijkt alleen naar placentair dna, en kan dus
een afwijkende uitslag aangeven, terwijl het kind niets mankeert. Omgekeerd komt
dit fenomeen minder vaak voor (trisomie wel bij kind, niet in placenta), waardoor
foutnegatieve uitslagen minder vaak voorkomen. De NIPT is dus per definitie een
screening: na een afwijkende uitslag moet een invasieve test altijd de diagnose
bevestigen. De Trident-studie loopt tot april 2018.
Inmiddels loopt ook een aanvraag voor een vervolgstudie, de Trident-2. Daarbij zal
de NIPT als eerste test worden aangeboden, als vervanger van de combinatietest.
Vanwege de aard van de test, namelijk een screeningsinstrument, ligt de onderzoeksaanvraag
bij de Gezondheidsraad. Als die geen bezwaren heeft, zal de minister
de studie waarschijnlijk per 1 januari 2017 laten starten. In principe komen alle
zwangeren die willen, dan in aanmerking voor de test. Het NIPT-consortium rekent
op een maximaal tarief van 537 euro voor de NIPT. Dat is veel meer dan de 162 euro
die de combinatietest kost. Deze blijft waarschijnlijk tijdens Trident-2 wel beschikbaar.
mee hoopt te beginnen gaat het dan ook buitenland, om daar een test te laten
niet zozeer om de vraag of de NIPT beter doen. Niet zelden zo’n commerciële kit.
scoort dan de combinatietest – dat is Waarom kan het daar wel? ‘Omdat daar
eigenlijk wel duidelijk – maar over de geen screeningswetgeving bestaat. Je
implementatie ervan. ‘Waarbij de nadruk mag een bedrijf neerzetten en tests aanligt
op goede counseling, vooraf en bieden, als een winkel eigenlijk. Het voornaderhand.
Lukt het om dit voor alle deel daarvan is dat alles veel sneller gaat.
zwangeren goed op orde te krijgen? Berei-Het nadeel is dat de kwaliteit niet gegaken
we alle verloskundigen? Worden randeerd is. In Nederland hebben we de
mensen met een afwijkende uitslag goed wet op bevolkingsonderzoek, waardoor
opgevangen door gynaecologen, klinisch we aan allerlei regels gebonden zijn.’
genetici, eventueel maatschappelijk
werk?’ Prachtig dat het allemaal zo mooi
uitgezocht wordt, maar in de tussentijd
stappen nog steeds veel vrouwen – die nu web
Links naar eerdere artikelen over NIPT en
nog niet in aanmerking komen voor een
andere relevante informatie vindt u bij dit artikel
NIPT in Nederland – gewoon naar het op medischcontact.nl/artikelen
VELDWERK
DE BESTUURDER
POST
Dagelijks krijgt de raad van bestuur
van een ziekenhuis post van
Belangrijke Instanties. De IGZ, de
NZa, de NVZ, het Waarborgfonds,
RTL niet te vergeten – de oekazes
en verzoeken vliegen je om de
oren. De meeste brieven zijn fout
geadresseerd, want slechts zelden
is de inhoud werkelijk relevant
voor de bestuurder. Maar omdat
Belangrijke Instanties vrezen niet
serieus genomen te worden als ze
mindere goden adresseren, hebben
de bestuurssecretariaten van Nederlandse
ziekenhuizen een flinke
klus als postverdeelcentrum.
Toch is het wel aardig om te zien
wat er zoal over het ziekenhuis
wordt uitgestort. Een boeiend
schrijven kwam kort geleden van
de directie Curatieve Zorg van
het ministerie van VWS. In deze
brief wordt aangekondigd dat een
delegatie van het Europees Comité
voor de Preventie van Foltering
en Onmenselijke of Vernederende
Behandeling of Bestraffing (CPT)
mogelijk begin mei een ziekenhuis,
wellicht het onze, bij verrassing
zal bezoeken. Wij krijgen wel vaker
hooggeëerd bezoek, maar dit zou
toch echt een nieuwe ervaring zijn.
Meestal weet mijn secretariaat
direct waar inkomende post uitgezet
(‘belegd’) moet worden. In dit
geval was de keuze echter lastig.
Kaakchirurgie? Dat ligt te veel voor
de hand. Urologie? Als ik in die
delegatie zat zou ik hier zeker op af
gaan. Ook de vacuümpomp en tang
van de gynaecologen verdienen
aandacht van het Europees Comité.
Maar eigenlijk zijn ze overal in huis
welkom. Want gelukkig zijn onze
folterprotocollen volledig op orde,
terwijl wij ook wat betreft vernederend
behandelen geheel state of
the art zijn. Laat maar komen, die
lui!
Hugo Keuzenkamp