Shell terug in duurzame energie, het kan niet anders
•Bert van Dijk
Shell zette groene energie jarenlang op een laag pitje. Nu keert het terug in de markt. Wat is het bedrijf van plan?
Overheden voeren vergaande maatregelen door om het gebruik van fossiele brandstoffen (olie, gas, kolen) terug te dringen. Ook grote institutionele beleggers als ABP en het Noorse staatsfonds bouwen posities in ‘fossiel’ af.
Het einde van het fossiele tijdperk raakt in zicht, en dat zet druk op olie- en gasbedrijven om na te denken over een toekomst zonder olie en gas. Ook op Shell, dat al sinds eind negentiende eeuw in olieproductie zit.
‘Er is een omslagpunt bereikt’, zegt Gosse Boxhoorn, ondernemer in zonne-energie en voormalig directeur van Shell Solar. Dat was het zonne-energieonderdeel waar Shell in 2006 mee stopte. ‘Klanten zijn anders gaan denken en vragen andere producten dan Shell nu produceert. Net als de tabaksindustrie in het verleden, wordt de olie-industrie nu aangesproken op de gevolgen van klimaatverandering.’ De "license to operate" van de olie-industrie staat ter discussie, aldus Boxhoorn.
Ommezwaai
In het jaarverslag kondigde Shell al aan investeringen in wind- en zonne-energie te gaan doen
Logica
‘Shell is goed in grote technologisch ingewikkelde projecten’
Een veelbetekenend zinnetje
Logisch dus dat Shell een terugkeer naar alternatieve energie overweegt, vindt hij, ook al blijkt die intentie maar uit één zin in het nieuwe jaarverslag. Elk woord in het jaarverslag wordt immers zorgvuldig gewogen. ‘Er komt niets zomaar in het verslag’, zegt een ex-Shell-manager. ‘Daar is Shell veel te serieus voor. Alles is ondersteund door debat en zorgvuldige onderbouwing.’
‘Het is betekenisvol', zegt ook Boxhoorn. 'maar het is de vraag of ze het ook gaan doen en op enige schaal. In welk deel van de markt gaan ze zitten, productie van zonnepanelen of distributie van elektriciteit?' Bij Shell laten ze de buitenwereld nog gissen. 'We geven geen verdere details’, aldus een woordvoerder van het concern dat niemand beschikbaar stelde om over duurzame energie binnen Shell te praten.
Windparken, logische zet
Investeringen in grote windparken liggen voor de hand. ‘Shell is goed in grote technologisch ingewikkelde projecten’, zegt Aad Correljé, universitair hoofddocent en energiedeskundige van de technische Universiteit Delft.
Shell wordt mede daarom door veel marktkenners genoemd als een van de partijen die gaat meebieden in de komende tender voor grote windparken voor de kust van Nederland. Die tender gaat naar verwachting volgende maand van start Vertegenwoordigers van Shell zijn bij informatiebijeenkomsten over de tender aanwezig geweest.
Investering in start-up
Windenergie lijkt inmiddels stevig op de radar te staan binnen Shell. Het bedrijf investeerde in 2014 in een belang in 2-B Energy, een Nederlandse start-up die een nieuw type offshore windturbine heeft ontwikkeld met twee in plaats van drie wieken. Daardoor kunnen er helikopters op landen en kosten worden bespaard. Een prototype van de molen wordt op dit moment getest in de Eemshaven. Daarnaast is Shell eind vorig jaar technologiepartner geworden van een drijvend windenergieproject voor de kust van Portugal van het bedrijf Principle Power.
‘Wij zijn er heel hard mee bezig. Zodra we de goede formule hebben, dan zijn we niet te beroerd om in te stappen. Dat zou rustig binnen tien jaar kunnen zijn’, zei Gerald Schotman in 2014 in een interview met FD Energie Pro over windparken op zee. Schotman was destijds hoofd technologie bij Shell, maar inmiddels bestuursvoorzitter van de NAM.
Duurzaam verleden
Al sinds eind negentiende eeuw produceert Shell olie. En nog altijd zijn olie en gas goed voor bijna de volledige omzet van Shell.
Toch is het concern in het verleden een aantal grote ‘groene’ initiatieven gestart. Zo richtte Shell in 1997 nog een nieuw bedrijfsonderdeel op – Shell International Renewables – waar Shell honderden miljoenen in bosbouw voor biomassa en zonne-energie in investeerde. In de jaren daarna kwamen daar investeringen in windparken in de VS en voor de kust van Egmond aan Zee bij.
Maar Shell zette niet door. Een groot boekhoudkundig reserveschandaal in 2004 wierp het concern weer terug op zijn kernactiviteit: olie en gas. De zonne-energieactiviteiten werden verkocht en nieuwe windinvesteringen bleven uit. Shell is nu nog vooral actief in biobrandstoffen in Brazilië.
Maar nu ziet Shell toch weer een rol voor wind- en zonne-energie. ‘Het maatschappelijk beleid gaat steeds meer richting duurzaamheid. Dat wordt steeds meer een beleidsdoel’, zegt Aad Correljé, universitair hoofddocent en energiedeskundige van de technische Universiteit Delft. ‘Shell-topman Van Beurden zei onlangs nog dat als er vraag naar olie en gas is, Shell het blijft produceren. Dat geldt straks natuurlijk ook voor andere vormen van energie.’
Onderzoek naar waterstof
Correljé zou het niet verbazen als Shell inderdaad weer in wind-op-zee-projecten gaat investeren, ‘maar de projecten in Nederland zijn vooralsnog grotendeels afhankelijk van subsidies. Ik zou me kunnen voorstellen dat dat voor Shell een reden is om het niet te doen. De te behalen rendementen worden door de subsidies gelimiteerd en de subsidies geven een ander risicoprofiel aan een energieproject.’
Shell belijdt publiekelijk het mantra dat olie en vooral gas nog decennia lang nodig zullen blijven om aan de groeiende vraag naar energie te voldoen. Maar het bedrijf onderzoekt achter de schermen al jaren nieuwe koolstofarme technologieën, zoals waterstof en de afvang en opslag van CO2. Ook is het bedrijf partner van Energieonderzoekscentrum (ECN), het duurzame energieonderzoekscentrum in Petten, waar het met name de ontwikkeling van zonnepanelen in de gaten houdt.
Projectleider Joost Smits van Shell legt op de website van ECN uit dat de samenwerking met ECN is gestart in de tijd dat Shell Solar nog onderdeel van de Shell-groep was. ‘Hoewel die afdeling nu niet meer bestaat, volgen we de ontwikkelingen van duurzame energiebronnen nog steeds. Denk aan zon, wind, biobrandstoffen, waterstof of geothermie. [...] Deels om onze assets — vaak in warme, droge woestijngebieden — te verduurzamen en deels om business opportunities te ontdekken.’
Mark van Baal, oprichter van aandeelhoudersbeweging Follow This, dat een duurzaamheidsresolutie op de agenda van de komende aandeelhoudersvergadering van Shell heeft gekregen, is hoopvol gestemd. ‘Shell heeft miljarden te besteden. Die gaan nu niet naar duurzaam, terwijl er wel CO2 de lucht in gaat. Daarom is Shell een fantastische partij om nu het roer om te gooien en te investeren in duurzame energie. Stel je voor wat een versnelling Shell zou kunnen geven aan de energietransitie.’
Bron: FD.nl