5 vragen:
Shell krijgt miljard extra winst ’in schoot geworpen’, tijd voor meer belasting?
Door THEO BESTEMAN
Updated 8 min geleden
25 min geleden
in FINANCIEEL
AMSTERDAM - Shell meldt een enorme meevaller, het concern verwacht bovendien voor komende jaren hogere prijzen voor olie- en gas. Ook concurrenten melden miljardenwinsten. Die stijging valt ze bijna in de schoot dankzij de energiecrisis en oorlog in Oekraïne. Het Verenigd Koninkrijk wil die winsten extra belasten, Nederland is terughoudend.
Hoge winsten voor energiebedrijven, consument vreest prijs tankbeurt. ANP/HH
Hoeveel verdient Shell?
Over het eerste kwartaal $9,13 miljard. Donderdag meldde Shell-cfo Sinead Goreman vanuit Londen, Shell is nu volledig Brits, voor het tweede kwartaal te rekenen op een winst die vanwege de zeer hoge marges op brandstofproductie nog eens $1 miljard hoger zal uitvallen dan in het eerste kwartaal. Dit is een update, het exacte bedrag volgt op 28 juli.
BEKIJK OOK:
Analyse: roep om extra bijdrage energiebedrijven na megawinsten luider
Ramingen
Gorman noemt vooral de marge op de raffinage. Die liep op tot $28 per vat, tegenover $10 in de eerste drie ook al goede maanden van 2022. Onder de streep, zo meldt Goreman, levert dat een positief effect hebben van tussen de $800 miljoen en $1,2 miljard, afgezet tegen dezelfde maanden in 2021. Daar blijft het niet bij. Shell heeft ook zijn ramingen voor de olie- en gastarieven voor de komende jaren opwaarts bijgesteld.
Maar Shell kampt in de laatste drie maanden kosten van het schrappen van zijn Sakhalin 2-project, dat het uit protest tegen de Russische inval in Oekraïne wil verkopen. Daarop is waarde afgeboekt. In de update rekent Goreman op tussen $300 en $350 miljoen negatief effect.
Olieprijs
BP boekte $6,25 miljard winst over het eerste kwartaal, tegen $2,63 miljard een jaar geleden. Hoewel de prijs van olie deze week even onder $100 per vat kwam, kende het tweede kwartaal ook prijzen tot $128 per vat op de dagmarkt naast zijn verdiensten uit langetermijncontracten.
Analisten gepeild door Reuters verwachten bij ExxonMobil bijna een verdubbeling van zijn operationeel resultaat in het tweede kwartaal tot $16,8 miljard. Dat zou de hoogste winst ooit zijn. Saudi Aramco, ’s werelds grootste olieleverancier, zou zijn recordwinst van 2021 overtreffen.
Winstbelasting blijkt last, beter structurele maatregelen inzetten voor overgang naar duurzame energie, aldus Shell. ANP / HH
Waarom zou je die meevaller extra belasten?
Vanwege de extreme winsten, terwijl bedrijven daar relatief weinig voor hoeven te doen. De winsten vallen bijna in de schoot. Daarom spreken politici van een ’windfall’-belasting. De winst wordt gemaakt op het moment dat de overheidsuitgaven om bedrijven en consumenten te beschermen tegen een barre winter volledig uit de klauwen lopen. In crisistijd zou eenmalig een belastingheffing over die extreme winst terecht zijn om de maatschappij te steunen. Zeker om mensen die moeite hebben rond te komen als gevolg van de energieprijzen te compenseren.
Is dat nieuw?
Allerminst. Op 19 december 1973 lanceerde de Amerikaanse president Nixon het idee al, vanwege in zijn ogen buitensporige winsten van de oliemaatschappijen. Strikt genomen was de Emergency Windfall Profits Tax niet een volle winstbelasting, eerder een kostprijsverhogende heffing.
Daarop volgden met iedere energiecrisis varianten. In mei dit jaar kondigde de woensdag afgetreden minister van Financiën Rishi Sunak in het Verenigd Koninkrijk een „tijdelijke, gerichte energiewinstheffing” aan. De belastingheffing gaat van 40 naar 65%, geldend tot 2025.
BEKIJK OOK:
’Shell investeert in miljardenproject lng in Qatar’
Lokkertje
Daarvan bekostigde Sunak een eenmalige betaling van £650 voor gezinnen met een uitkering. Alle consumenten kregen £200. Daar zat een lokkertje bij: olie- en gasbedrijven kregen een belastingvermindering van 90% als ze op korte termijn investeren in olie- en gaswinning op Britse bodem.
Want de hele Europese olie- en gassector kampt met een tekort aan investeringen, aangevuurd door de politieke wil op het continent om uit vervuilende olie en gas te stappen, ten gunste van zon- en windenergie. Investeerders voorzien dat de politiek de winning van fossiele brandstoffen verbiedt, en houden hun portemonnee gesloten voor onderhoud en opening van nieuwe velden. Met minder brandstof stijgen prijzen verder.
De olieconcerns voeren productie niet meer op, ze steken het geld eerder in bijvoorbeeld de inkoop van eigen aandelen. Ook Italië volgde begin juni een oproep tot zo’n ’windfall-heffing’ voor energiebedrijven. Die heffing beslaat 25% van de gemaakte winst. Dat moet €11 miljard in het overheidslaatje brengen. Premier Draghi spendeerde €30 miljard aan noodsteun. Particulieren kregen €200 toegezegd als compensatie.
Winstbelasting Shell zou gebruikt kunnen worden voor inkomenssteun. ANP / HH