Craftbeer: tussen servet en tafellaken
Craftbeerbrouwerijen koesteren hun onafhankelijkheid en wantrouwen samenwerking met grote brouwerijen. Maar hoe moeten ze dan aan kapitaal komen?
De tijd dat brouwers van craftbeer — bier gebrouwen door kleine, onafhankelijke brouwers — alleen in hun schuur bezig waren met het creëren van de beste ipa, stout of sour is allang voorbij. Brouwerijen schoten in de afgelopen jaren als paddenstoelen uit de grond, in Nederland alleen al zijn er inmiddels bijna zevenhonderd. Veel daarvan blijven in de hobbysfeer of lokaal. Anderen hebben grotere ambities en willen groeien. En dan moeten er keuzes worden gemaakt.
Voor groei is kapitaal nodig. Grote brouwerijen staan te springen om zich in de wereld van het hippe beer te begeven en hebben dat kapitaal. Een aantal craftbeerbrouwers ging de samenwerking dan ook al aan. Zo is De Molen uit Bodegraven inmiddels in handen van Bavaria en nam Heineken onlangs een belang in het Amsterdamse Oedipus. Het Belgische Duvel Moortgat kocht zich in 2015 in bij brouwerij 't IJ.
In de craftbeerwereld, waar onafhankelijkheid hoog in het vaandel staat, worden deze overnames met argusogen bekeken. Vorig jaar nog zegde bijna de helft van de deelnemende brouwerijen aan het bierfestival van het Engelse Beavertown af, nadat bekend werd dat Heineken een belang in de brouwer had genomen.
Overgenomen door Heineken: Lagunitas
'Haters gonna hate', zegt Maria Stipp, ceo van het Amerikaanse Lagunitas, daarover. 'Je kan niet iedereen tevreden houden.' Lagunitas werd in 2017 overgenomen door Heineken, nadat de Nederlandse brouwreus in 2015 al een aandeel van 50% in het bedrijf nam.
De samenwerking met Heineken gaf Lagunitas de kans om flink uit te breiden. 'Zonder Heineken zouden we niet de mogelijkheid hebben om ons bier naar 35 landen te distribueren', vertelt Stipp tijdens een bezoek aan Amsterdam. Wel benadrukt de ceo dat de overname niets heeft veranderd aan het DNA van Lagunitas. Ze herhaalt wat Heineken ceo Jean-François van Boxmeer tegen haar zei: 'Je moet opschalen, maar jouw ziel intact houden.'
Wat is craftbeer?
Volgens de Amerikaanse Brewers Association is er sprake van craftbeer als een brouwerij jaarlijks maximaal 7 miljoen hectoliter produceert, minimaal voor 75% in handen is van de brouwerij zelf en er innovatief bier gebrouwen wordt. In de praktijk echter worden kleine, onafhankelijke brouwers die flink experimenteren met verschillende stijlen vaak al als 'craft' gezien.
Waarom grote brouwers zich storten op de craftbeermarkt ligt voor de hand. De consumptie van pils groeit nauwelijks terwijl speciaalbier, waar craftbeer onder valt, sterke groeicijfers laat zien. In Nederland steeg de pilsconsumptie in Nederland in 2018 met 0,3% tot bijna tien miljoen hectoliter. Qua hoeveelheid blijft speciaalbier nog achter met 1,3 miljoen hectoliter, maar de stijging is significant: 10,2%.
Heineken merkt dit ook, vertelt Grant Caunter, global manager craft and variety. 'Tien jaar geleden hadden we een assortiment van enkele pilsmerken. Zo is het niet meer. Door hoe bier is geëvolueerd, weten we dat bierdrinkers het niet meer houden bij één soort, ze hebben een assortiment nodig om uit te kiezen.'