Gazprom naar Nederland
Het is 17 februari 2018 en Mario Mehren, CEO van het Duitse olie- en gasbedrijf Wintershall bakt een taart. Ontvanger van de verjaardagscake is de Russische gasgigant Gazprom, die op deze dag zijn vijfentwintigste bestaansjaar viert.
Voor de activiteiten van Gazprom in Nederland is het Duitse Wintershall een spilfiguur. Het bedrijf haalde Gazprom kort na de val van de Berlijnse Muur naar Duitsland om met goedkoop Russisch gas de grote binnenlandse concurrent Rurhgas van de Oost-Duitse markt te drukken. Gazprom kreeg via drie samenwerkingsverbanden een stevig aandeel in de Duitse gastransport, -opslag en -verkoop, terwijl Wintershall partner werd in Russische exploratieprojecten en het uitdijende netwerk van pijpleidingen tussen Rusland en Duitsland. Dankzij de Duitse positie in het Europese gasnetwerk vormde Wintershall voor Gazprom de toegangspoort tot de Noordwest-Europese markt, waaronder Nederland.
Maar wat begon als een vruchtbaar partnerschap werd met de jaren een steeds ongelijkere liefdesrelatie. Het ontbrak Wintershall aan eigen grote gasreserves en Gazprom vormde daar vrijwel de enige toegang toe. De prijs voor Russisch gas bleek hoog. In 2013 eisten de Russen dat de Duitsers hun aandeel in drie samenwerkingsverbanden in z’n geheel of gedeeltelijk overdroegen. In ruil kreeg Wintershall een minderheidsaandeel in een Siberisch gasveld van doorsnee omvang. In de praktijk kreeg Gazprom daarmee een belangrijk deel van Wintershall’s Noordwest-Europese distributienetwerk en productie in handen.
Twee van die bedrijven die volledig onder Gazprom kwamen te vallen, zijn actief in Nederland: gasdistributeur Wingas en gas- en oliewinner Wintershall Noordzee [zie afbeelding]. Wingas is het kroonjuweel, met opslag en pijpleidingen over heel Noordwest-Europa. Wintershall Noordzee, voor de helft Gazprom-eigendom, heeft 29 gaswinningsinstallaties voor de Nederlandse kust en is daarmee een van de grotere spelers. In 2019 was Wintershall goed voor iets meer dan een tiende van de gasproductie op het Nederlandse deel van de Noordzee.