Er zitten m.i. een aantal hele grote fouten in het Nederlandse pensioenstelsel.
1- De deelnemers zitten gevangen en hebben geen invloed. Hier gaat richting bestuur/beheerder geen enkele disciplinerende werking vanuit. Of ze het goed doen of slecht, het maakt niks uit. Het fonds gaat niet leeglopen. Ze raken hun baan niet kwijt. Ze worden niet ontslagen door woedende deelnemers. Het is een wonder dat ze nog een beetje hun best doen.
2- Aan welk pensioenfonds je deelneemt hangt af van een puur willekeurige factor (bij welke werkgever je toevallig in dienst bent). Een slecht fonds dat toevallig gekoppeld is aan een goede werkgever, zal altijd genoeg deelnemers hebben. Niemand kiest zijn werkgever op basis van het pensioenfonds dat erbij hoort. Ook hier weer geen enkele incentive voor het fondsbestuur. Bovendien heb je onnodig veel mutaties, domweg omdat mensen tegenwoordig wel eens van werkgever veranderen en niet meer per definitie 40 jaar bij dezelfde baas blijven. Die veronderstelling zit namelijk achter die koppeling aan de werkgever.
3- De overheid die altijd weer als een aasgier om de geldpotten cirkelt. Pensioenfondsen moeten met ijzeren wetgeving (wat mij betreft via de grondwet) buiten de overheidssfeer worden geplaatst. En buiten de poldersfeer. Het moet voor een regering zo goed als onmogelijk zijn om extra belastingen op pensioengeld in te voeren. Liefst volstrekt onmogelijk. Registreer desnoods alle pensioenfondsen op de Kaaimaneilanden als dat nodig is om de overheid er buiten te houden. Geen inkomenspolitiek via pensioenen en pensioenpremies. Liefst überhaupt geen inkomenspolitiek, maar dat is een kwaad waar we wel nooit meer vanaf zullen komen.
4- Het bestuur door vakbonden en werkgeversverenigingen. Dit zijn niet, ik herhaal NIET de vertegenwoordigers van de deelnemers van de pensioenfondsen. Je had die fondsen haast net zo goed kunnen laten besturen door de besturen van Ajax, Feijenoord en PSV. Die hebben er haast net zo veel mee te schaften. Niks dus. De vakbonden vertegenwoordigen zo goed als niks meer. En wat de werkgeversverenigingen ermee te maken hebben, ontgaat me ook. Hun belangen zijn heel anders dan die van de pensioendeelnemers. De huidige manier van besturen betrekt pensioenfondsen automatisch bij het poldercircuit en dat is slecht. Er moet niet gepolderd worden met pensioengeld. Met pensioengeld moet maar 1 doel bereikt worden: zo hoog mogelijke pensioenen voor de deelnemers. Geen oneigenlijke extra doelen als de wereld verbeteren, de overheid uit de penarie helpen, de Nederlandse industrie helpen, inkomenspolitiek en dergelijke. De pensioenfondsen zijn van de deelnemers en voor de deelnemers en moeten dus worden bestuurd door de deelnemers.
Hoe het zou moeten:
1- Laat de koppeling met werkgevers los. Helemaal. Want bij welke baas je werkt, heeft niks te maken met je pensioen. Ik snap waar die koppeling historisch vandaan komt (goedbedoelende 19e eeuwse bazen die een spaarpotje voor hun arbeiders runnen) en ik snap dat het administratief lekker gemakkelijk is, maar het slaat anno nu nergens op.
2- Laat deelnemers kiezen en geef ze de mogelijkheid over te stappen. Bied een redelijke defaultoptie en geef voor de rest de deelnemers de vrijheid hun fonds te kiezen. De slechtsten gaan dan vanzelf kapot en de goeden floreren. Creatieve destructie, daar zijn we rijk van geworden. Verplichte winkelnering maakt arm.
3- Laat de fondsen besturen door de deelnemers. De fondsen zijn van en voor de deelnemers, dus die moeten ze ook runnen. Organiseer ieder jaar een soort aandeelhoudersvergadering waar bestuurders kunnen worden weggestemd. Stap eens af van dat idiote idee dat de deelnemers daar toch te dom voor zijn en dat ze er dus buiten gehouden moeten worden. Als die mensen slim genoeg zijn om stemrecht te hebben en een huis te kopen, moeten ze ook slim genoeg zijn om het bestuur van hun pensioenfonds te kiezen.
Het bovenstaande lijkt me allemaal niet meer dan een kwestie van gewoon gezond verstand, maar het zal ongetwijfeld nooit gebeuren. Ik heb de illusie in ieder geval niet dat ik het nog te zien zal krijgen.