...ook zo'n voorbeeld, wel meebetalen aan de ontwikkelingskosten/verliezen, maar niet mee profiteren van de verkoopwinsten van een nieuw product.
Let wel de product-innovatie waardeer ik zeer!
High Welfare Floor ‘De veehouder zorgt voor de stal, wij zorgen dat de vloer werkt’
Uit: FD, Rutger Betlem, zaterdag 14 november 2015, 6:00
Jacob Noord bedacht een stalsysteem dat mest en urine beter scheidt én vriendelijker is voor de koeien. Ondanks een wat stroeve start is er nu veel interesse voor zijn vinding.
We denken in Nederland veel na over megastallen, dierenwelzijn en vervuiling door veeteelt, maar de ligbox — de betonnen bak waarin melkvee wordt gehouden — is de laatste vijftig jaar nauwelijks veranderd.
Veehouder Jacob Noord uit Zeijen, bij Assen, zag het in zijn eigen bedrijf. Al twintig jaar lagen zijn koeien op kale betonnen roosters, de klauwen van de dieren raakten geïnfecteerd en moesten regelmatig bekapt worden, poep en urine belandde in de mestkelder. ‘Koeien horen op zandgrond. Niet op beton. Ik wilde nabootsen wat ze in de zomer hebben’, vertelt Noord.
Zijn High Welfare Floor (HWF) is net uitontwikkeld. ‘Ik ben begonnen bij het octrooibureau. Niet om patent aan te vragen, maar om te zien of mijn idee al bestond. Daar ben ik partners bij gaan zoeken.’
Noord had niet meer dan een idee. De koe moest droog staan op een comfortabele vloer en vrij kunnen bewegen. De urine en ontlasting moest worden gescheiden. ‘De stikstof uit urine moet op het grasland. De poep, het fosfaat, gebruik je juist in de akkerbouw.’ Door het scheiden van de twee is er minder kunstmest nodig en is het mogelijk om groente te verbouwen op plekken waar dat nu nog niet mogelijk is.
Het eindproduct is een samenwerking van vele partijen. De urinedoorlatende laag komt van Ten Cate, dat vooral bekend is van zijn kunstgrasvelden. De ondergrond van zachte kussens is van Schmitz. Drainproducts is verantwoordelijk voor het boxsysteem dat de fundering vormt. Als laatste komt Ten Cate weer in beeld. Hun vloeistofdichte onderlaag zorgt ervoor dat urine niet in het grondwater lekt. JOZ uit het West-Frieze Westwout complementeert het systeem met een speciaal voor de HWF ontwikkelde robot die de mest opruimt.
De samenwerking is niet vastgelegd in ingewikkelde contracten, aldus Noord. ‘Dat deze bedrijven mee wilden denken was voor mij al heel waardevol.’ De enige afspraak is dat de bedrijven hun producten exclusief zullen leveren aan Noord en niet aan concurrerende initiatieven.
Het resultaat is een stalsysteem dat iets goedkoper is dan een standaard ligboxstal, maar dat door zijn ruimere opzet ongeveer hetzelfde kost.
Een uitgemaakte zaak, zou je zeggen. De praktijk is anders. Noord verkocht tot nu toe vooral testvloeren. Over aanloop heeft zijn bedrijf niet te klagen. ‘Het is een kleine gemeenschap, mensen uit de buurt komen graag kijken.’ Maar voordat een pionier toehapt, bestellen boeren nog gewoon de standaard ligbox — een veilig, goedgekeurd en bewezen systeem. In totaal ligt er in Nederland nu zo’n duizend vierkante meter HWF, verdeeld over vijftien locaties. Het gaat om stallen voor koeien, paarden en melkgeiten.
Het is echter niet alleen de conservatieve markt die de ontwikkelingen remt. De echte Catch-22 komt van de overheid. ‘Een vloer moet een label hebben voor ammoniakuitstoot: daar zijn teststallen voor nodig van een bepaalde omvang, maar boeren durven dat risico vaak niet te nemen’, vertelt Noord. ‘Daarnaast schenden we de regels wat betreft het oppervlaktekavel. Onze stal neemt meer ruimte in, maar dat mag niet van de overheid. Dus kan de boer minder koeien kwijt dan met een normale ligbox.’
Om zijn systeem geaccepteerd te krijgen moet Noord een jaar lang testen met vier stallen. Zulke regels werken fnuikend voor landbouwinnovatie, is zijn ervaring. ‘De grootste innovatie van de laatste jaren is een nieuw roostertype voor een ligbox. De overheid zegt dat ze het innovatieve wil stimuleren, maar bij ons hebben ze het niet echt versneld.’ Noord denkt dat in de toekomst 70% van zijn omzet uit het buitenland zal komen. ‘In Nederland ligt de ontwikkeling binnen de veehouderijsector nagenoeg stil.’
Remmende overheid
Om zijn stalsysteem erdoor te krijgen moet Noord het een jaar lang testen. ‘De overheid heeft de innovatie bij ons niet echt versneld’
Marketing kan beter
‘Wat mij verbaasde is de website en hoe het logo van Ten Cate er op staat. De partners kunnen meer doen aan de marketing’