Deel 1:
FD 28-12: Joost Dobber Jeroen Molenaar • Beurs
Roel Gooskens
1959:
Geboren in Breda
1984:
Afgestudeerd bedrijfseconomie Universiteit Tilburg
1984:
portfoliomanager Robeco
1988:
Van Meer James Capel, later HSBC
2001:
Franklin Mutual
2010:
Vervroegd pensioen, beheer eigen beleggingsportefeuille
'Een aandelenanalist wordt niet betaald om kritisch te zijn'
Ga aan de keukentafel van Roel Gooskens zitten en het duurt niet lang voordat het over Joep van den Nieuwenhuijzen gaat. Gooskens maakte naam door ten strijde te trekken tegen de 'bedrijvendokter' van investeringsfonds Begemann. Diens bedrijven zouden geen cash genereren en daarmee niet levensvatbaar zijn. 'Als je met Joep ging praten, die was zo overtuigend. Dan ging je weer twijfelen. Daarom ging ik op een gegeven moment niet meer naar hem toe.'
Zou u Value8 niet aan de huidige analisten over laten? U was immers ook ooit een kritische analist.
‘Nee. Net als iedereen was ik ook iemand die rapporten moest schrijven en zoveel mogelijk commissie op aandelentransacties moest genereren. Daar werd ik voor beloond. Niet om kritisch te zijn. Achteraf ben ik misschien niet hard genoeg geweest bij Joep. Maar ik werd ook geremd door James Capel. Ik moest mijn rapport eerst opsturen naar het betreffende bedrijf.’
Maar het is toch de taak van een beleggingsanalist om een bedrijf kritisch onder de loep nemen?
‘Nee. Ze nemen een bedrijf onder de loep, doen misschien ook wel wat ‘in-depth research’ over bedrijven. Maar het woord ‘kritisch’ moet je er niet bijhalen. Dat hebben jullie van de pers erbij verzonnen.’
Waarom niet?
'Een verkoopadvies levert geen handel op. En een bedrijf vindt het ook niet leuk. Kijk, als analist stuur je een bedrijf je rapport toe. Laten we Bols nemen. De vrouw van ceo Huub van Doorne is daar communicatiedirecteur. Dat vind ik zo wonderlijk. Dat is toch een corporate governance-issue? Als jij een relatie krijgt met je secretaresse, moet een van de twee weg. Maar goed, ik zet in dat rapport bijvoorbeeld: Huub van Doorne, jouw vrouw, die moet je ontslaan. Dan weet ik zeker dat hij zegt: dat moet je eruit halen. Doe je dat dan? Nou, ik denk de meeste analisten wel. Omdat je anders de komende tijd geen goed contact meer hebt met Van Doorne, waardoor je klanten geen toegang meer hebben tot het bedrijf. En je kunt niet op roadshow om bijvoorbeeld aandelen voor ze te plaatsen. Sowieso kan dat niet als je een verkoopadvies hebt staan.’
Waarom schreef u de verkoopadviezen voor Begemann en Ahold destijds dan toch?
'Als je afwijkt krijg je wel meer aandacht. Als je ook verkoopadviezen durft te geven en kritisch bent, dan creëer je je eigen publiek en kun je veel verder gaan. Je bouwt een naam op. Verkoopadviezen zijn over het algemeen ook veel beter onderbouwd dan koopadviezen. Want je weet dat je de hele wereld over je heen gaat krijgen. Dat zag je ook bij die ABN Amro-jongen met Imtech (Teun Teeuwisse, red.). De markt had hem veel serieuzer moeten nemen, want bij ABN Amro schrijven ze niet veel verkoopadviezen.'
Gooskens wordt als student enthousiast over aandelen dankzij zijn professor, die zelf belegde voor kloosterordes. Een carrière volgt als analist bij Robeco, James Capel en Franklin Mutual. Hij maakt 'de boekaniersperiode van de beleggingswereld' mee: handelaren bepalen hun eigen commissies, geld stroomt binnen als water. Verjaardagen worden gevierd in seksclub Yab Yum. Bij diners 'deden we niet aan glazen, er werden flessen op tafel gezet'.
'De wining en dining was in die tijd onbegrensd. Ik vloog een keer naar Heathrow, werd ik naast de trap opgehaald door een helikopter. De andere passagiers moesten wachten met uitstappen. Nu is dat raar, maar toen was dat normaal. We vlogen naar Isle of Wight en zijn gaan varen met de speedboot van iemand die zijn eigen scheepswerf had, en zijn eigen wijn en eigen sigaren.' Die trip werd georganiseerd door James Capel, zijn latere werkgever.
Zo opzichtig als toen is de verstrengeling niet meer. Maar onafhankelijkheid is er voor analisten nog altijd niet bij, meent Gooskens. 'De analist is gewoon een betaalde consultant. Hij werkt voor een belegger of voor bedrijven. Niet voor het publiek.'