We mogen denk ik gewoon dit niet vergeten. Zo lang dit boven het hoofd hangt lijkt de koers mij wat gevangen. Hoeveel dieper kunnen we nu zakken bij slechte cijfers, aangezien de lage koers eigenlijk geen relatie heeft met de cijfers, maar enkel met de mogelijke boete en krantenconsessie. Dus zolang deze niet zijn afgerond, verwacht ik eigenlijk geen grote koersbewegingen...
Justitie wantrouwt audits Bpost na commotie over te hoog huurgeld en bestelt zelf audits
De FOD Justitie is wantrouwig tegenover de audit die Bpost heeft uitgevoerd naar de overheidscontracten en bestelt tegenaudits. ‘We missen de echte transparantie over de hoge winstmarges.’
Pascal Dendooven
Maandag 2 oktober 2023 om 03:00
Bpost wist al in oktober 2020 dat het te veel huur aanrekende aan de overheidsdienst Justitie. In plaats van 100.000 euro per jaar rekende het dat bedrag maandelijks aan – of 1,2 miljoen per jaar in plaats van 100.000 euro. Toch bleef Bpost tot februari 2022 te veel aanrekenen.
Het is één van de opvallende bevindingen in de auditrapporten die de advocaten van Bpost opstelden over drie grote overheidscontracten: de rol van overheidskassier via de 679-rekeningen, verkeersboetes innen én het toekennen en verdelen van nummerplaten.
Parlementsleden die Bpost volgen, kregen afgelopen donderdag inzage in de auditrapporten nadat Bpost zelf op 22 september had gemeld dat de financiële schade voor Bpost meevalt en maar 75 miljoen aan de overheid zou moeten terugstorten. Dat was veel minder dan de enkele honderden miljoenen waar analisten voor vreesden nadat Bpost op 24 april een winstwaarschuwing had uitgestuurd en had bekend dat het jarenlang te veel aangerekend had aan enkele overheidsdiensten.
Partieel inzicht
De vrijgave van de rapporten leidt nu opnieuw tot verontwaardiging en ook tot tegenaudits. Vooral de FOD Justitie smaakt het niet dat het in de audits in verlegenheid wordt gebracht. De overheidsdienst heeft vrijdag Bpost in gebreke gesteld omdat het geen genoegen kan nemen met een auditrapport dat door de huisadvocaten van Bpost is opgesteld en waarbij alleen mensen van Bpost zelf werden verhoord. Justitie klaagt er ook over dat het maar partieel inzicht kreeg in de audit en al helemaal niet in de bijlagen.
Eerder al stelden diezelfde advocatenkantoren de interne audit over de krantenconcessie op. Dat oogstte kritiek omdat Eubelius zelf jarenlang op de krantenconcessie werkte voor Bpost en dus deels zijn eigen werk mocht beoordelen. Er waren bovendien familiale banden.
En ook op de nieuwe auditwerkzaamheden komt er kritiek. In regeringskringen luidt het dat wel erg in detail gegaan wordt op de administratieve toeslag op de verkeersboetes zoals soep aanbieden aan de werknemers, koffie, een fruitmand en elders het gebruik van een dienstwagen. ‘Over de essentie, de kostprijsboekhouding van Bpost en verantwoording van de berekende marges, blijven we te veel op onze honger zitten.’
Edward Landtsheere, woordvoerder bij de FOD Justitie, zegt dat Justitie niet anders kan dan zelf audits uitvoeren om ‘op een objectieve manier vast te stellen wat er gebeurd is’. Het wantrouwen tegenover de advocaten van Bpost én Bpost zelf is groot. ‘Men verwijst inzake de facturaties naar ondervragingen eerder dit jaar van enkele mensen van wie een mogelijk ontslag boven het hoofd hing. Dat terwijl het een praktijk was die al vele jaren terugging’, luidt het.
De kritiek spitst zich vooral toe op de cel ‘cross border’. Die cel, waar een paar honderd mensen werkt, verstuurt verkeersboetes, doet de uitbesteding van bedrijfsprocessen (waaronder een callcenter, backoffice-activiteiten en retourafhandeling), maar ook het beheer van het IT-platform en verdere IT-ontwikkelingen voor Justitie. Er werken niet alleen mensen van Bpost, maar ook mensen van de politie, het parket en de FOD Justitie. De coördinator van die cel is dan weer lid van de federale politie. Dat alleen mensen van Bpost werden gehoord, stuit op onbegrip bij Justitie.
De FOD Justitie vindt dat de audit van Bpost tekortschiet en gaat zelf een externe audit lanceren. Justitie heeft ook de Federale Interne Auditdienst belast met bijkomende onderzoeksopdrachten.
Afgelopen weekend domineerde vooral de hoge huur die Justitie betaalde aan Bpost voor de crossborder-cel het nieuws, nadat de krant De Tijd had gewezen op een belangrijke vergissing in de facturatie. Volgens onze informatie werd de fout al ontdekt in 2020. In oktober van dat jaar werd er vanuit de dienst financiën door B.S intern over gebeld én gemaild. Jean-Paul Van Avermaet en Leen Geirnaerdt waren toen respectievelijk ceo en financieel directeur van Bpost. Ze bekeken de huurproblematiek ook met de dienst ‘vastgoed’ en ‘public solutions’.
Op 27 oktober mailde B.S. onder meer naar E.O. en D.C (public solutions) bij Bpost en schreef dat hij een facturatiefout had gemaakt door de huur ‘per maand te verrekenen in plaats van per jaar’. ‘Maar ondertussen is de situatie opnieuw gewijzigd’, schreef B.S. Dat leek al in 2020 de indruk te wekken dat de kwestie van de baan was.
Of ook Dirk Tirez, die in de zomer van 2021 ceo werd de ware toedracht kende, valt nog te bezien. Tirez mailde wel in oktober 2022 een nota over de werking van de crossborder-cel naar zijn privémail, maar die nota repte niet over de huurkwestie. In bijlagen van bijlagen werd de fout wel vermeld, maar zonder alarmerende opmerkingen. Tirez mailde de nota naar zichzelf omdat hij toen al bij onderzoeksautoriteiten zaken aanhangig maakte.
Veelzeggende mail
Onderzoek van Bpost bracht wel een veelzeggende mail aan het licht van twee medewerkers van Bpost. Naar aanleiding van de verhuizing van de afdeling cross border van het Muntplein naar het Central Plazavroegen die zich af of de coördinator van de afdeling ‘een goed geheugen had’ en zou zien dat de huursom op de nieuwe locatie veel lager was.
De kwestie van de huur brengt ook de FOD Justitie in verlegenheid. Maar minstens even belangrijk is de vraag hoe het zat met de werking van het audit-, risk en compliance-comité bij Bpost. Het gaat immers niet over één facturatiefout maar over een hele reeks van overfacturatie vele jaren lang.
Bpost zegt dat het de facturatiefout inzake de huur niet meldde aan de FOD Justitie ‘omdat de contractuele opzet met de FOD te algemeen was en niet voorzag in een retroactieve verificatie (...). ‘Het teveel werd gebruikt om andere kosten van de cel te financieren, luidt het. Bpost verdedigt ook zijn eigen auditwerk als ‘zeer grondig’.
Dinsdag komt Audrey Hanard, de voorzitster van Bpost, in een parlementaire commissie toelichting geven. Daarbij riskeert ook de vraag of een terugstorting van 75 miljoen euro aan de overheid wel voldoende is, de kop op te steken. Alvast de liberale familie begrijpt niet hoe de jarenlange hoge overfacturatie kan verzoend worden met een terugstorting van slechts 75 miljoen euro.
Correctie 4 oktober: In een eerdere versie van dit artikel werd gesteld dat de huurkwestie de Inspectie Financiën in verlegenheid bracht. Dat klopt niet, want de Inspectie Financiën doet enkel een voorafgaande controle.