dit gaat effect hebben op de opening vandaag...
Nieuwe, strengere kapitaaleisen in het 'Basel 4'-akkoord hebben grote gevolgen voor Nederland
Na jarenlange onderhandelingen en een intense lobby van de banken zijn de nieuwe, strengere kapitaaleisen een feit. Zo technisch als dit mondiale 'Basel 4'-akkoord klinkt, zo groot zijn de gevolgen voor Nederland.
bsurd en irrationeel', noemde Rabobank-CFO Bas Brouwers onlangs de nakende nieuwe bankenregels. Zijn ergernis ligt voor de hand. De onderhandelingen over 'Basel 4' (door sommigen ook wel 'Basel 3,5' genoemd) kwamen de afgelopen jaren neer op een potje armpje drukken tussen Amerikanen en Europeanen. Het donderdag gepresenteerde akkoord van het internationale Bazels Comité, een gezelschap van toezichthouders op de financiële sector, toont dat die laatsten er het slechtst vanaf zijn gekomen.
De Europese banken krijgen in de toekomst minder vrijheid om zelf de risico's op hun leningen te berekenen. Oneerlijk, vinden zij. Zo wijzen de Nederlanders graag op het extreem lage percentage huiseigenaren dat op het diepst van de crisis niet afloste op de hypotheek. Maar critici stellen dat het ongebreidelde gebruik van dit soort interne risicomodellen de deur wagenwijd open zet voor gesjoemel.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
?
Aan deze crisisbestendigheid hangt wel een prijskaartje
De Amerikaanse concurrentie krijgt weinig last van de nieuwe kapitaaleisen - zij hebben amper hypotheken op hun balans staan. Bij de Europese banken kan het daarentegen pijn gaan doen. Hoewel het uiteindelijke compromis gunstiger uitvalt dan gevreesd, zullen ook de Nederlandse banken hierdoor hogere buffers gaan aanhouden voor hun leningen, van hypotheken tot bedrijfskredieten. Deels hebben ze dat eigen kapitaal de afgelopen jaren al aangesterkt, ter voorbereiding op de Basel-storm. Maar extra maatregelen zullen nodig zijn.
En de klant? Die krijgt een 'robuuster' financieel systeem, zoals ECB-president Mario Draghi het donderdag noemde in een verklaring. Lees: veiligere banken. Aan deze crisisbestendigheid hangt wel een prijskaartje. Of het nou 0,05 of 0,2 procent wordt weet niemand, maar de verwachting is dat Basel 4 de hypotheekrente zal doen stijgen. 'Het ligt voor de hand dat als de kapitaalseisen zwaarder worden, banken dit doorrekenen aan de klant', zei president Klaas Knot van De Nederlandsche Bank eerder hierover in gesprek met journalisten.
2. Minder lenen voor de eigen woning
?
Misschien hebben de strengere kapitaaleisen van Basel de facto wel hetzelfde effect
Sommige hypotheken worden zwaarder getroffen dan andere. Hoe meer iemand moet lenen ten opzichte van de waarde van het huis (de zogenoemde loan-to-value ratio), hoe risicovoller de hypotheek is voor de bank - hoe kostbaarder de gevolgen van Basel 4.
Daarmee kan dit mondiale akkoord wel eens iets voor elkaar krijgen waar de Nederlandse politiek in een grote boog omheen loopt. De afgelopen jaren is het maximale bedrag dat huizenkopers mogen lenen aanzienlijk verlaagt. Per 1 januari bedraagt de limiet 100 procent van de waarde van de woning. Wat toezichthouderhouders DNB en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) betreft, gaat zij verder omlaag naar 90 procent. De rest van het geld moeten huizenkopers dan zelf inbrengen.
Voor zo'n impopulaire maatregel schrikt politiek Den Haag tot nu toe terug. Maar misschien hebben de strengere kapitaaleisen van Basel de facto wel hetzelfde effect. De meest risicovolle hypotheken - tussen de 90 en 100 procent van de woningwaarde - kunnen hierdoor zo duur worden, dat het voor de meeste huizenkopers te onaantrekkelijk wordt. Zoiets gebeurt overigens niet van vandaag op morgen. De nieuwe Basel-regels treden in werking per 1 januari 2022, waarna nog een overgangsperiode van 5 jaar volgt. Banken krijgen dus tot diep in de jaren twintig de tijd om de nieuwe kapitaaleisen in te voeren.
3. Kans voor de concurrentie
?
Welke huizenkoper kan op zijn 30ste nou zomaar een euro of 25.000 ophoesten?
Wat voor de banken een tegenvaller is, vormt voor hun concurrenten op de hypotheekmarkt een kans. Verzekeraars en pensioenfondsen zijn niet gebonden aan de strengere kapitaaleisen van Basel 4. Zij zijn al langer bezig aan een opmars. Dat gaat ten koste van de 'grote 3' - Rabobank, ABN Amro en ING. Hun marktaandeel kelderde de afgelopen jaren van bijna 70 naar 50 procent.
Vooral bij hypotheken met lange rentevaste periodes, van 20 of zelfs 30 jaar, kunnen pensioenfondsen en verzekeraars relatief gunstige tarieven bieden. Met Basel 4 kan daar nog een nieuwe categorie hypotheken bijkomen: de meest risicovolle. Een dergelijke verwachting sprak ook Rabobank-bestuurder Brouwer vorige maand uit: 'Pensioenfondsen en verzekeraars zullen wellicht nog veel actiever worden op de woningmarkt. Voor hen gelden andere regels; zij hebben geen last van Basel 4.'
Vooral starters op de woningmarkt, zonder rijke ouders, kunnen hierdoor in de toekomst wel eens uitsluitend aangewezen blijken op pensioenfondsen en verzekeraars. Zij moeten vaak het aankoopbedrag voor de volle 100 procent lenen. Want welke huizenkoper kan op zijn 30ste nou zomaar een euro of 25.000 ophoesten?