Maarten van Poll • Beurs
Rentes in VS stijgen, 'bears' rammelen aan de poort
Het zijn niet de eersten de besten die de aan de bel trekken. Via de Twitteraccount van zijn huidige werkgever kwam Bill Gross, die eerder bij Pimco de eretitel obligatiekoning verwierf, dinsdagavond met zijn oordeel: de neergang van de markt voor obligaties is definitief ingezet. De bearmarkt is daar.
Woensdag zette Gross zijn woorden kracht bij Bloomberg TV door te openbaren dat hij met zijn belangrijkste fonds inzet op een koersdaling voor Amerikaanse, Britse en Duitse staatsobligaties. Een dalende koers betekent dat beleggers minder graag hun geld uitlenen aan deze overheden, zodat de rente stijgt.
De Amerikaanse tienjaarsrente steeg dinsdag al met zeven basispunten, en bij het sluiten van de Europese beurzen waren daar nog eens drie basispunten bijgekomen, op 2,58%.
Daarmee benadert de rente de pieken van maart vorig jaar en december 2016. Daarvoor moeten we terug tot 2014 om boven de 2,5% uit te komen. In 1981 piekte de tienjaarsrente boven de 15%, om daarna gestaag te dalen in de 'langste bullmarkt ooit'.
Genoeg aanbod
De staatsobligatiemarkt wordt de komende dagen overspoeld met aanbod. Naast de Verenigde Staten komen ook het Verenigd Koninkrijk, Japan, Italië en Portugal naar de markt, voor een bedrag van omgerekend €50 mrd.
Duitsland was woensdagochtend in de markt met een nieuwe tienjaarsobligatie. De vraag was niet al te hoog, zegt Van Vliet van ING: ‘Over het algemeen genomen was het een vrij zwakke veiling, maar zeker geen rampveiling.’ Duitsland haalde €4 mrd op bij beleggers, en de Bundesbank nam de overgebleven €1 mrd voor zijn rekening.
Er komt aan het begin van het jaar traditioneel veel nieuw papier op de markt. Ook semi-overheden, zoals eerder deze week semi-overheidsbank KfW, concurreren met overheden om geld. En dat zet de rentes onder druk, zegt Van Vliet.
Daarnaast had Duitsland te maken met het bericht dat China de rendementen op Treasuries niet aantrekkelijk vindt, en zijn aankopen heroverweegt.
Rentes op staatsobligaties kregen dinsdag een zet van de Bank of Japan, die aankondigde zijn opkoopprogramma terug te schroeven. Ook de Europese Centrale Bank koopt dit jaar veel minder staatsobligaties op dan vorig jaar, en stopt mogelijk na september helemaal met zijn beleid van monetaire verruiming. Dat is afhankelijk van de economische groei en, als belangrijkste indicator, de inflatie.
In de zomer wordt een 'inflection point' verwacht: dan kopen de BoJ, de ECB en de Amerikaanse Fed voor het eerst in jaren minder schuldpapier dan er in hun portefeuilles afloopt. De Fed is het verst: die werkt al aan de afbouw van zijn balans, door geld uit afbetaalde obligaties niet meer te herinvesteren.
Gross kreeg bijval van Jeffrey Gundlach, de oprichter van DoubleLine Funds. Hij voorspelde in een webcast dat de rente door zal blijven stijgen als het niveau van 2,63% wordt bereikt. En als de dertigjaarsrente (nu: 2,93%) boven de 3,22% komt, de bullmarkt definitief ('for good') ten einde is.
Ook obligatiestrateeg Martin van Vliet van ING houdt de grens van 2,63%-2,64% in het de gaten: 'Dat is het niveau dat we vorig jaar zagen. Als we daar doorheen breken, dan zou je kunnen zeggen dat het hek van de dam is.'
Maar Van Vliet signaleert een soort achtervang voor de rente. De stijgende rentes brengen de aandelenmarkten, die zeker in de VS ook al jaren aan een schijnbaar onstuitbare opmars bezig zijn, aan het kraken. 'En dan vluchten beleggers toch weer naar veilige havens, zoals staatsobligaties'