Dit artikel staat sinds gisteren op Cobouw
Het kost zeker 200 miljoen euro om vijf Rijkstunnels brandbestendig te maken tegen extreme hitte. Het gaat om de Ketheltunnel (A4), Tweede Coentunnel (A10), Koning Willem Alexandertunnel (A2), Salland-Twentetunnel (N35) en de in aanbouw zijnde Gaasperdammertunnel (A9).
Dat heeft minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur) de Tweede Kamer laten weten. De vier bestaande tunnels, die na 2008 zijn opgeleverd, zijn veilig voor weggebruikers. De kans op een extreme brand – meer dan 200 MW – is “zeer klein” en nog nooit in Nederland voorgekomen.
Brandproeven hebben echter vorige zomer al uitgewezen dat het beton veel sneller bezwijkt dan de wettelijke eisen voorschrijven. Bij een landtunnel moet de constructie nog minimaal een uur in tact blijven en bij een tunnel onder water moet dat minimaal twee uur zijn. Uit de proeven blijkt dat het gebruikte beton al veel sneller afspat en de tunnels eerder zullen instorten. Het lijkt er op dat afspatgevaar vooral optreedt bij recent gebruikte betonmengsels.
Eerste tunnel pas in 2020 aangepakt
Door het aanbrengen van hittewerende bekleding moet het probleem worden opgelost. Dat kost voor de vier bestaande tunnels volgens een eerste inschatting tussen de 105 en 135 miljoen euro. De eerste tunnel kan naar verwachting in 2020 worden hersteld. Sinds vorig jaar is het zogenoemde Pact van Houten opgericht waarbinnen alle betrokken partijen overleggen om tot een eenduidige aanpak te komen
Voor de Gaasperdammertunnel is het lopende contract al opengebroken en kost het aanbrengen van de hittewerende bekleding maximaal 100 miljoen euro. Dat kan binnen het bestaande projectbudget worden opgevangen. Deze tunnel in Amsterdam moet in oktober 2020 worden opgeleverd.
Schade kan niet worden verhaald
De kosten zijn niet te verhalen op de bouwers van de tunnels. “De tunnels zijn gebouwd conform de door Rijkswaterstaat opgestelde richtlijnen en desbetreffende contracten. Dat later duidelijk werd dat in deze richtlijnen genoemde betonsoorten toch niet voldoen aan de eisen voor brandwerendheid is de betrokken bouwers en leveranciers niet aan te rekenen”, schrijft de minister. Momenteel lopen nieuwe brandproeven in de Koning Willem Alexandertunnel waarbij de verschillende hitteschilden worden getest.
Veel meer nieuwe tunnels
Ze laat ook onderzoeken hoe het is gesteld met de mogelijke verminderde brandwerendheid van tunnels die zijn gebouwd tussen 2000 en 2008. Sinds de dodelijke brand in de Mont Blanc-tunnel in 1999 gelden strengere regels op gebied van brandveiligheid. Het is verder nog volstrekt onduidelijk wat dit besluit betekent voor benodigde aanpassingen van andere tunnels die in aanbouw zijn zoals de Zuidasdok, Rijnlandroute, Blankenburgtunnel en A13/A16. De kans is namelijk groot dat ook die contracten stuk voor stuk aangepast moeten worden. Welk prijskaartje daar aan hangt is nog onzeker, maar ook die maatregelen zullen in de miljoenen gaan lopen.