Reportage | BAM sluit spoorbrug Leidsche Rijn in 9 dagen aan: “Als alles goed gaat…”
infra Premium 357
Reportage | BAM sluit spoorbrug Leidsche Rijn in 9 dagen aan: “Als alles goed gaat…”
BAM Infra is 9 dagen volcontinu aan de slag om de nieuwe spoorbrug bij Leidsche Rijn aan te sluiten. Veiligheid op de bouwplaats was altijd al een ‘hot item’, maar het zware oordeel na ‘Eindhoven’ drukt extra zwaar. “Vooraf zijn alle scenario’s te bedenken, maar je weet dat op de bouwplaats altijd nog iets anders gebeurt.”
Het is een zekerheid waarmee projectmanagers Bert de Jong van BAM en Tjarco Tiegelaar van ProRail mee leren leven. Beiden hebben tientallen jaren ervaring in de spoorbouw en kennen het klappen van de zweep. Een bouwproject zonder strakke planning bestaat niet en bij veiligheid draait het vooral om houding en gedrag.
Durf elkaar aan te spreken
De bouwkeet hangt vol posters over veilig werken en de bijbehorende gedragsregels: niet bellen, altijd PBM’s, geen alcohol of drugs. Onder elke poster staat de zin: ‘Durf elkaar aan te spreken’. Beide projectmanagers letten op de planning en de financiën, maar hebben niet voor niets veiligheid bovenaan hun risicolijstjes staan.
Het aanbrengen van grind is slechts een van de werkzaamheden die deze 9 dagen nog moet worden uitgevoerd. Foto’s ProRail/Stefan Verkerk
Al ruim twee jaar is BAM Infra ‘buiten’ bezig op en rond het spoor om de lijn tussen Utrecht CS en Leidsche Rijn te verdubbelen. Dat betekent veel spoorwerk, maar ook grondwerk, betonwerk en een extra stalen brug.
300 mensen per dag
Een project waar gemiddeld een man of veertig mee bezig is, maar deze laatste 9 dagen tijdens de herfstvakantie vormen het sluitstuk en daarmee zijn 300 mensen per dag in touw. Elke dag wisselen drie ploegen van 100 man elkaar af. De focus ligt volledig op het ombouwen van het oude naar het nieuwe spoor, waarbij ook wissels, seinen en bovenleidingen worden omgelegd.
Als alles goed gaat…
Bron van zorg is het tekort aan bovenleiding- en seinwezen-monteurs, want ook in Groningen en Limburg worden dezer dagen grote spoorklussen uitgevoerd. Als alles goed gaat, kunnen de treinen vanaf maandag 29 oktober rijden over vier sporen.
De nieuwe spoorbrug is in zes delen ter plekke in elkaar gelast, nu is het spoor bijna klaar voor gebruik. Foto: ProRail/Stefan Verkerk
Als alles goed gaat… Het zijn van die woordjes die extra blijven hangen. Al ver voordat het vernietigende rapport van de onderzoeksraad over Eindhoven verscheen, is afgesproken dat veiligheid altijd boven snelheid gaat: “Ook als dat betekent dat de treinen maandag niet gaan rijden. We doen van alles om de planning te halen, denken alle scenario’s door, zetten de extra testploegen paraat, maar het gaat nooit helemaal zoals je vooraf bedenkt”, weet Tiegelaar uit ervaring. Afgelopen jaren spraken ze elkaar wekelijks om risico’s en afwijkingen door te praten. Tijdens deze 9 dagen zal dat dagelijks zijn.
Viaduct dreigde te bezwijken
Ook al eerder waren er diverse buikpijnmomentjes. Zoals afgelopen zomer toen het viaduct over de Cartesiusweg dreigde te bezwijken. “We hebben het kunstwerk verbreed en de kolommen aangepast, maar op het moment van omzetten, dreigde het helemaal mis te gaan”, wijst De Jong naar de overgang tussen het oude en nieuwe deel als we van de bouwkeet onder het bewuste viaduct doorlopen. Fietsers en automobilisten kijken niet op of om en rijden rustig onder de betonnen constructie door.
Dit viaduct dreigde vorige zomer bijna te bezwijken. De overgang van nieuw naar oud is nog goed te zien.
En toch is het ook hier bijna misgegaan, weet De Jong zich nog goed te herinneren: “Het was aan het einde van de middag, op een donderdag, toen de hele boel ineens instabiel werd en groot alarm werd geslagen. Dat geeft meteen een extra adrenalinestoot. Dan komt het pas echt aan op teamwork. In opperste alertheid komt dan iedereen in beweging om de situatie op te lossen en te versterken. Meteen zijn extra stempels en zwaartransportwagens geplaatst om de tijdelijke constructie te verstevigen. De hele nacht is doorgewerkt om de situatie onder controle te krijgen.”
Sommige dingen laten zich niet voorspellen
Was het te voorkomen geweest? “Je probeert alles zoveel mogelijk te voorkomen, maar de verrassing zit altijd in de onverwachte dingen. De papieren werkelijkheid strookt niet altijd met de wereld buiten. Ook al hebben we dit keer zelfs vooraf een ‘safety-walk’ gedaan op basis van het BIM-ontwerp.”
De projectmanagers Tjarco Tiegelaar ProRail (links) en Bert de Jong BAM Infra: “Je weet dat op de bouwplaats altijd nog iets anders gebeurt.”
Maar sommige dingen laten zich niet voorspellen. Zo stuitten BAM bijvoorbeeld alweer ruim een jaar terug op zes meter diepte op een groot metalen voorwerp. “Een bom was de eerste gedachte. Het bleek een oud stuk vangrail en was dus loos alarm. Maar ook dan ga je wel uit van het ergste scenario en liggen alle draaiboeken klaar”, schetst De Jong een ander concreet voorbeeld.
Alert op het elektrocutie- en aanrijgevaar
Hij vervolgt: “We zijn bij spoorbouw heel alert op het elektrocutie- en aanrijgevaar. Daar is in dit project geen enkel ongeluk mee gebeurd. Veiligheidsrisico’s zijn er constant en overal. Je moet permanent alert blijven en wil dat iedereen weer veilig thuiskomt. Daarvoor voel je je verantwoordelijk. Maar dat blijft een uitdaging.”
Nul ongevallen met verzuim