Interview | ‘Loslaten is eng’: Schiphol gunt 3 miljard aan BAM, Heijmans en VolkerWessels
infra Premium 56
Interview | ‘Loslaten is eng’: Schiphol gunt 3 miljard aan BAM, Heijmans en VolkerWessels
Heijmans aan het werk op Schiphol: Topman Hillen "Dat doen we al 8 jaar en we gaan daar nu 9 jaar aan toevoegen" Foto: Schiphol
Schiphol is een onomkeerbare route ingeslagen door alle onderhoud uit te besteden aan bouwers. De nieuwe regierol voelt onwennig en eng. BAM, Heijmans en VolkerWessels hebben de 6 contracten binnengesleept, goed voor 3 miljard euro aan omzet. “Vertrouwen is mooi, controle is beter.”
Loslaten wordt komende jaren de grootste uitdaging voor opdrachtgever Schiphol die tot nog toe graag de touwtjes strak in handen houdt. De grote bouwers werken graag op de luchthaven, want veiligheid, kwaliteit, duurzaamheid en beperken van hinder, zijn al jaren belangrijker dan de laagste prijs. De lat ligt hoog, maar er is een goede boterham te verdienen, is de breed gedeelde mening onder de huisaannemers.
Deze keer heeft Schiphol het roer radicaal omgegooid en is voor het onderhoud van startbanen, terminals en infrastructuur – “totale assetwaarde zo’n 5 miljard euro” – een nieuwe koers ingeslagen: Deze keer staat de relatie centraal, is getenderd op gelijkwaardige en betrouwbare partners die zelf de initiatieven moeten nemen. Dat wordt even wennen, deze keer.
Verliezen doet pijn
Uiteraard deden Dura Vermeer en Strukton ook mee, maar zij staan komende negen jaar knarsend aan de zijlijn. Verliezen doet pijn, die contracten hadden ze graag binnengehaald, wordt meteen beaamd. Oud-huisaannemer Dura Vermeer doet helemaal niets meer op de luchthaven, maar Strukton werkt nog volop aan de D-pier. Ze zijn niet uitgenodigd op het feestje in de bedrijfskantine van Schiphol om de contracten te tekenen.
Ton Hillen (Heijmans) en Rob van Wingerden (BAM) staan wel glunderend naast elkaar aan de champagne te nippen. “Het zijn mooie opdrachten. Daar zijn we trots op”, steken de CEO’s niet onder stoelen of banken. Na bijna twee jaar tenderen is de buit binnen en vanaf april gaat de uitvoering echt beginnen.
Schiphol is geen gemakkelijke omgeving om te werken: De luchthaven loopt al jaren tegen zijn capaciteitsgrenzen aan en is berekend op maximaal 55 miljoen passagiers, terwijl vorig jaar toch al 71 miljoen passagiers werden gefaciliteerd. De uitbreidingsplannen liggen politiek uiterst gevoelig en toch moet alles moet 24/7 functioneren.
‘Een relationeel contract, dat is geen hit&run’
Vooraf aan de ceremoniële ondertekening schiet vice-president André van den Berg van Schiphol de twee topmannen even aan. “Nu moeten jullie het gaan waarmaken. Dat loslaten is niet makkelijk”, vertrouwt hij de bouwers toe. “Wij zullen dat vertrouwen waarmaken en jullie niet teleurstellen”, haasten beide topmannen te antwoorden.
Van Wingerden voelt de verantwoording die Schiphol overdraagt extra zwaar op de schouders drukken: “Vertrouwen mag je niet beschamen.” BAM is van plan voortvarend aan de slag te gaan met een gezonde dosis humor en plezier. “Maar veiligheid gaat boven alles. Iedereen moet na een werkdag weer veilig naar huis kunnen”, benadrukt de BAM-topman die de lessen van de ingestorte parkeergarage op luchthaven Eindhoven in zijn oren heeft geknoopt.
De vliegtuigen zijn nooit ver weg op Schiphol. Foto: KWS
Hillen vindt de stap van Schiphol niet meer dan logisch: “De ‘corebusiness’ van Schiphol is passagiers vervoeren. De ‘corebusiness’ van bouwers is om te bouwen en te onderhouden. Die twee rollen schuiven in elkaar en kunnen elkaar versterken.” Heijmans werkt al ruim 8 jaar op Schiphol, voerde onder meer de complete renovatie van de Kaagbaan uit. Maar dit keer voelt anders. Beter?
We willen de volle 9 jaar uitzitten
“We kennen elkaar, maar dit keer is volledig ingezet op een relationeel contract. We zullen echt moeten samenwerken en open kaart spelen. Bouwers zijn in deze tender uitgedaagd om vooral specialistische kennis en kunde in te zetten. Dat is fundamenteel anders dan bij andere projecten. Omdat we negen jaar aan de slag gaan, loont het de moeite om bijvoorbeeld te investeren in speciaal asfalt en slimme verlichting.
Opdrachtgever Schiphol verwacht nu het stoffige traditionele imago af te schudden. Foto: Schiphol
Dit contract prikkelt om met goede innovaties en optimalisaties te komen. De winst daarvan wordt verdeeld. We zien vooral nog mogelijkheden met de koppeling van onderhoud aan ‘the internet of things’. Denk aan superslim gebruik van liften bijvoorbeeld. Dit is geen ‘hit & run’. Sterker nog als we niet goed presteren kunnen we ons contract kwijtraken. Elke drie jaar zullen we elkaar diep in de ogen kijken, maar wij willen die volle 9 jaar uitzitten.” Heijmans heeft de met de start- en landingsbanen veruit het grootste contract binnen en gaat ook nog bij de terminals aan de slag.
Vested? ja vested
BAN schreef en won bij 3 percelen, maar VolkerWessels deed net als Heijmans een gooi naar alle 6 deelcontracten. Rolf Mars (KWS) en Jan Vos (Volker Rail) moeten dit keer genoegen nemen met de vliegtuigopstelplaatsen. De onderneming werkt al sinds 2007 aaneengesloten op Schiphol. Mars: “We mogen ons contract continueren en daar zijn we trots op. Er wordt veel van ons verwacht. Het is vaak hard werken en ook doorgaan als er tegenslag is. Het gesprek over de meerkosten komt pas daarna, maar wordt gewoonlijk in goed overleg opgelost.” VolkerWessels is vooral gecharmeerd van de nieuwe filosofie om het onderhoud ‘vested’ aan te pakken. De werkwijze is uit de Verenigde Staten overgewaaid en zet in op steeds optimaliseren van de processen. De lat wordt steeds een stuk hoger gelegd en bij verlenging van het contract na drie jaar zijn de hoogste prestaties de minimale basis voor de nieuwe periode.
Missie & ambitie Schiphol
Missie – Connecting the Netherlands Nederland optimaal verbinden met de rest van de wereld en zo een bijdrage leveren aan de welvaart en het welzijn in Nederland en daarbuiten. Connecting to compete and to complete.
Ambitie – Europe’s Preferred Airport De ambitie van Royal Schiphol Group is om de luchthaven Schiphol te ontwikkelen tot Europe’s Preferred Airport: de voorkeursluchthaven voor reizigers, airlines en logistieke dienstverleners.