Column: Zwaar weer op komst voor beleggers
Door WILLEM VERMEEND EN RICK VAN DER PLOEG
Beleggers en investeerders moeten oppassen voor zwaar weer. Recente rapporten laten zien dat de risico’s op de beurs fors aan het toenemen zijn. Maar er is ook goed nieuws: beleg en investeer in het klimaat, dat is de toekomst.
Internationale onderzoeken maar ook de dagelijkse praktijk wijzen uit dat voorspellingen over de economie en beurzen onvoorspelbaar zijn. In eerdere columns hebben we daarom wel eens opgemerkt dat wij ons niet aan dit type voorspellingen wagen. Niettemin hebben wij in onze werkkringen te maken met besluiten over investeringen en beleggingen die veelal toekomstgericht zijn. Daarvoor is het in ieder geval nodig alle relevante informatie te verzamelen waarmee deze besluitvorming optimaal kan worden onderbouwd, zoals studies van internationale denktanks, vermogensbeheerders, beleggingsfirma’s, wetenschappelijke publicaties enz.
Risico’s
Op dit moment is de algemene teneur daarvan dat de verschillende risico’s die de wereldeconomie bedreigen een sterke invloed zullen hebben op de economische groei in landen, op beurzen en investeringen van bedrijven. We zetten ze hier op een rijtje. Een belangrijk element daarbij is ook de internationale rente-ontwikkelingen op de obligatiemarkt. Deze staan op of rond hun laagste standen ooit. Deze historisch lage rente heeft vooral te maken met de zorgen van beleggers over de negatieve economische gevolgen van het handelsbeleid van de Amerikaanse president Donald Trump en de vrees voor een recessie. In de financiële sector zien we dat steeds meer partijen naar een zogenoemde neutrale inrichting van hun portefeuilles gaan.
Lagere groei
Voor de komende jaren wordt in vrijwel alle studies voor de meeste landen in de wereld uitgegaan van een matige economische groei met een lage inflatie. De vergrijzing speelt daarbij een belangrijke rol. Ook voor Nederland gaat het Centraal Planbureau (CPB) uit van het zogenoemde ’nieuwe normaal’ en dat is een gemiddeld jaarlijkse groei van 1% tot 1,5%. Vergeleken met de mooie groeicijfers van eerdere jaren, 2% tot 3%, heeft dit voor ons land ingrijpende consequenties, zoals miljarden minder belastinginkomsten voor de schatkist en ook dat er minder banen worden gecreëerd.
Feestgedruis in politiek Den Haag
Het is opvallend dat in politiek Den Haag deze boodschap nog niet is doorgedrongen. Daar heerst nog steeds het feestgedruis van de hoge groei van de afgelopen jaren. En dat zien we terug in hogere overheidsuitgaven en de roep om hogere lonen. Bij het ’nieuwe normaal’ is deze ruimte er niet meer en is de kans groot dat we zowel in Den Haag, maar ook bij bedrijven weer te maken krijgen met bezuinigingsoperaties die we bijna al weer vergeten zijn.
Centrale bankiers
Buiten Nederland zien we wel zorgen over groeivertragingen en wordt al de verwachting uitgesproken dat bij een fors inzakkende groei de centrale bankiers komen helpen door de geldkraan verder open te draaien. Daardoor zal het algemene lage renteniveau waaraan we inmiddels gewend zijn geraakt, gecontinueerd worden. De meeste economische deskundigen zijn van mening dat deze geldkraan een slechte oplossing is die niet (meer) werkt. Wat werkt wel? Regeringen moeten samen met bedrijfsleven gaan investeren in goed renderende infrastructurele projecten en nieuwe technologieën. Met name binnen het klimaatbeleid zijn er volop kansen.
Andere risico’s
Er wordt de afgelopen jaren volop gespeculeerd over een nabije wereldwijde recessie. De ervaring leert dat deze onverwacht kan toeslaan, maar tot op heden zijn er geen overtuigende signalen die daarop wijzen. De economieën van de meeste landen draaien nog redelijk en binnen het internationale bedrijfsleven overheerst nog steeds het optimisme. De verwachting is ook dat een mogelijke recessie minder diepgaand zal zijn dan die van 2008/2009. Overheden en de financiële sector hebben daarvan geleerd en kunnen nu effectiever ingrijpen.
Verschillende studies bevatten een extra waarschuwing voor beleggers. Zo zal onder invloed van onder meer macro-economische en geopolitieke ontwikkelingen in de wereldeconomie, de volatiliteit op beurzen aanzienlijk gaan toenemen.
Deze week verscheen de jaarlijkse risicorapportage over de financiële markten van het CPB, die door de meeste beleggers niet geraadpleegd zal worden. Daarin waarschuwt deze rekenmeester van het kabinet dat door de lage rentes de Nederlandse financiële stabiliteit in gevaar komt. Door de grote negatieve impact op onze economie lopen vooral de huizenmarkt, pensioenfondsen en verzekeraars gevaar. Volgens het CPB zullen daarnaast handelsoorlogen, Brexit en het regeringsbeleid in Italië tot dalende aandelenkoersen kunnen leiden.
Somber
Maar wie de recente beleggingsoutlook van Pimco, ’s werelds grootste obligatiebelegger leest, wordt pas echt somber. Voor de komende drie tot vijf jaar wordt daarin een economische wereld geschetst waarin het voor beleggers heel moeilijk wordt om nog wat te kunnen verdienen. Naast de matige economische groei achten de opstellers van de outlook een wereldwijde recessie aannemelijk. Daarnaast onderscheiden ze zes risico’s die een geweldige impact hebben op de economie van landen en financiële markten en in de economische wereld overal tot onzekerheden zal leiden. Daarbij gaat het om de Chinese economie die geleidelijk zal vertragen, het opkomende populisme in veel landen, vergrijzing van de samenleving, kwetsbare financiële markten, technologische innovaties, handelsconflicten en de risico’s die samenhangen met de opwarming van de aarde. Het is opvallend dat Pimco tot de slotsom komt dat deze risico’s per saldo nadelig zullen uitpakken voor de wereldwijde economische groei en de beleggingswereld en dat het aanhouden van meer liquide middelen overwogen moet worden.
In andere studies die wij onderschrijven, worden technologische vernieuwingen vooral beschouwd als een impuls voor groei en nieuwe banen. Daarnaast wordt het klimaatbeleid daar niet aangemerkt als een risicofactor die de groei afremt, maar de mogelijkheid biedt om een groene economische groei te realiseren.
Toekomst
Als we afgaan op de studies en prognoses, dan is er voor de beleggingswereld geen reden voor optimisme. Bovendien zullen beleggers op hun zoektocht naar rendement terecht kunnen komen bij beleggingen met meer risico’s. In een eerdere column hebben wij erop gewezen dat dit niet hoeft: het aantal klimaatbeleggingen dat mooie rendementen biedt neemt niet alleen toe maar is vanwege de toekomst bovendien minder risicovol.