deel 2
‘Tot nu toe gebruikten we die technologie tegen virussen die kanker kunnen veroorzaken, maar het principe kan ook werken bij het coronavirus’
Gerben Moolhuizen, ceo ISA Pharmaceuticals
'Onze technologie is heel geschikt om chronische virusinfecties te bestrijden', zegt ISA-ceo Gerben Moolhuizen. 'Tot nu toe gebruikten we die technologie tegen virussen die kanker kunnen veroorzaken, maar het principe kan ook werken bij het coronavirus.'
Het Leidse bedrijf is het medicijn al aan het testen op dieren. Als dat positieve resultaten oplevert, gaat Moolhuizen op zoek naar een rijker farmabedrijf dat de verdere ontwikkelingskosten van het middel kan betalen. 'We zijn al in gesprek met enkele partijen.'
2. Het virus remmen
Een virusremmer kan op verschillende momenten een virus dwarsbomen, als dat eenmaal een cel is binnengedrongen. Zo steekt remdesivir, dat eind juni als eerste medicijn tegen covid-19 is goedgekeurd door de Europese medicijnautoriteit, een stokje voor het kopiëren van het genetische materiaal van het virus. Remdesivir is ooit ontwikkeld tegen hepatitis C en is een goed voorbeeld van een bestaand middel dat ook (enigszins) tegen sars-cov-2 blijkt te werken. Patiënten herstellen gemiddeld sneller dankzij dit middel.
Verschillende onderzoeksgroepen richten zich op breedwerkende remmers tegen de hele coronavirusfamilie. Ook Snijder en zijn collega's werken hier samen met zeven Europese partners aan. Het kan alleen nog wel een aantal jaren duren voordat een dergelijk middel er is.
Het Nijmeegse Protinhi Therapeutics is een jong en klein biotechbedrijf dat virusremmers ontwikkelt tegen infectieziektes als dengue, zika en het westnijlvirus. Toevallig zat er ook een virusremmer bij die niet goed werkt tegen dengue, maar die geschikt lijkt om een grotere groep coronavirussen aan te pakken. Niet alleen het huidige coronavirus, maar ook sars, mers en de coronavirussen die vermoedelijk nog komen.
‘We zijn als een dolle op zoek naar geld, om meer vaart te kunnen maken’
woordvoerder Prothini Therapeutics
Het bedrijf werkt samen met drie universiteiten, waaronder het LUMC. 'De moleculen worden eerst in Nijmegen onderzocht en vervolgens in Leiden getest', legt moleculair viroloog Martijn van Hemert van het LUMC uit. 'Het middel van Protinhi werkt net als remdesivir door enzymen te blokkeren die essentieel zijn voor de reproductie van het virus.'
De onderneming heeft wat financiering gevonden voor het onderzoek, maar kapitaal blijft een probleem. ‘We zijn als een dolle op zoek naar geld, om meer vaart te kunnen maken’, aldus een woordvoerder.
3. Beperk de schade
Bij ernstig zieke patiënten is het virus vaak niet meer het probleem, maar kampt het lichaam onder meer met de gevolgen van een sterke immuunreactie. Dat kan blijvende schade veroorzaken. Zo zijn er patiënten die ademhalingsklachten houden, doordat in de longen littekenweefsel is ontstaan na een ontsteking.
Een bestaand middel als dexamethason bijvoorbeeld remt die ontstekingsreactie. Uit een onlangs gepubliceerde, groot opgezette studie van de universiteit van Oxford bleek dat de sterfte aanzienlijk lager was onder covid-19-patiënten die het middel kregen.
Het Nederlandse Pharming heeft mogelijk zo'n middel tegen covid-19 in huis. Het beursgenoteerde biotechbedrijf verkoopt tot nu toe slechts één medicijn: Ruconest tegen de zeldzame aandoening angio-oedeem. Het toeval wil dat juist deze ontstekingsremmer ook wel eens in staat zou kunnen zijn de overmatige immuunreactie waar veel covid-patiënten mee kampen, te beteugelen.
Pharming maakte bijna drie maanden geleden bekend dat bij een kleinschalige test vier van de vijf patiënten herstelden, nadat ze Ruconest hadden gekregen. Beleggers reageerden euforisch. De beurswaarde van Pharming steeg op één dag met ruim €180 mln. Het wachten is nu op de uitkomst van een groter onderzoek.
Mocht het middel effectief blijken, dan kan het snel beschikbaar komen omdat toezichthouders het al eerder als veilig hebben beoordeeld. Een nadeel is wel dat het moeilijk in grote hoeveelheden is te produceren. De werkzame stof wordt gewonnen uit de melk van genetisch gemanipuleerde konijnen. Pharming wil in de nabije toekomst ook koeien inzetten, wat de productiecapaciteit aanzienlijk zou vergroten.
I