Veel landen gaan half december al vaccineren, wanneer volgt Nederland?
Met het bericht dat het vaccin van de Brits-Zweedse farmaceut AstraZeneca voor 70 tot 90 procent effectief is, komt er voor de derde keer in korte tijd positief nieuws over de ’prik’. Is de verlossing van het coronavirus dan eindelijk nabij? Ondanks ronkende uitspraken van andere Europese landen gaat Nederland er vooralsnog van uit dat we tot begin volgend jaar moeten wachten.Resultaten van tests onder 20.000 vrijwilligers hebben aangetoond dat het middel van AstraZeneca bij 70 procent effectief is, zo werd maandag bekend. Bij proefpersonen die eerst een halve dosis en later een volledige dosis kregen, steeg de effectiviteit tot 90 procent, omdat de EU eerder al driehonderd miljoen doses heeft besteld, het aantal dat AstraZeneca voor het einde van het eerste kwartaal van 2021 hoopt te leveren, waardoor Nederland op basis van de verdeelsleutel zou kunnen rekenen op ruim 11,5 miljoen doses (3,89 procent).Voordeel is ook dat het vaccin gewoon in de koelkast bewaard zou kunnen worden, in tegenstelling tot dat van een van de andere kandidaten: Pfizer/BioNTech. Dat vaccin moet bij een temperatuur van min zeventig graden worden bewaard, wat mogelijk voor belemmeringen bij het transport zorgt.Duitsland in de startblokken Vanwege de positieve berichten verwacht de Duitse minister van Volksgezondheid Jens Spahn dat volgende maand de eerste mensen in Duitsland een vaccin kunnen krijgen. Hij heeft de gezondheidsdiensten gevraagd om vanaf half december klaar te staan. De geïmproviseerde inentingscentra schieten als paddenstoelen uit de grond. Andere landen delen mee in dat optimisme. Zo verwachten ook de VS in de loop van december de eerste Amerikanen te kunnen inenten. België hoopt vanaf eind december te kunnen beschikken over de eerste coronavaccins. Spanje kondigde aan in januari met een grootschalig programma te beginnen om de bevolking in te enten. Een ’zeer substantieel deel’ van de 47 miljoen Spanjaarden kan volgens premier Pedro Sanchez in de eerste drie tot zes maanden van 2021 worden ingeënt, schrijft de krant El País. ’Voldoende naalden en vriezers’
Nederland houdt zich nog wat meer op de vlakte over de start van de vaccinatie. Een woordvoerder van minister De Jonge laat weten dat Nederland er vooralsnog van uitgaat dat het vaccin pas begin volgend jaar in ons land beschikbaar is en dat dan de eerste prik kan worden gegeven. „Maar mochten er toch vaccins in december worden goedgekeurd, dan zijn we er klaar voor om te beginnen. Zo zijn er bijvoorbeeld voldoende naalden en vriezers ingekocht. Minister De Jonge wees afgelopen vrijdag in de door hem geschreven Vaccinatiestrategie aan de Tweede Kamer op de onzekerheid van meerdere zaken: zo is nog onduidelijk welke vaccins daadwerkelijk worden toegelaten tot de Europese markt, wanneer de leveringen goed op gang komen en wat de geschiktheid van vaccins voor specifieke doelgroepen is. „Dat maakt dat nu nog niet met zekerheid gezegd kan worden wanneer het vaccineren begint, wie wanneer aan de beurt is en hoe lang het gaat duren voordat iedereen die dat wil, is gevaccineerd.” De bereidheid om te vaccineren tegen het coronavirus neemt af naarmate het vaccin dichterbij komt. Volgens Telegraafverslaggever Wierd Duk is het egoïstisch om inenting te weigeren: Twee prikken nodig. Eerder deze maand kwamen farmaceuten als Pfizer en Moderna al met bemoedigende berichten. Het Amerikaans-Duitse Pfizer claimde dat zijn vaccin voor 90 procent effectief is bij het voorkomen van een besmetting. Het bedrijf wil voor het einde van het jaar voldoende doses produceren om tien tot twintig miljoen mensen in te enten. De EU heeft inmiddels tweehonderd miljoen doses aangeschaft, waarvan Nederland er bijna acht miljoen zou krijgen. Wel zijn er twee prikken nodig om mensen goed te beschermen. Het coronavaccin van de Amerikaanse farmaceut Moderna is volgens dit bedrijf echter nóg beter. Op basis van vroege onderzoeksresultaten is de conclusie dat het voor bijna 95 procent effectief is. Ook hier zijn twee prikken nodig. Een groot voordeel ten opzichte van Pfizer is dat dit vaccin gedurende dertig dagen bij twee tot acht graden bewaard zou kunnen worden, meldt het bedrijf. De EU heeft met Moderna een voorlopige deal gesloten voor tachtig miljoen doses. Nederland kan dan rekenen op ruim drie miljoen stuks. Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) keurt mogelijk in de tweede helft van december de genoemde coronavaccins goed, waarna ze in Europa zullen worden toegelaten. Wel waarschuwde de Europese Commissie afgelopen week al dat er aanvankelijk heel kleine hoeveelheden vaccin beschikbaar zullen zijn. We weten nog heel weinig’ Bovendien waarschuwen experts voor te veel optimisme. Zo benadrukte chef ziekenhuisbedden Ernst Kuipers eerder dat de naar buiten gebrachte berichten van de farmaceuten slechts tussenrapportages zijn. Ook twijfelen deskundigen nog over hoe besmettelijk je bent na vaccinatie. RIVM-baas Jaap van Dissel vroeg zich bijvoorbeeld vorige week in de Kamer af of een vaccin enkel diegene beschermt die een prik laat zetten tegen de ziekte, of dat het middel ook de overdracht van het virus stopt. Viroloog Bert Niesters van het UMC Groningen stelde eerder al dat we in feite ’nog heel weinig’ weten. Volgens hem is het mogelijk dat de aankomende vaccins alleen bescherming bieden tegen een verergerd ziektebeeld, maar er vervolgens in de neusslijmvliezen alsnog virusdeeltjes zitten, waardoor de gevaccineerde nog steeds besmettelijk is.Dat beaamt RIVM-vaccinoloog Cécile van Es. „We weten van geen enkel coronavaccin hoe het zich gaat gedragen bij de mens. Dat gaat zich in de praktijk uitwijzen.” Positief is wel dat ook Janssen Vaccines & Prevention, deel van het Amerikaanse moederbedrijf Johnson & Johnson, in de kopgroep zit. Het Leidse bedrijf verwacht eveneens binnenkort met een bericht te komen over de werkzaamheid. Onbekend is wanneer. Vooralsnog zullen alle ogen dus gericht zijn op het Europees Geneesmiddelenbureau.