Succesvol renoveren boven vervangen: Betonnen Markbrug gaat 30 jaar langer mee
Het renoveren van verouderde bruggen houdt de vernieuwingsopgave beheersbaar. Het vervangen van de vele kunstwerken, die tegelijkertijd het einde van hun levensduur bereiken, zou immers een te grote uitdaging zijn. De renovatie van de Markbrug laat zien hoe effectief en duurzaam levensduurverlenging van betonnen bruggen is.
De Markbrug ligt tussen de gemeenten Moerdijk en Halderberge en is de grootste verkeersbrug die beide gemeenten in beheer hebben. Met een 2x1 rijstrook en een parallelweg is de oeververbinding een belangrijke doorgang naar de A17, vooral voor verkeer vanaf het nabije bedrijventerrein Oudlandsedijk. Inspecties hadden uitgewezen dat de hoofdconstructie van de nu 50 jaar oude brug door een chemische reactie in combinatie met vocht (alkali-silicareactie, ASR) aan het verzwakken was.
Slim de levensduur verlengen
‘Wij proberen betonnen bruggen minimaal 80 jaar in gebruik te houden, daarom wilden we de levensduur van de Markbrug met 30 jaar verlengen’, vertelt Arjan Deurloo, beheeradviseur bij Gemeente Moerdijk. ‘Onze inspecteurs stelden de haalbaarheid daarvan vast.’ De renovatieopgave ging de markt op met als belangrijke criteria samenwerking in een bouwteam, omgevingsmanagement en duurzaamheid. ‘We kozen voor een bouwteam, omdat we de kennis van de markt wilden benutten.’
BAM kwam samen met partners Nebest en SealteQ met de meest efficiënte, duurzame en circulaire aanpak. Het team bracht met een drone, fysieke inspecties en historische data het kunstwerk met alle schades in kaart, vertaald in een 3D-model. Het renovatieadvies bestond uit het repareren van het beton aan de zij- en onderkant van de brug, het herstellen van de waterdichtheid van het brugdek en het vervangen van de geleiderails, de voegovergangen en het asfalt.
Jacques Borghout van de gemeente Halderberge: ‘De brug is een belangrijke verbinding tussen twee gemeenten, essentieel voor woon-werkverkeer, schoolgaande kinderen en de bereikbaarheid van Halderberge. Door de brug te renoveren en extra levensduur te geven, waren de kosten voor de maatschappij veel lager dan bij een volledige vervanging. De toegang tot de A17, die cruciaal is voor bedrijven op bedrijventerrein De Gorzen, bleef vrijwel de hele bouwperiode open.’
BAM Markbrug betonnen brug duurzaam drone onderhouden levensduurverlenging renovatie renoveren vernieuwingsopgave
In het plan van aanpak was het gedeeltelijk openhouden van de oeververbinding een belangrijk uitgangspunt. ‘Op een paar nachtafsluitingen na was de brug altijd voor de helft open voor verkeer in beide richtingen’, vertelt Nick Overkamp, constructeur bij BAM Infra Nederland. ‘Dat voorkwam een lange omleidingsroute en daardoor veel extra CO2-uitstoot. Op het gebied van hinderbeperking en duurzaamheid sloegen we zo twee vliegen in één klap.’
Slim was ook de keuze van BAM om de voegovergangen te renoveren. ‘We konden de voegen in twee fasen herstellen, waardoor de brug deels open kon blijven’, vertelt Nick. ‘Bij vervanging hadden we de doorgang moeten afsluiten.’ De maatregel was dus niet alleen duurzaam, maar beperkte ook de verkeershinder. ‘Het rubber was wel aan vervanging toe, maar het staal konden we laten zitten. Dat voorkwam het openbreken van het betondek, met het risico op schade aan de brugliggers en de landhoofden.’
Samen oplossen in het bouwteam
In het bouwteam kwam de kennis en kunde van de samenwerkende partners bij elkaar om alle uitdagingen in openheid door te nemen. ‘We hadden bewust voor een compacte aanwezigheid van twee vaste collega’s gekozen, soms aangevuld met een specialist van een van onze partners. Dat werkte efficiënt’, vertelt Nick. ‘Het is fijn als dingen bespreekbaar zijn en je ideeën kunt toetsen in het bouwteam.’
Daar kwamen waardevolle oplossingen uit. Arjan noemt de onderbouw van de brug, waar de betonachteruitgang verder was dan gedacht en het staal kwetsbaarder werd. ‘Samen kwamen we op het idee om kleine stukjes zink in het beton mee te storten die het staal tegen corrosie beschermen, zogenoemde anodes. Een andere oplossing om de levensduur van de brug te verlengen, was het inpakken van de overgangen tussen het betondek, het asfalt en de gootconstructie om het geheel waterdicht te maken.’
Na de bouwteamfase heeft BAM de uitvoering zo duurzaam mogelijk ingestoken met een elektrische asfalteermachine, een elektrische hoog- en laagwerker en asfalt dat bij een lagere temperatuur is geproduceerd, waardoor er minder CO2-uitstoot bij ontstaat. Waar mogelijk zijn onderdelen hergebruikt, zoals de lichtmasten.
‘De uitvoering is duurzaam en vrijwel zonder hinder verlopen. Vanuit de omgeving zijn nauwelijks klachten gekomen’, vervolgt Arjan. ‘Ik ben heel tevreden over de bouwteamsamenwerking en de uitvoering. De brug is 30 jaar langer veilig en betrouwbaar en dat hebben we samen bereikt, mede dankzij de open samenwerking in het bouwteam. We doen sindsdien meer projecten in deze contractvorm.’
In goede aarde viel ook het 3D-model met de gedetailleerde schadebeelden die voor de renovatie zijn gemaakt. ‘We hebben geleerd dat de klant daaraan behoefte heeft, om inzicht te krijgen in de actuele schades en de werkelijke staat van de brug’, zegt Nick. ‘Ook de social mobility app, waarmee we weggebruikers in de buurt van de brug informeerden over de actuele situatie, was heel nuttig. Dit soort goede ervaringen nemen we mee naar volgende renovatieprojecten.’
BAM Markbrug betonnen brug duurzaam drone onderhouden levensduurverlenging renovatie renoveren vernieuwingsopgave
Renoveren boven vervangen
‘Er wordt vaak als eerste gedacht aan geld, maar renoveren heeft ook grote duurzame voordelen’, benadrukt Arjan. ‘Slopen, afvoeren en nieuw opbouwen vraagt zoveel transportbewegingen en zoveel energieverbruik. Door te renoveren hebben we zo’n 150.000 kg CO2-uitstoot vermeden en materialen bespaard. Ook zou de impact op de omgeving groot zijn geweest als de weg voor vervanging voor langere tijd dicht was. Met de renovatie van de Markbrug hebben we ons hoofddoel bereikt. Sindsdien steken we meer in op levensduurverlenging en hergebruik van materialen in het beheer van bruggen.’
En dat sluit helemaal aan op de visie van BAM. ‘In de vernieuwingsopgave zien ook wij de meeste kansen in renovatie om de levensduur te verlengen’, benadrukt Nick. ‘We willen de regiepartner zijn die de benodigde expertises bij elkaar brengt om het project tot een succes te brengen. Daarom zijn we de samenwerking met Nebest en SealteQ aangegaan. Die samenwerking staat, we blijven samen optrekken om betonnen bruggen en andere infrastructurele kunstwerken duurzaam te renoveren. Zo kunnen we onze kennis en ervaring steeds verder uitbouwen om in de opgave te versnellen.’
De gerenoveerde Markbrug is op 28 juli 2023 in gebruik genomen. Het winnen van de Cobouw Award in 2023 en de nominatie voor de Betonprijs 2024 zijn mooie erkenningen van de succesvolle levensduurverlenging.