Heineken weer de fout in:
Inspectie stomverbaasd: vier dagen voor nieuwe wet ligt loods Heineken vol met oude blikjes
RECONSTRUCTIE
Hoewel dat wettelijk verboden was, ging Heineken ook na 1 april door met het produceren van bierblikjes zonder statiegeld. Heineken spreekt van ‘een misverstand’, maar uit vertrouwelijke stukken en gesprekken met betrokkenen blijkt dat de brouwer alle kans had om kennis te nemen van de nieuwe regels. Een reconstructie.
Sander van Mersbergen en Jurriaan Nolles 20-05-23, 03:00 Laatste update: 08:08
1. Een onverwachte mededeling
Stomverbaasd zijn de twee inspecteurs als ze donderdag 27 maart aankomen bij een logistiek bedrijf in Oss, waar Heineken zijn voorraden lege blikjes bewaart. Over vier dagen gaat Nederland over naar een nieuw statiegeldsysteem, waardoor klanten hun lege blikjes kunnen inleveren in de supermarkt. Het moet eindelijk het aantal zwervende blikjes in de natuur - 125 miljoen per jaar - terugdringen.
Lees ook
Heineken geeft blikje bier een nare bijsmaak door statiegeldinvoering te traineren
Maar in de opslag staat het nog vol met oude blikjes, zónder statiegeldlogo. Sterker nog: Heineken kondigt die donderdag aan dat het de komende weken doorgaat met het vullen en leveren van oude blikjes. Het duurt zelfs nog meer dan een maand voor het best verkopende product - de pils - in statiegeldblikjes gaat.
De verbazing bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) is voorstelbaar. Aan de invoering van het nieuwe statiegeldsysteem is jaren gewerkt, en het ging bepaald niet vanzelf. Het bedrijfsleven slaagde er bij de rechter zelfs in de invoering uit te stellen, tot grote ergernis van staatssecretaris Vivianne Heijnen (CDA, Milieu).
Vivianne Heijnen, staatssecretaris. © Jeroen Meuwsen
Maar nu gaat het dan echt gebeuren, en wel per 1 april. Maar terwijl alle andere supermarkten, frisdrankbedrijven en brouwers de boel op orde hebben, blijkt uitgerekend de grootste bierbrouwer van Nederland de nieuwe wet niet begrepen te hebben.
De inspectie is woest en oordeelt onomwonden dat de bierbrouwer de wet overtreedt. Heineken krijgt een last onder dwangsom. De brouwer veroorzaakt volgens de ILT ‘onduidelijkheid voor de consument en daarmee potentieel chaos in de winkels, en zelfs potentieel meer zwerfafval’.
Heineken, toch al ernstig onder vuur vanwege de activiteiten in Rusland, laat in de media weten dat de overtreding ‘berust op een misverstand’. Maar hoe kon dat dan ontstaan?
2. ‘Zo goed mogelijk voorbereiden’
Op 13 januari zoekt de inspectie een eerste keer contact met de brouwers. In een brief stelt de inspectie dat het er vanuit gaat dat ‘na 1 april geen metalen drankverpakkingen zonder statiegeld in de handel worden gebracht en aan de retail worden uitgeleverd’.
Elf dagen later is er in het Van der Valk hotel in Breukelen een bijeenkomst van het Afvalfonds Verpakkingen en Statiegeld Nederland, waarvan ook Heineken lid is. Het is de vijfde informatiesessie in een serie, valt te lezen in de uitnodiging. Het doel: producenten en importeurs van metalen drankverpakkingen ‘zo goed mogelijk voorbereiden op de invoering van statiegeld op blikjes’.
Op 27 januari stuurt de brouwer een reactie aan de Inspectie. Die bevat onder meer een blokkenschema, met een planning per maand. Daarin is bijvoorbeeld zichtbaar dat in 2022 het artwork voor nieuwe blikjes is ontworpen, en ook dat in maart de laatste statiegeldloze blikjes worden gevuld.
In een toelichting op het schema schrijft Heineken - volgens een geheim inspectierapport - dat het wellicht niet kan voorkomen dat na maart nog oude blikjes uit voorraad aan supermarkten geleverd worden. Dat is voor de ILT geen probleem: ook andere producenten maken hun voorraad op. Als de brouwerijen in april maar geen oude blikjes meer vullen: dát is wettelijk verboden.
Op 8 februari, op de Heineken-brouwerij in Zoeterwoude, gaat de inspectie in gesprek met de Nederlandse brouwers. Die delen daar hun zorgen. Het is voor hen logistiek ingewikkeld om op 1 april in één klap over te gaan, zeggen ze. Ook zou dat leiden tot onnodige verspilling van materiaal. Ze willen daarom een ‘transitieperiode’. Heineken zegt dat de inspectie ‘begrip’ had voor de zorgen.
Maar een andere aanwezige, Jos Oostendorp, houdt er een andere lezing op na. ,,Ik vroeg of er nog sprake zou zijn van een transitieperiode na 1 april”, zegt de voorzitter van CRAFT, de vereniging van onafhankelijke brouwers. ,,Het antwoord van de ILT was heel duidelijk: nee, na 1 april is er qua productie van oude blikjes echt niets meer mogelijk.”
De inspectie bevestigt dat, desgevraagd. ,,De ILT heeft op 8 februari aangegeven dat na 1 april geen blikjes meer mogen worden afgevuld. Heineken was bij dit overleg zelf aanwezig.”
De kleine brouwers besluiten daarop creatief te zijn. Ze plakken onder meer statiegeldstickers op oude blikjes, zodat die toch ingeleverd kunnen worden.