'Konijnen zullen nog jarenlang ons medicijn maken'
10 april 17:00
Thieu Vaessen
Biotechbedrijf Pharming heeft een unieke technologie: de onderneming haalt de werkzame stof van zijn medicijnen uit de melk van konijnen. Dat klinkt niet alleen bijzonder, het is ook bijzonder. Maar is de technologie inmiddels niet gedateerd? Dat valt wel mee, zegt Pharming-topman Sijmen de Vries in een interview.
De gedroomde omzetgroei met eigen medicijnen van Pharming is voorlopig niet aan de orde, erkent ceo Sijmen de Vries. 'Uniek aan Pharming was onze dierentechnologie. Met Ruconest hebben we bewezen dat we ook commercialisatie kunnen doen. Dat is ook uniek.' Foto: Leroy Sankes voor het Financieele Dagblad
Topman Sijmen de Vries van Pharming wil het liefst zo min mogelijk praten over konijnen. Terwijl hij toch zoveel aan de dieren te danken heeft. Het biotechbedrijf haalt de werkzame stof van zijn enige goedgekeurde medicijn uit de melk van genetisch gemodificeerde konijnen. De dieren fungeren in feite als een levend bioreactorvat. Het is al meer dan twintig jaar een unieke technologie, die alleen Pharming (beurswaarde van ruim €500 mln) gebruikt.
Opvallend genoeg zoekt het biotechbedrijf zijn groei nu elders. De toekomstplannen van Pharming zijn gebaseerd op het nieuwe medicijn leniolisib, het favoriete gespreksonderwerp van de ceo van Pharming. Maar voor de productie van leniolisib zijn geen konijnen nodig. Dus rijst de vraag: wat is nog de toekomst van Pharmings unieke konijnentechnologie?
Voor beantwoording van die vraag was een bezoek aan een konijnenboerderij van Pharming natuurlijk op zijn plaats geweest. Maar helaas, het biotechbedrijf weert sinds jaar en dag alle visite bij zijn konijnen. 'In tien jaar tijd ben ik zelf ook maar twee of drie keer gaan kijken', zegt De Vries op het kantoor van Pharming in Leiden. 'Want konijnen schrikken snel als ze iets onbekends zien. En een konijn dat op de vlucht is, laat absoluut geen melk los. Ze moeten relaxed zijn.'
Hoe gaat dat melken van konijnen dan in zijn werk?
'De konijnen worden letterlijk geknuffeld, door medewerkers die een band met die dieren hebben opgebouwd. Het vrouwtjeskonijn moet zo'n medewerker vertrouwen, anders laat ze zich niet oppakken en aankoppelen op de melkmachine. Daar past absolute rust bij, inclusief rustige muziek.'
De Vries vertelt dat Pharming een paar honderd konijnen heeft, New Zealand Whites, verspreid over drie boerderijen. De dieren produceren de werkzame stof voor Ruconest, het enige goedgekeurde medicijn van Pharming. De medicijnen gaan vooral naar de Verenigde Staten, naar circa 750 patiënten met angio-oedeem, een zeldzame aandoening waarbij het weefsel in bijvoorbeeld het gezicht van patiënten plotseling kan gaan zwellen.
Het is volgens De Vries nog een kunst om de konijnenkuddes 'fris' te houden. Om inteelt te voorkomen, werkt het biotechbedrijf met stambomen en heeft iedere boerderij een fokkudde die strikt gescheiden is van de productiekudde. 'Elk vrouwtje dat wordt gefokt, moeten we genetisch helemaal in kaart brengen. Het dier moet 'een stempel' krijgen, voordat het over mag gaan naar de productiekudde. Het is allemaal niet zo gemakkelijk.'
Is dit productieproces niet veel te complex en ook achterhaald?
'Ik snap de vraag. Deze technologie bestaat al een tijdje en is door geen enkel ander bedrijf overgenomen. Maar het is nog steeds innovatief. We hebben een unieke productiemethode en daarmee maken we een ingewikkelde, unieke stof.'
Heeft u wel foto's of een filmpje van jullie konijnen?
Die vraag had De Vries niet zien aankomen. Na enig nadenken is de conclusie, nee, er zijn ook geen foto's of filmpjes. 'Het is niet belangrijk', zegt hij. 'We gebruiken de dieren niet voor de productie van cosmetica of een luxeproduct, maar voor een belangrijk, soms levensreddend medicijn. We willen gedoe voorkomen met mensen die de konijnen misschien willen 'bevrijden'.'
Toekomst is er voor de konijnen wel degelijk, verzekert De Vries. Want Ruconest heeft volgens de Pharming-baas een stabiele marktpositie veroverd. Het middel is goed voor een jaarlijkse omzet van circa $200 mln en dat zal naar verwachting de komende jaren niet sterk veranderen, ook al komen er steeds meer nieuwe geneesmiddelen tegen angio-oedeem op de markt.
De Vries: 'Er zijn wel opvallend veel concurrenten, zeker voor zo'n zeldzame aandoening, maar de middelen van andere bedrijven hebben een ander werkingsmechanisme dan ons medicijn. Daardoor kunnen we een oplossing bieden voor patiënten die niet genoeg hebben aan de meeste gebruikte medicijnen. En tot 2026 hebben we de exclusieve rechten op ons eigen middel.'