vervolg....
Die publicatie leidde tot een golf van media-aandacht en maatschappelijke verontwaardiging. Ook minister Schippers van Volksgezondheid nam in haar antwoord op Kamervragen afstand van de hoge afkoopsommen, en benadrukte dat er wordt gewerkt aan een wet, die vertrekpremies in de (semi-)publieke sector maximeert op 75.000 euro.
Het wetsvoorstel werd in december goedgekeurd door de Tweede Kamer, maar moet nog door de Senaat.
Nieuwsgierig of de toegenomen maatschappelijke en politieke druk om hoge afkoopsommen te voorkomen effect heeft gesorteerd, herhaalde Medisch Contact de exercitie van vorig jaar. De beloningsgegevens zijn bestudeerd van 213 (ex-)bestuurders van 88 ziekenhuizen, die hun jaarverslag deponeerden bij het CIBG, de zorgdatabank van het ministerie van Volksgezondheid. Omdat het Langeland Ziekenhuis in Zoetermeer wegens financiële problemen nog geen jaarrekening kon opstellen, ontbreekt de afkoopsom van de ontslagen topman Paul Ansems. De inventarisatie leverde opnieuw een aantal opmerkelijke bevindingen op.
Gebrekkige transparantie
In de eerste plaats blijkt de transparantie rond de vertrekregelingen nog steeds niet optimaal. In een aantal gevallen kregen vertrekkende bestuurders vele tienduizenden euro’s meer dan het bedrag dat de ziekenhuizen onder het kopje ‘ontslagvergoeding’ opgeven. Bestuurders die hun taken hebben neergelegd, krijgen namelijk vaak nog maandenlang salaris doorbetaald.
Een van de bestuurders van wie de vertrekpremie daardoor substantieel hoger uitvalt dan zichtbaar is op het eerste gezicht, is Paul Smits. Uit de kleine lettertjes blijkt dat het Maasstad Ziekenhuis de gevallen bestuurder, naast zijn vertrekpremie, bijna drie maanden doorbetaalde. Kosten: nog eens ruim 70.000 euro. Daarmee komt Smits’ werkelijke afkoopsom op ruim drie ton, goed voor een tweede plaats in de top tien. Ex-topman Jack Jansen van het Waterlandziekenhuis in Purmerend streek op deze manier bijna een ton extra op, waardoor hij op de derde plaats terechtkomt.
In enkele gevallen is het doorbetaalde salaris zelfs hoger dan de ‘pure’ ontslagpremie. Zo ontving nummer vier Lenny Berkers na haar vertrek uit het Eindhovense Catharina Ziekenhuis 113.000 euro aan ontslagvergoeding, maar liepen haar salarisbetalingen ruim een halfjaar door. Dat kostte het ziekenhuis nog eens bijna anderhalve ton. Saillant detail is, dat Berkers in 2007 ook als bestuurder bij het Atrium Medisch Centrum met een afkoopsom het veld ruimde. Het ziekenhuis in Heerlen betaalde haar toen ruim een half miljoen. Ook nummer vijf, bestuurder Anita Arts, blijkt een recidivist. Eerder deze maand meldde Medisch Contact dat zij bij het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis bijna een kwart miljoen opstreek, en vier jaar geleden 557.000 euro meenam bij spoorbedrijf ProRail.
Uitstel
Dankzij de doorbetaling slagen ziekenhuizen er soms in om de openbaarmaking van de vertrekregeling uit te stellen. Zo vertrok zorgbestuurder Maarten Imkamp al in december 2010 bij de Gelre Ziekenhuizen. Doordat zijn salaris nog even doorliep, viel de vertrekregeling officieel pas in 2011. Daardoor stond Imkamps afkoopsom uiteindelijk pas in het jaarverslag dat deze maand openbaar werd, dus anderhalf jaar na zijn afscheidsfeestje.
Voorheen stond zo’n langdurig uitstel er bijna garant voor dat een vertrekpremie niet in de media verscheen. Daar zou het Gelre Ziekenhuis waarschijnlijk best wat aan gelegen zijn geweest, want Imkamp heeft een opvallend hoge vertrekpremie meegekregen. De 55-jarige bestuurder toucheerde bijna vier ton, goed voor de eerste plaats in de top tien. Dat is bijna het dubbele van het maximum van één jaarsalaris, die de code van zijn eigen belangenvereniging NVZD, de vereniging van directeuren van instellingen in de gezondheidszorg, voorschrijft.
Ook dit jaar zijn er bestuurders, zoals Els van der Wilden van de Ziekenhuisgroep Twente (ZGT), van wie de afkoopsom door salarisdoorbetaling voorlopig aan het oog is onttrokken. Soms is de gebrekkige transparantie het gevolg van een administratieve fout van het ziekenhuis. Het Flevoziekenhuis in Almere meldde vorig jaar in zijn jaarverslag dat Rik Riemens in september 2010 na negen maanden in de raad van bestuur was vertrokken met een ontslagvergoeding van ruim één ton. Uit de jaarrekening van dit jaar blijkt die opgave onjuist. In plaats van de genoemde ontslagvergoeding kreeg Riemens zestien maanden doorbetaald, licht een woordvoerder desgevraagd toe. Zijn afkoopsom bedraagt daarmee ruim twee ton, bijna het dubbele van de aanvankelijke opgave.
Rookgordijnen
Een nieuw fenomeen waarmee ziekenhuizen dit jaar rookgordijnen rond een vertrekregeling leggen, is het adviseurschap. Door een vertrekkend bestuurder te benoemen tot adviseur, kunnen ex-bestuurders nog maanden hun oorspronkelijke topsalaris blijven incasseren. Bij de samenstelling van de top tien is ervoor gekozen om deze ‘bijzondere vertrekregelingen’ uit te zonderen (zie kader ‘Dure douceurtjes’).
--------------------------------------------------------------------------------
Dure douceurtjes
Het lijkt geaccepteerd dat vertrekkende bestuurders die niet vanwege een verschil van inzicht, een conflict, wanbeleid of reorganisatie opstappen, soms recht hebben op een douceurtje. In een aantal gevallen werd in 2011 de stijlvorm van het ‘adviseurschap’ van stal gehaald. Vier ziekenhuizen betaalden samen ruim een half miljoen euro voor de adviezen van hun ex-bestuurders. Als de wet die afkoopsommen bij zorginstellingen maximeert op 75.000 euro van kracht wordt, kan een bestuurder van wie een raad van toezicht af wil, altijd nog een adviesrol krijgen.
1. Maasziekenhuis Pantein, Boxmeer
Ton Kessels, bestuursvoorzitter
Vertrek: eind december 2010 (na 13 jaar)
Betaald als adviseur in 2011: 189.418 euro (10 maanden)
2. St Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein
Ad Kloet, bestuurder
Vertrek: 1 mei 2011 (na ruim 10 jaar)
Betaald als adviseur in 2011: 163.333 euro (8 maanden)
3. UMC St Radboud, Nijmegen
Emile Lohman, bestuursvoorzitter
Vertrek: 1 oktober 2011 (na 5 jaar)
Betaald als adviseur in 2011: 92.434 euro (3 maanden)
4. VieCuri, Venlo en Venray
Max Visser, bestuursvoorzitter
Vertrek: 1 september 2011 (na 2,5 jaar)
Betaald als adviseur in 2011: 73.772 euro (4 maanden)