Kan een economie plotseling tot stilstand komen?
Is het mogelijk dat een economie -zoals de onze- ineens tot stilstand komt? Niet geleidelijk, maar plotseling?
Rek
Vergelijk het met een elastiek waar de rek uit is. Het knapt niet, maar is ineens futloos. Er zit nog wel structuur in, maar geen werkende functie. In het geval van plotselinge stilstand is op het ene moment sprake van een florerende economie, met overwegend positieve vooruitzichten, terwijl op het andere moment er alleen nog een zwart gat is.
Denemarken
Deze week werd bekend dat Denemarken zich hier ineens mee geconfronteerd ziet. Een analist van de Deense Handelsbanken –Jes Asmussen- zei het treffend: "De groei is verdwenen en heeft plaatsgemaakt voor stagnatie."
Afnemen
Volgens aloude economische principes en modellen kan een economie eigenlijk niet plotseling stoppen, maar alleen geleidelijk afnemen. Het kan snel, heel snel gebeuren, maar niet ineens. Behalve als er onvoldoende rekening wordt gehouden met de macht van consumenten. Want die kunnen een economie wél plotsklaps op de knieën krijgen. Als zij namelijk allemaal tegelijk besluiten om niet meer te kopen.
Verenigde Staten
Over de hele wereld is daar nu sprake van. Met Verenigde Staten als koploper. Uitstel en afstel zijn momenteel aan de orde van de dag. Want het geld is op en krediet is uit den boze. Niet omdat krediet niet meer te krijgen is. Ook niet omdat het te duur is. Wel omdat mensen -zoals u en ik- het risico van krediet zijn gaan begrijpen.
Ruw
Het leven op de pof lijkt leuk, maar vertegenwoordigt een schijnwereld waaruit het ruw wakker worden is. Dat is wat er nu gaande is. Mensen zijn uit hun roes van voorspoed en geluk ontwaakt en trappen op de rem. Massaal op de rem. Niet alleen in Amerika, maar overal.
Koopplicht
Ongewild schieten mensen zichzelf daarmee in de voeten. Niet voor niets riep president Bush onlangs Amerikanen op om hun patriottische koopplicht te blijven vervullen. Want anders stopt de economie. Kan ons gebeuren wat Denemarken zojuist is gebeurt? Het lijkt niet waarschijnlijk. Maar er zit wel een adder onder het gras. Want ook in Nederland weten we pas wanneer mensen stoppen met consumeren, als zij daadwerkelijk gestopt zijn. Precies op dat moment stopt namelijk de economie.