positive schreef op 9 oktober 2014 21:58:
Aanbestedingsfraude Ordina is topje van de ijsberg (bron: computerworld)
8 okt. 2014 door Adriaan Meij
Analyse -
Schimmige deals en dubieuze gunningen zijn schering en inslag. Nu de deksel eraf gaat, moeten de IT-sector én de overheid schoon schip maken.
De vraag over het risico van een bouwfraude in de IT-sector heb ik jarenlang gesteld aan bestuurders van grote IT-bedrijven. De structuur van aanbestedingen in de IT-sector lijkt namelijk erg op die in de bouw. Maar steevast volgde een harde ontkenning. Voor een beschuldiging is hard bewijs nodig. En dus een klokkenluider. Plus een organisatie voor gedegen journalistiek onderzoek, zoals Zembla.
Verziekte bedrijfscultuurHet aandeel Ordina, dat sinds 3 oktober 2013 nu net zo mooi omhoog was geklommen van €1,21 naar €1,96 vorige week, is vrijdag weer volledig teruggevallen naar de bodemkoers van een jaar geleden. Reden: Ordina
kan meegesleept worden in tal van rechtszaken over fraude bij aanbestedingen. Oorzaak: Een klokkenluider beticht Ordina in Zembla van fraude tussen 2005 en 2010. Het staat allemaal op een USB-stick. De klokkenluider is de boodschapper.
De echte oorzaak is een verziekte bedrijfscultuur, zowel bij de overheden, als in de IT sector.
Omkoping, corruptie, aanbestedingsfraude, schenden van geheimhoudingsplicht, vragen om "tegenprestaties" bij het gunnen van een opdracht; het televisieprogramma heeft de eerste contouren geschetst van
strafbare fraude en bedrog bij de overheid en grote bedrijven in de IT sector.
Mannen die elkaar frauduleus de bal toespelen en concurrentie proberen uit te sluiten.
In het bijzonder Ordina, dat al eerder over de informatie beschikte en advocatenkantoor De Brauw, Blackstone Westbroek opdracht gaf de zaak te onderzoeken, had deze koersgevoelige informatie eerder bekend moeten maken. Namen van betrokken personen zijn nog niet genoemd, namen van ondernemingen wel: Ordina, CGI (voorheen Logica), Capgemini, Quint Group, Deloitte, Oracle, Microsoft, HP, MMI Partners.
Laagste prijsdwang
Een van de onderliggende oorzaken van de
fraude ligt besloten in de aanbestedingsprocedures zelf. "De laagste prijs is de belangrijkste factor geworden bij IT-aanbestedingen. Dat beleid leidt ertoe dat projecten mislukken en favoriete leveranciers voorkennis verwerven. Value based aanbestedingen met een proof of concept en een pilot, waarbij het risico bij de opdrachtnemer ligt, zijn beter". Dat zegt Ad Nederlof, algemeen directeur van de Vanad Group.
Hij noemt
fraude heel ernstig en vindt dat de onderste steen boven moet komen. Maar hij is niet verbaasd. Nederlof gaf in het verleden onder meer leiding bij Volmac en Oracle en kent de IT-sector als geen ander.
"Wij doen niet meer mee met aanbestedingen als we vermoeden dat het spel vóór de formele aanbesteding al gespeeld is. Dat vermoeden bestaat vaak. En wij zijn niet de enigen die er zo over denken. Ordina is het topje van de ijsberg", zegt hij.
"De oorzaak ligt veelal bij de aanbestedingsprocedure waarbij vaak de goedkoopste aanbieders de deal krijgt. Deze procedure heeft bij de overheid geleid tot grote IT-debacles. Ik denk dat meer dan 50 procent van de omvangrijke IT projecten bij de overheid min of meer zijn mislukt. Hoe kan het dat leveranciers niet met betrokken ambtenaren mogen praten bij vaak zeer gecompliceerde projecten", aldus Nederlof.
Slager keurt eigen vlees
Eerder bracht Zembla de bouwfraude aan het licht. Die bleek veel groter te zijn dan uit de eerste aanwijzingen bleek. Daarom zal deze zaak nog vergaande consequenties hebben voor de gehele IT-sector. De beschuldigingen zeggen veel over de zakelijke ethiek in de branche. Het ministerie van Defensie heeft inmiddels aangifte gedaan tegen één persoon. De Rotterdamse Rekenkamer buigt zich over de Rotterdamse zaak. De Autoriteit Consument en Markt is ingeschakeld. De bestuurders van enkele bedrijven hebben inmiddels onder druk van het programma interne onderzoeken ingesteld.
De kwesties zijn zeer schadelijk voor iedereen die in de IT-sector werkt. Net zoals bij de banken en in de bouwsector is er een indringend gewetensonderzoek nodig over de ethiek van het zakendoen. Ook bij de overheden.
En het is niet genoeg dat, zoals bij Ordina, de slager via een advocaat het eigen vlees keurt. Het Openbaar Ministerie heeft hier een eigen taak.