TomTom zit straks zelf aan het stuur
Digitale kaarten
TomTom krijgt zelf een update. Het bedrijf gaat autonoom rijdende auto’s aansturen, zodat we straks blindelings kunnen rijden. De nieuwe digitale kaart verwerkt ‘live’ grote hoeveelheden data. Als Google, „maar dan beter”.
DOOR ONZE REDACTEUR MARC HIJINK
Het is een flauwe grap, over de automobilist die blindelings z’n navigatiesysteem volgt en zo de heg inrijdt. „U heeft uw bestemming bereikt.” Toch ziet de wereld er over een paar jaar zo uit; TomTom legt de basis voor een nieuwe digitale kaart waarmee auto’s zelfstandig kunnen rijden. Een kaart die de auto in het juiste baanvak houdt, op veilige afstand van de stoeprand en medeweggebruikers. Je kunt met een normaal navigatiesysteem wel zien op welke weg je je bevindt, maar niet waar precies op de weg. En dat is wel nodig als we ons willen laten rijden of assisteren door de auto.
Een gewoon GPS-systeem werkt op 5 meter nauwkeurig (op hogere snelheid is het 20 tot 30 meter). TomToms nieuwe high definition map kan de positie van de auto tot op de decimeter bepalen. De weg verandert van één simpele lijn in een gedetailleerd 3D-plaatje. Samen met de radarsensoren en camera’s aan boord van de auto levert dat genoeg data op om met een gerust hart de handen van het stuur te nemen.
Waarom willen we ook alweer zelfrijdende auto’s? Ze maken minder ongelukken, worden efficiënter bestuurd en benut. Het is nog toekomstmuziek, toch maken autofabrikanten er haast mee nu grote Amerikaanse technologiebedrijven als Apple, Google en Uber aan autonoom rijdende voertuigen werken. Google is net begonnen zijn stuurloze taxi’s in het openbaar te testen.
De autoindustrie doet jaren over nieuwe modellen, Silicon Valley draait in een veel hogere versnelling.
Het gevolg van die ontwikkeling: digitale kaarten – onmisbare ingrediënten voor de robotauto - staan volop in de belangstelling. TomTom profiteert daarvan. De afgelopen zes maanden verdubbelde de beurswaarde van het Nederlandse navigatiebedrijf tot 2,3 miljard euro.
De koers wordt nog eens opgejaagd omdat TomToms belangrijkste concurrent, Nokia’s kaartendienst Here, te koop staat. Uber zou 3 miljard dollar voor Here willen betalen. Een consortium van Duitse autofabrikanten wil dat overbieden met 4 miljard om te voorkomen dat essentiële kennis weglekt naar Silicon Valley.
TomTom staat zelf ook in de belangstelling. De Süddeutsche Zeitung meldde onlangs dat Audi, BMW en Mercedes serieuze interesse hebben om TomTom over te nemen. Dat zou een afleidingsmanoeuvre kunnen zijn. De reactie van TomTom-topman Harold Goddijn is kort maar krachtig: „Geen commentaar.”
Wat Goddijn wel wil vertellen is dat TomTom klaar is voor de zelfrijdende auto. Afgelopen jaren ontwikkelde zijn bedrijf nieuwe software waarmee kaartupdates sneller doorgevoerd kunnen worden – niet meer om de drie maanden maar binnen enkele uren of dagen. Het systeem kan veel meer data verwerken, zoals informatie van camera’s en sensoren aan boord van de auto’s, die actuele wegopstoppingen en snelheidswijzigingen doorgeven.
Een laser van 40.000 euro
Voor de deur van TomToms kantoor in het Belgische Gent staat een mapping van stationair te draaien. Het is een van de auto’s waarmee TomTom het Europese wegennet in hoge resolutie in kaart brengt. De gelijkenis met de Google Streetview-auto’s is groot: op het dak staat een snel ronddraaiende lasersensor die afstanden meet, een 360 graden-camera en enkele satellietontvangers.
Op de achterbank verwerken een paar computers de datastroom. Dat is een mooi voorbeeld van de technologische vooruitgang, zegt Hervé Clauss, verantwoordelijk voor het bronmateriaal van de TomTom-kaarten. „Vroeger hadden we nog een grote camper nodig om alle apparatuur te vervoeren, nu past het in een personenauto.” Het duurt niet lang meer voordat al deze sensoren in de bumper van een auto zitten – al is de prijs van een lasersensor (40.000 euro) nog niet geschikt voor een auto in de middenklasse.
Auto’s zouden ook zelfstandig kunnen rijden op data van eigen sensoren maar dat gaat wat schokkerig. Met een hoge resolutie-kaart kunnen ze beter vooruit kijken en inspelen op de verkeersstroom. De kaart dient dan als een extra sensor
DNA van de berm
Net als Google digitaliseert TomTom de fysieke wereld. Een nieuwe technologie van TomTom, RoadDNA, lijkt wel wat op Google Streetview: het is een 3D-patroon gebaseerd op gebouwen en bomen die langs de weg staan. Niet herkenbaar voor het menselijk oog (zie afbeelding onder) maar voldoende referentie voor de auto om zijn positie te kunnen vinden, ook als er even geen GPS-signaal voorhanden is.
Nog een overkomst met Google: TomTom verwerkt aanwijzingen van gebruikers om de kaart te verbeteren. Pieter Gillegot-Vergauwen, een van de kaartexperts van TomTom: „Google vertrouwt vrijwel volledig op de wisdom of the crowd. Dat doen wij beter, we controleren alle aanpassingen zelf onder meer via 1.300 medewerkers in India. Die aanpak levert meer betrouwbare kaarten op.” Gillegot-Vergauwen stipt nog eens de flauwe grap aan die een gebruiker met Google Maps uithaalde: ergens in Pakistan verrees opeens een bos in de vorm van een Android-logo dat over een Apple-symbool plast. De autoindustrie zit niet te wachten op practical jokes, denken ze bij TomTom.
Big data
Om die eenvoudige pijl op je navigatiesysteem te tonen worden op de achtergrond complexe berekeningen uitgevoerd. Het is fascinerend om te zien hoe in Cartopia, het systeem waarin de digitale kaarten worden bijgehouden, nieuwe rotondes ‘groeien’: ze zijn zichtbaar zodra de verkeersstroom verandert. En als duizenden TomTom-gebruikers opeens door een weiland rijden, dan zal er wel een weg aangelegd zijn.
Probe data, dat is de term die ze er bij TomTom voor gebruiken. Die geanonimiseerde verkeersdata zijn afkomstig van de eigenaren van een navigatiekastje en iPhone-bezitters die Apple Maps (gebouwd op een TomTom-kaart) gebruiken. „We waren al een big databedrijf lang voordat dat woord in de mode kwam”, zegt Gillegot-Vergauwen. TomTom heeft zijn eigen datacentra, aangevuld met extra capactiteit van Amazon-servers.
De basiskaart is ruim 1,3 petabyte groot (1 petabyte is duizend terabyte) en zal alleen maar groeien naarmate er meer en rijkere informatie van sensoren en camera’s uit auto’s toegevoegd wordt. Kijk ook niet raar op als er een TomTom-navigatiekastje met camera op de markt komt, om de snelheidsborden langs de weg te ‘lezen’.
TomToms omzet uit navigatiekastjes krimpt echter al jaren – het is de digitale kaart voor de smart car die voor groei moet zorgen. Harold Goddijn had een vooruitziende blik toen hij in 2008 de Belgsiche kaartenbouwer Teleatlas overnam. De aankoop van 2,9 miljard euro en de bijbehorende schuldenlast deed het bedrijf bijna de das om. Geduld loont: het voormalige TeleAtlas geeft TomTom, dat volgend jaar 25 jaar bestaat, nu een duw in de rug.
drempels
Zelfrijdend ongeluk
Al is de techniek er vrijwel klaar voor en wordt er driftig geëxperimenteerd, er moeten nog wel wat drempels genomen worden voordat de zelfrijdende auto werkelijkheid is.
De wetgeving - wie is verantwoordelijk als een zelfrijdende auto een ongeluk veroorzaakt - vergt aanpassingen. De industrie is er ook nog niet uit over wie eigenaar wordt van de gegevens die auto’s via al hun sensoren verzamelen.