Wie schudt 'onze' beleidsmakers wakker:
Column: ECB versterkt vicieuze cirkel
1 uur geleden Ronald van Gessel
AMSTERDAM - Centrale bankiers kunnen tegenwoordig niet meer zonder een cursus psychologie. We kennen allemaal het lemmingen-gedrag en helaas loopt in de financiële wereld iedereen vaak achter elkaar aan. Vandaag was weer zo’ n voorbeeld, de ECB kondigt aan de geldsluizen helemaal open te gooien, even veren de beurzen op en de euro daalt, het gaat jaren gratis geld regenen. Houzee.
Een half uur later krabt iedereen zich achter de oren, o jé gaat het zo slecht, hebben we miljarden extra stimulans nodig, moeten de banken geld toe hebben als ze geld aan het bedrijfsleven lenen.
Draghi zegt dat de huidige nulrente voor jaren op dit peil blijft en dat de negatieve rente voor banken die geld stallen bij de ECB nog lager kan. Oi oi, het is de laatste zware munitie van de ECB en als dat ook niet werkt, wat dan?
Afwachten
De bedrijven en consumenten weten het wel, de rente blijft nog jaren op nagenoeg nul en mogelijk krijg je straks geld toe. Lekker blijven zitten en afwachten.
Met een beetje lol gaat de vraag naar olie dan ook nog wat omlaag en de deflatiespiraal blijft lekker doortollen.
Vertrouwen weg
Maar dan de centrale bankier die durft toe te geven dat drie jaar van miljarden pompen in de economie niet heeft gewerkt, je kunt pompen wat je wilt, mensen moeten vertrouwen hebben anders kopen ze niets. Het begint allemaal bij de vraag.
Als die er is investeren bedrijven wel, ook als ze drie procent rente op hun lening moeten betalen. De consument is geconfronteerd met baanonzekerheid en elke dag wordt hem verteld dat zijn pensioen even onzeker is.
Vicieuze cirkel
Wat gaat hij doen, juist sparen. Ook als hem dat na belasting achteruit werpt.
Die vicieuze cirkel heeft Draghi alleen maar versterkt. Een centrale bankier die zegt, oké, tot hier en niet verder, oogst waarschijnlijk meer.
Je zegt gewoon, dit was de bodem, we hebben de rente op vrijwel nul gebracht en miljarden gepompt, nu is het genoeg geweest, de groei gaat best aardig en nu is het de tijd om weer naar normale waarden terug te keren.
Op de rem
‘Normaal’ doet het niet alleen aardig in een reclame van SNS, de financiële wereld is verslaafd aan normaal. Een normale prijs als je geld leent, pensioenfondsen die kunnen rekenen met een normale rente en burgers die de zekerheid van alledag ervaren zullen eerder geneigd zijn weer geld uit te geven.
Er komt dan weer economische groei en inflatie, precies wat de ECB wil en wat ze nu niet bereikt omdat iedereen op de rem trapt.
Noodverband
En het gaat best aardig, de groeicijfers voor dit en volgend jaar zijn helemaal niet zo slecht, in ieder geval niet zo dat er acuut een financieel noodverband moet worden gelegd.
Gisteren reed ik anderhalf uur op de snelweg en heb slechts een handjevol personenauto’ s geteld tussen een niet aflatende stroom vrachtwagens. Nog nooit meegemaakt.
Geldpomp
In de VS gaat het inmiddels beter na jaren van geldpompen, er is geen reden meer om nog een paar jaar achter de VS aan te hinkelen, we kunnen meeliften op de stroom.
De economische teruggang in Europa heeft nu al zo lang geduurd dat alle auto’s en koelkasten het eind van hun levensduur zo langzamerhand hebben bereikt, het potentieel voor herstel van de vraag en nieuwe groei is aanwezig.
Pavlov-reactie
De voedingsbodem is er, je hoeft als centrale bankier alleen maar te zeggen dat vanaf nu de rente alleen maar omhoog gaat. De consument vertoont onmiddellijk de Pavlov-reactie en zal gaan lenen voor vrijwel niks, een ander huis, een nieuwe auto etcetera, want straks wordt het immers duurder.
Psychologie is de halve wereld en zo wordt de kar alsnog uit de modder getrokken.