Dit betekent Wagner-opstand voor het Russische leger:
’Geest krijg je niet meer terug in fles’
Door MISCHA VAN DIEPEN
Updated 16 min geleden
29 min geleden
in BUITENLAND
AMSTERDAM - Waar de Wagner-opstand stopt, laat zich voorlopig niet raden. Een colonne van Wagner-strijders rijdt op Moskou af. Maar in de provincie Rostov, waar de rebellie van Prigozjins huurlingenleger begon, hebben de opstandelingen niet alleen een miljoenenstad in handen. De regio grenst aan het oorlogsgebied in de Donbas en vervult daarom een sleutelrol in de Russische commandostructuur en de logistiek.
De belangrijkste buit van Prigozjin is het hoofdkwartier van het Zuidelijke Militaire District van Rusland, één van de vijf geografische groepen waarin de strijdkrachten zijn onderverdeeld. Ook het bezette Krim-schiereiland valt daaronder.
Dit hoofdkwartier is als een Amerikaanse Central Command, legt voormalig Commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif uit: een zenuwcentrum waar informatie van het front binnenkomt en operaties aangestuurd worden. „Dat is dus de schakel tussen Moskou en Oekraïne.”
„Ten tweede is Rostov een logistieke hub”, legt De Kruif uit. „Cruciaal voor de aan- en afvoer voor de Russische troepen.” De Wagner-strijders hebben naast het vliegveld van Rostov-aan-de-Don volgens Prigozjin ook alle andere militaire objecten in handen. Het Russische leger is voor de bevoorrading zeer afhankelijk van de spoorlijnen die vanuit de provincie Rostov naar de bezette zuidkust van Oekraïne lopen.
Helikopters
Prigozjin heeft gezegd dat zijn bezetting van het vliegveld en andere militaire objecten de oorlog tegen Oekraïne niet moet verhinderen en dat vliegtuigen naar het oorlogsgebied zoals gewoonlijk kunnen opstijgen. De vraag is of dat écht kan nu Prigozjin zelf in oorlog is met de Russische legerleiding. Ook zijn er volgens onderzoekers van openbare bronnen Oryx al drie helikopters en een vliegtuig van het Russische leger neergeschoten door Wagner.
Vanuit het bezette militaire hoofdkwartier eiste Prigozjin vanochtend in een filmpje dat defensieminister Sergej Sjojgoe en Valery Gerasimov, Ruslands hoogste generaal, zich bij hem zouden melden. „Tenzij ze komen zullen we hier blijven, blokkeren we Rostov en gaan we richting Moskou.”
De Kruif denkt dat Prigozjin niet daadwerkelijk had gedacht dat hij Sjojgoe en Gerasimov op deze manier kon wippen. „Hij vroeg eigenlijk aan Poetin om zijn inner circle op te geven.” Waar Prigozjin volgens de oud-generaal op rekent, is de lagere rangen, de mannen die daadwerkelijk in de loopgraven zitten.
Champagne
Sinds hij afgelopen september uit de kast kwam als baas van het schimmige huurlingenleger bracht Prigozjin talloze bezoeken aan het front, terwijl hij Sjojgoe en Gerasimov uitmaakte voor champagneslurpende bureaucraten. Kremlinwatcher Tatjana Stanovaja denkt dat hoog in de militaire hiërarchie niemand zich tegen de regering zal keren. „Maar in de lagere rangen is het een ander verhaal”, schrijft zij op Twitter. „Als het bevel om te vuren wordt gegeven, hoe zullen individuele soldaten dan reageren?”
Oud-generaal De Kruif kan zich vinden in die lezing. „Het gros van de hoge benoemingen is natuurlijk politiek, van mensen die Poetin steunen”, verklaart hij. „Maar een generaal kan wel opdrachten geven, iemand moet ze uitvoeren.”
De strijd tussen Prigozjin en de legertop die al van vóór de grootschalige oorlog in Oekraïne dateert, speelde zich de afgelopen maand voor het oog van de wereld af. Na de verovering van Bachmoet leek het tijd voor Wagner om zijn wonden te likken. Maar juist toen probeerde de legertop de twist voor eens en altijd te beslechten: ’vrijwilligerseenheden’ zoals Wagner moesten een contract met het leger afsluiten.
Voor het eerst nam Poetin duidelijk stelling en bevestigde hij het bevel van het ministerie van Defensie. „Dit moet zo snel mogelijk gebeuren”, aldus de alleenheerser. Maar Prigozjin weigerde zijn manschappen aan het reguliere leger te verbinden, wat ook de eerste keer was dat hij zo publiekelijk tegen Poetin inging. Prigozjin was bang zijn privéleger kwijt te raken.
Volgens anonieme bronnen van de onafhankelijke Russische website Meduza dacht het Kremlin nog tot vlak voor de gewapende rebellie in Rostov dat Prigozjin blufte en dat alles nog „vreedzaam” opgelost kon worden. Maar Prigozjin blufte niet, hij is all-in gegaan.
Bachmoet
Het is onduidelijk of Prigozjin daarbij daadwerkelijk de beschikking heeft over de 25.000 Wagner-strijders die hij zegt achter zich te hebben staan. Volgens Amerikaanse inlichtingen had Prigozjin in de strijd voor Bachmoet de beschikking over 50.000 manschappen, maar daarvan is een aanzienlijk deel gesneuveld en tienduizenden waren gevangen na een half jaar vechten.
Maar generaal buiten dienst De Kruif ziet aan het feit dat het vliegveld, het militair hoofdkwartier en andere kritieke infrastructuur bezet zijn dat het om aanzienlijke aantallen gaat die bovendien tot op de tanden bewapend zijn met tanks en pantserwagen. En daar zal het reguliere Russische leger een flinke kluif aan hebben.
„Probeer die maar eens, terwijl je bijna al je reserves aan het front hebt staan, zich om te laten draaien en naar Rostov te gaan”, schetst De Kruif de opgave. „En daar het gevecht aan te gaan met 10- of 20.000 gemotiveerde en zwaarbewapende mensen.”
Ook in het voor Poetin meest gunstige scenario, waarin Prigozjin op korte termijn gedood wordt, ziet De Kruif problemen voor zich die zich vooral in de motivatie en het leiderschap van de troepen aan het front zullen uiten. „Dan heb je de kurk van de fles gedood, maar de geest niet”, zegt de oud-generaal. „En hoe houd je dit stil en zorg je dat troepen in de loopgraven dit niet te horen krijgen?”