Sancties tegen Russische cryptoactiva zijn nodig
ROBBY HOUBEN
Professor UA met specialisatie vennootschapsrecht en kapitaalmarktrecht
Vandaag om 15:34
In het omvangrijke sanctiepakket tegen Rusland ontbreken maatregelen tegen cryptoactiva. Nochtans zijn ze een sluipweg voor de financiering van de oorlog tegen Oekraïne.
Na de Russische inval in Oekraïne kondigde de internationale gemeenschap economische en andere sancties af. Die beperken de Russische toegang tot de internationale kapitaal-, geld- en betalingsmarkten. Hun doel is de Russische financiering van de oorlog in Oekraïne te doen opdrogen. Uiteraard heeft het Kremlin de voorbije tijd reserves opgebouwd om een poos verder te kunnen, maar zonder twijfel zullen de sancties de Russische oorlogsmachine treffen.
De essentie
De auteur: Robby Houben, professor vennootschaps- en kapitaalmarktenrecht (UA). Adviseerde het Europees Parlement over cryptoactiva.
De kwestie: in de sancties tegen Rusland zijn de cryptoactiva vergeten.
Het voorstel: neem de cryptoactiva op in het sanctiepakket en voorkom dat ze gebruikt worden om op slinkse manier de oorlog te financieren.
Wat in het sanctiepakket ontbreekt, is de aanpak van cryptoactiva. Dat is kwalijk. Cryptoactiva alleen kunnen de oorlog in Oekraïne niet financieren - daarvoor is de markt te klein, te volatiel en te onzeker - maar zullen waarschijnlijk wel bijdragen aan de financiering van de Russische agressie. Dat gebeurt zonder dat iemand het goed kan zien en buiten de greep van de internationale sancties. De kwestie verdient meer aandacht.
We mogen niet naïef zijn over de inzetbaarheid van cryptomunten voor de financiering van bedenkelijke regimes en oorlogen.
Waarom is de financiering van de Russische oorlogsmachine met cryptoactiva waarschijnlijk?
Ten eerste worden nogal wat cryptoactiva, zoals bitcoins, gekenmerkt door (pseudo)anonimiteit. Die maakt het moeilijk - en soms onmogelijk - erachter te komen wie ze gebruikt. Ze zijn een potentieel toevluchtsoord voor wie sancties wil omzeilen.
Ten tweede kunnen cryptoactiva veel waard zijn. Denk aan bitcoins. Er zijn zo'n 19 miljoen bitcoins in omloop en elke bitcoin is ongeveer 35.000 euro waard. Samen goed voor 665 miljard euro. Zelfs als het Kremlin daarvan maar een fractie kan inzetten voor oorlogsdoeleinden, gaat het om grote bedragen. Bovendien zijn bitcoins maar één voorbeeld. Er bestaan meer dan 10.000 cryptoactiva.
Ten derde ontsnappen cryptoactiva grotendeels aan regulering en toezicht. Nuttige bijkomende regulering zit in de pijplijn, maar is nog geen realiteit.
Bovendien experimenteert de Russische overheid naar verluidt met een digitale roebel. Zodra die operationeel is, laat hij Rusland toe transacties te doen met al wie dat wenst buiten de traditionele banken en betalingsinfrastructuur om. Daardoor zal de gereedschapskist van de alternatieve financiering nog toenemen.
Er moet een einde komen aan het anonieme gebruik van cryptomunten.
De beleidsmakers moeten beseffen dat cryptoactiva kunnen bijdragen aan de financiering van de oorlog in Oekraïne. Cryptoactiva moeten in de sancties tegen Rusland worden opgenomen. Tegelijk moeten opsporingsdiensten worden versterkt om het gebruik van cryptoactiva ter financiering van een oorlog op te sporen en een halt toe te roepen. Dat is een haalbare strategie. Hoewel niet eenvoudig slagen opsporingsdiensten er steeds vaker in het criminele gebruik van cryptoactiva te detecteren en het schild van de anonimiteit te doorbreken, zeker voor de cryptoactiva die niet volledig anoniem zijn. Het wordt nog beter als private cryptospelers de overheid de hand reiken en hun expertise delen. Inzetten op digitale veiligheid om diefstal van cryptoactiva te beletten is ook relevant.
Identiteit
Bovendien kan op Europees niveau een turbo worden gezet onder de uitbreiding van de 'travel rule' naar cryptoactiva. Daardoor moeten transacties in cryptoactiva gepaard gaan met betalingsinformatie, inclusief informatie over de identiteit van de zender en de ontvanger. Dat maakt het makkelijker crimineel gebruik te identificeren en te bestraffen.
De antiwitwasregels kunnen worden herbekeken vanwege de Russische agressie. Er kan worden onderzocht in welke mate bepaalde digitale overheidsmunten, zoals de digitale roebel, door de antiwitwasregels moeten worden geviseerd.
Cryptoactiva en hun onderliggende technologie kennen veel maatschappelijk waardevolle toepassingen die de volle steun verdienen. Maar we mogen niet naïef zijn over hun inzetbaarheid voor de financiering van bedenkelijke regimes en oorlogen. Tot voor kort was dat goeddeels een theoretische kwestie. Vandaag niet meer. (Tijd.be)