De verborgen winnaars van de handelsoorlog: FD vandaag (Nokia)
De door corona opnieuw oplaaiende handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China kent, naast verliezers, ook landen die profiteren. Zo kreeg Brazilië onlangs vanuit China een flinke extra bestelling voor sojabonen, ook al zijn de bonen daar dit jaar duurder dan in de VS. Het lijkt erop dat China, vanwege het handelsconflict, zijn voorraad alvast veilig wil stellen. 'Brazilië komt zeker als winnaar uit de bus en heeft profijt bij de handelsoorlog wat betreft de verkoop van grondstoffen. Naast soja gaat het ook om mais, ijzererts, koffie en suiker', zegt Casper Burgering, grondstoffenspecialist bij ABN Amro.
Sinds 2018 heeft president Donald Trump diverse heffingen en handelsbarrières ingevoerd voor China. Hoewel begin dit jaar een voorlopige deal werd ondertekend, kreeg het handelsconflict onlangs een nieuwe impuls doordat Trump China verwijt geen heldere informatie te hebben verstrekt over de risico's van het coronavirus.
Lage lonen
Ook lagelonenlanden in de buurt van China, zoals Vietnam, profiteren van de ruzie. ‘Deze ontwikkeling was voor de handelsoorlog al gaande en wordt nu versneld. China is al een tijdje geen land meer met extreem lage lonen,’ zegt Guy Verberne, hoofdeconoom bij pensioenfonds PGGM. Door extra handelstarieven zijn bepaalde producten uit China, zoals kleding en elektronica, wat prijs betreft minder aantrekkelijk voor importeurs uit de VS.
Naast Vietnam zijn ook Thailand, India en Maleisië interessante locaties voor bedrijven die een alternatief zoeken voor China, zegt Raphie Hayat, Azië-econoom bij de Rabobank. ‘Dit zijn landen die net zo goedkoop zijn als China qua lonen, vergelijkbare producten produceren en relatief stabiel zijn.’ Vorig jaar al gaven enkele grote bedrijven aan deels te willen vertrekken uit China, zoals gamingbedrijf Nintendo en motorfabrikant Harley-Davidson. Maar ook leveranciers van Apple, zoals Foxconn, de grootste fabrikant van computeronderdelen ter wereld, hanteren een zogeheten ‘China + 1’-strategie: naast China hebben ze ook een Aziatisch land in de buurt, waar de VS geen mot mee heeft, als basis.
Vergrijzing
Van deze ontwikkeling ligt China totaal niet wakker, aldus Verberne. Het land wil zich volgens hem ontwikkelen van een arbeidsintensieve naar een kennisintensieve economie. 'Niet in de laatste plaats door de vergrijzende bevolking van het land, waardoor er minder werknemers beschikbaar zijn.'
De strijd tussen de VS en China gaat uiteindelijk over de vraag wie de baas is in de wereld. Aandelenstrateeg Samy Chaar van de Zwitserse vermogensbeheerder Lombard Odier: 'De VS vinden dat ze de leider zijn van de wereldeconomie en willen op de eerste plek blijven staan. Met elk land dat in hun ogen hiervoor een bedreiging vormt, zullen ze een gevecht aangaan.'
In het verleden heeft het land dit vaker gedaan, met als meest bekende voorbeeld de Koude Oorlog. Chaar: 'Werd het gevecht destijds op het militaire vlak uitgevochten, in 2020 is technologie het strijdtoneel.'
'Winnaars'
De pogingen van de VS om zich technologisch los te koppelen van China, komen volgens Verberne alle consumenten wereldwijd uiteindelijk duur te staan. 'Als Huawei bepaalde onderdelen voor de ontwikkeling van 5G niet meer kan krijgen vanuit de VS, betekent dit een vertraging van technologische ontwikkeling en een gedwongen keuze voor duurdere alternatieven.' De enige die hierbij mogelijk baat zou kunnen hebben, is een bedrijf als Nokia.
Toch kan de strijd om het wereldleiderschap voor tijdelijke winnaars zorgen, denkt Chaar. 'Zowel China als de VS zullen zich de komende tijd richten op het ontwikkelen en uitbreiden van allianties met andere landen in de wereld. Hierdoor ontstaan machtsblokken. Dit gaat gepaard met flinke investeringen die lokaal voor 'winnaars' van de handelsoorlog zorgen.'
Zo heeft China in het kader van zijn Belt and Road Initiative, waarbij het wereldwijd geld steekt in infrastructuurprojecten, fors geïnvesteerd in Vietnam en Pakistan. Chaar: 'Ook probeert het land grondstoffen, zoals olie uit Afrika, veilig te stellen.'
Landen 'winnen' investeringen, maar daar staat afhankelijkheid van en loyaliteit jegens China tegenover. Het is China's droom om Europa en Azië te verbinden, zegt Chaar. 'Maar als Europa ooit moet kiezen, kiest het ontegenzeggelijk voor de VS. De economische belangen zijn te groot, maar ook historisch gezien is dit een keuze die voor zich spreekt.'
Deze blokvorming betekent echter ook dat de wereld zich niet meer tegelijk in dezelfde richting beweegt, met alle gevolgen van dien. Chaar: 'Landen die afhankelijk zijn van handel zullen daar de prijs voor betalen. De mondiale economie groeide al minder, en door het coronavirus neemt dit nog verder af. Hierdoor zullen er uiteindelijk veel meer verliezers dan winnaars zijn.'