Hoe je herinnerd zal worden !
FREDERIK ANSEEL : De Tijd
Een crisis kraakt of maakt leiders. Nobele onbekenden staan op, ervaren rotten worden afgeserveerd. Bestaat er een leidraad voor leiderschap in tijden van crisis?
Ik heb geen lessen te geven in crisismanagement. Dat is een uitzonderlijke stiel met specifieke protocollen en training. Ik ben op zoek naar lessen voor de leidinggevenden in de talloze bedrijven die nu aan de rand van de afgrond staan. Als leider deins je terug terwijl je huiverend in het ravijn kijkt. Er is niemand die je even vastneemt en je toefluistert: ‘Heb vertrouwen. Het komt allemaal goed.’ Je medewerkers kijken je afwachtend aan. Niemand kent je eenzaamheid. Alleen op jou komt het aan.
Wetenschappelijk onderzoek naar leiderschap maakt weinig onderscheid tussen goed weer en slecht weer. We hebben tal van leiderschapstheorieën voor de gemiddelde leider, maar er zijn weinig recepten voor leiders die met het mes op de keel oorlog moeten maken. Kunnen we leren van de geschiedenis? In ‘Forged in Crisis’ beschrijft Harvard-historica Nancy Koehn het coming-of-ageverhaal van vijf leiders die in uitzonderlijke omstandigheden boven zichzelf uitstegen. Enkele lessen gaan verder dan het cliché van de charismatische, welbespraakte leider. ‘We will fight them on the beaches’, allemaal goed en wel Winston, maar niet elk bedrijf heeft een Nobelprijswinnaar literatuur in de gelederen.
Waak erover dat je afstand kunt nemen. Je kunt niet de klok rond emotioneel opgeslorpt worden, ook al wil elke vezel in je lichaam blijven gaan. Ik herinner me te lezen dat ex-premier Jean-Luc Dehaene op crisismomenten korte nachten had, maar nooit slecht sliep en probeerde nooit een match van Club Brugge te missen. Psychologische afstand geeft het nodige perspectief om betere beslissingen te nemen.
Op een moment dat de telefoon roodgloeiend staat, je inbox overloopt en iedereen je aandacht zoekt, moet je het eindspel voor ogen houden. Wat maak echt het verschil?
Heel soms is het beter helemaal niets te doen. Kijk wat gebeurt. De meeste leiders voelen de nood om actie te ondernemen in crisis. Waarom zijn ze anders leider? Dit is hun moment. Het is de illusie van controle, het overmoedige idee dat alleen zij de kaarten kunnen keren. Maar de beheersing om onder extreme druk toch niets te doen kan van onschatbare waarde zijn. Weersta de roep om onmiddellijke actie. Advies in crisis is vaak: ga snel en ga hard. Maar soms kun je achteraf spijt hebben dat je te diep gesneden hebt.
Slechts één, twee, maximaal drie zaken doen er echt toe. Op een moment dat de telefoon roodgloeiend staat, je inbox overloopt en iedereen je aandacht zoekt, moet je het eindspel voor ogen houden. Wat maak echt het verschil? Al de rest moet je tijdens de crisis uit handen geven.
Routines
Geef mensen structuur en concrete opdrachten. Routines geven houvast. Als iedereen zijn hoofd verliest, moet jij routines aanbrengen in zo eenvoudig mogelijke taal. De Britse premier Boris Johnson heeft veel flaters geslagen, maar de communicatie over de lockdown was briljant: ‘You should not be meeting friends. If your friends ask you to meet, you should say no.’
Mensen zullen niet vergeten hoe hun leiders zich gedroegen tijdens een van de turbulentste momenten in hun leven.
Menselijkheid. De weg terug wordt hard en lang. De meeste leiders worden taakgerichter in crisistijden omdat ze dat nu eenmaal goed kunnen. Maar mensen komen eerst. Crisissen vergroten je waardesysteem uit. Een crisis is de ultieme test of je ook handelt naar wat je jaren gezegd hebt. Als het goed gaat, is het makkelijk spreken over het belang van mensen. Naar die waarden handelen tijdens een crisis zal pijn doen.
In een crisis kijkt men daarom naar wat je doet, niet naar wat je zegt. Elke beslissing is een test van je prioriteiten. Ik zie bedrijven die zich heroriënteren om medische apparatuur te leveren. Bedrijven die mensen in dienst houden, ook al doet het financieel pijn. Verhuurders die de huur even laten voor wat die is. Supermarkten die openingstijden invoeren voor alleen oudere mensen en medisch personeel.
Abraham Lincoln schreef: ‘We will be remembered in spite of ourselves.’ Mensen zullen niet vergeten hoe hun leiders zich gedroegen tijdens een van de turbulentste momenten in hun leven.
Piddy : Onno kan zich hier als leider zeker nog sterker laten uitkomen.
Jiptje : het gele driehoekje is niet om je mama te blijven roepen ;-)