Plein777 schreef op 6 januari 2023 23:12:
De Telegraaf
Linkse kader moet beter luisteren
============================
Door RONALD PLASTERK
Het lijkt alsof links door het weglopen van het electoraat te murw is geworden om zelfs nog maar een richtingenstrijd aan te gaan over herstel. Je kunt je de vingers blauw schrijven, dat hebben de PvdA-partijideoloog René Cuperus en Josse de Voogd gedaan in hun boek Afgehaakt Nederland, dat doet elke week Martin Sommer in de Volkskrant, ik doe in de grootste krant van Nederland mijn best, maar er gebeurt helemaal niets. Geen reactie.
Wat je hooguit soms terug hoort, zijn argumenten ad hominem, op de persoon, of altijd dezelfde procedurele reactie. Waarom zei je dat niet toen je minister was? Die laatste vraag heb ik meermalen beantwoord: ten eerste heb je als minister geen ruimte om iets te zeggen wat niet in lijn is met het regeerakkoord en het verkiezingsprogramma van je partij.
Bovendien is het probleem juist dat de PvdA de regering in ging met 38 zetels en eruit kwam met 9 zetels over; die neergang zou juist voor wie er bij was reden moeten zijn om te heroverwegen.
Toch moet er een onderliggende ideologische reden zijn voor het complete onvermogen van de sociaaldemocratie om zelfs maar het debat te voeren. Dat onvermogen schuilt hem in een woord om goed bij stil te staan: populisme.
Klimaatplannen
Populus is Latijn voor ’volk’, het Griekse woord is ’demos’. De gevoelswaarde verschilt per taal. Democratie is positief. Er wordt tegenwoordig wel iets aan geknabbeld; de Democraten66 en GL zouden de democratie onder curatele willen stellen omdat anders hun klimaatplannen niet ongewijzigd worden doorgevoerd.
Het woord Volk heeft twee kanten. Volk klinkt dubieus door associaties met het Derde Rijk, misschien omdat het Duitse woord ook ’Volk’ is. Tegelijkertijd heette de krant van links Nederland Het Volk, na de oorlog Het Vrije Volk. Die krant heeft het niet overleefd omdat de lezers overstapten naar de Volkskrant. Allemaal zonder negatieve bijklank.
Maar dan de Latijnse versie: ’populus’, en populisme. De dikke Van Dale zegt:
”(negatief) politieke stroming die een sterke band tussen leiders en volk voorstaat en die zich vooral richt op wat de mensen graag horen.”
Twee elementen: een sterke band tussen leiders en volk, en zeggen wat mensen graag willen horen. Ik ben lid geworden van de PvdA toen de partij 53 zetels had, en Joop den Uyl de leider was. In mijn Lelijke Eend heb ik in campagnetijd Den Uyl rondgereden in de Leidse arbeidersbuurten: De Kooi, Noord, Groenoord.
Zeker was er een sterke band tussen de leider en het volk. Onze Ome Joop werd op handen gedragen. Hij was een bekakt pratende intellectueel, maar men vertrouwde erop dat hij het opnam voor de gewone vrouw of man.
Sterke band
Op basis van de biografie van De Gedrevene van Dik Verkuil is er geen reden om Den Uyl enorm te idealiseren. Waar het hier om gaat is dat hij haarscherp in de gaten had dat je als bestuurder moet zorgen dat er geen onverantwoorde dingen gebeuren, maar wel tegelijk een sterke band met de achterban moet opbouwen.
En dan dat tweede: zeggen wat de mensen willen horen. De essentie van democratie is dat mensen stemmen op volksvertegenwoordigers die doen wat zij willen. Mensen naar de mond praten, dingen zeggen waarvan je weet dat ze niet waar zijn, is verwerpelijk. Maar dat betekent niet dat je aan je laars moet lappen wat de mensen vinden.
De wensen van de bewoners van de betere buurten, samen pakweg 10-20% van de bevolking, en de meerderheid van het electoraat zijn verschillend. De lijstjes zijn bekend: de meerderheid wil de eindjes aan elkaar kunnen knopen, onderwijs waar kinderen echt wat leren, goede zorg, veilige buurten, goed openbaar vervoer, beperkte immigratie.
Transseksualiteit
De 10-20% wil geen kerncentrales, consuminderen, grootschalige landbouw stoppen, kinderen bijpraten over transseksualiteit. ’We gaan allemaal met minder moeten toedoen’ zeggen de rijke lui Kaag, en Rosenmöller. Het heeft voor de PvdA geen zin om in de publiciteit een kleine beetje op te schuiven, de enige weg is fundamenteel andere keuzes maken.
Is dat populisme?
Natuurlijk niet. Populisten en democraten volgen allebei wat het volk wil, alleen als je het ermee eens bent noem je het democratie, en anders noem je het populisme.
Het is altijd zo geweest dat linkse politici zelf hoogopgeleid waren. Dat was al zo ten tijde van de SDAP: ’Schoolmeesters, Dominees en Advocaten Partij’. Maar de houding moet zijn: het is een voorrecht om te mogen opkomen voor de mensen die het financieel of qua schoolprestaties minder getroffen hebben dan jijzelf.
Het is je taak als sociaaldemocratisch politicus om heel goed te luisteren naar de mensen. Het huidige linkse kader staat enorm op zenden. ’We moeten het kennelijk beter uitleggen’. Ze zouden beter moeten luisteren.
De enige weg omhoog voor de PvdA is dat men het begrip ’volksvertegenwoordiging’ niet als een populistisch negatief begrip beschouwt, maar weer gaat staan voor de gerechtvaardigde wensen van de verloren achterb