2)
En dat kost volgens de nieuwe ramingen dus geen 50 miljard, maar 90 miljard euro. Redenen zijn onder meer dat we vanwege de veiligheid niet meer in China shoppen, en de hogere rentestand. Hoe bestaat het, vraag je je dan af, dat een prognose tot voorbij 2050 gebaseerd was op de evident abnormaal lage rentestand rond 2020? Welke woke groene accountant heeft die raming afgetekend?
Het ziet er nu naar uit, dat de transportkosten van een kilowattuur groene stroom uit zee ongeveer even hoog worden als de productiekosten. Maar voor het milieupraatje van mensen als Timmermans tellen alleen de productiekosten mee. Van de rest hebbben ze geen notie, of ze verzwijgen het bewust.
Maar wat heb je dan echt, als Tennet maximaal 21 gigawatt windstroom kan aanlanden? Dat lijkt enorm veel, want 21 gigawatt is zo’n beetje anderhalf keer de hele Nederlandse elektriciteitsproductie nu. Ten eerste – let u ook op, meneer Timmermans? – leveren die windparken met in totaal een opgesteld vermogen van 21 gigawatt gemiddeld maar ongeveer 11 gigawatt. Simpelweg omdat het lang niet altijd optimaal hard waait.
‘Groene’ waterstof
Maar als je het op systeemniveau bekijkt, blijft er nog veel minder van over. Immers, de productie van die windmolenparken is uitermate grillig en niet te voorspellen, terwijl in een elektriciteitsnet vraag en aanbod altijd perfect met elkaar in balans moeten zijn.
Er is dus altijd snel regelbaar back-up vermogen nodig voor als de wind wegvalt. In een volledig ‘hernieuwbaar’ energiesysteem is de enige CO2-vrije oplossing, dat een aanzienlijk deel van die stroom, zeg 6 gigawatt, wordt gebruikt voor de elektrolyse van water, wat ‘groene’ waterstof oplevert. Die waterstof kan dan in omgebouwde gascentrales verbrand worden om stroom op te wekken als het niet of nauwelijks waait.
9 miljard euro voor 6 gigawatt
Helaas gaat in deze cyclus ongeveer driekwart van de groene stroom verloren; Tennet rekent met een rendement van deze cyclus van 26%. Dus uiteindelijk houden we 5 + ¼ x 6 = 6,5 gigawatt echt bruikbaar, snel regelbaar vermogen over. Daarvoor moet je dan nog wel 6 gigawatt aan elektrolysers bouwen. Hoeveel dat gaat kosten is zeer onzeker, want zulke grote elektrolysers bestaan nog niet. De totale elektrolyser-capaciteit op de wereld is momenteel slechts 1 gigawattt.
Schattingen nu – maar ja, dat is nu, waar hebben we dat eerder gezien? – hopen dat na een flinke schaalvergrotingsslag de kosten uitkomen op 1,5 miljoen euro per megawatt, dus 9 miljard euro voor 6 gigawatt. Vervolgens moet je de geproduceerde waterstof ook nog op grote schaal opslaan, dat gaat om miljoenen kubieke meters, maar dat is nog relatief goedkoop, laten we zeggen dat je daarmee voor een miljardje klaar bent.
Al deze infrastructuur – tweeduizend vierkante kilometer windmolenparken op zee, transformatorstations, kabels over de zeebodem, grondstations, elektrolysers, opslagplaatsen voor waterstof – kun je vervangen door vijf snel regelbare EPR-kerncentrales van elk 1,5 gigawatt. Die kun je direct op het hoogspanningsnet aansluiten, en elke centrale neemt niet meer plaats in dan een van die grondstations.
Als je uitgaat van 8 à 10 miljard euro per EPR, dan zijn de totale kosten van dezelfde orde van grootte als de nu bekend gemaakte kostenoverschrijdingen voor het aanlanden van wind op zee tot 2057. Tegen die tijd zijn al die nu gebouwde windmolens alweer rijp voor de schroothoop, waarna er nieuwe geplaatst moeten worden, terwijl die kerncentrales tot na het jaar 2100 stroom blijven leveren.
Meneer Timmermans!?
Natuurlijk valt er nog wel wat te morrelen aan deze cijfers. Een wat kleiner aandeel elektrolyse, aannemen dat het rendement van 26% nog wat verbetert, misschien dat door schaalvoordelen grote elektrolysers toch iets goedkoper per kilowatt zijn. Dat doet in wezen aan de conclusie niets af: kerncentrales nemen duizend keer minder ruimte in dan ‘hernieuwbare’ energie en kosten, als je eerlijk het hele systeem bekijkt, veel minder.
Meneer Timmermans, bent u daar nog? Meneer Timmermans!?
Wetenschapsjournalist Arnout Jaspers is schrijver van de bestseller ‘De Stikstoffuik’. Zijn columns verschijnen iedere zaterdag in Wynia’s Week.