Russische pers vreest verdere 'herverdeling van eigendom'
MOSKOU -'Goede morgen Venezuela', zo kopte het redactioneel commentaar van het Russische zakenblad Vedomosti vrijdag. 'De herverdeling van eigendom is begonnen.' Vedomosti is niet de enige Russische krant die geschrokken heeft gereageerd op de inbeslagname afgelopen donderdag van een groot deel van de aandelen van de oliemaatschappij Yukos door de Russische justitie.
Ook de krant Gazeta is uitgesproken in zijn mening dat met de actie tegen Yukos, het voorlopige hoogtepunt in de jacht naar dit olieconcern, het startschot is gegeven voor de 'herziening' van de heersende economische verhoudingen in het land.
De Russische justitie liet donderdag beslag leggen op ruim 44% van de aandelen in Yukos. Officieel heet het dat de aandelen zijn 'bevroren' en dat de eigenaren nog wel stemrecht hebben en recht op dividenduitkering.
Topman en grootaandeelhouder van Yukos, Chodorkovski, werd afgelopen weekeinde opgepakt en beschuldigd van fraude en belastingontduiking. De aandelen van Yukos kelderden na zijn arrestatie, en donderdag daalde de koers opnieuw met ongeveer 15%.
Volgens Vedomosti is de schade die de actie aan het Russische zakenleven toebrengt enorm groot, aldus de krant. 'Bedrijven kunnen maar op één manier reageren op deze ontwikkeling, namelijk door te sluiten. In een land waar het recht op eigendom niet wordt beschermd, kunnen er slechts illegale bedrijven worden gerund.' 'De president moet wakker worden en zien dat wat het openbaar ministerie in een dag verwoest, in jaren is opgebouwd', schreef Vedomosti.
Het Kremlin deed donderdag zijn best om met name buitenlandse investeerders ervan te overtuigen dat de Russische staat de privatiseringen niet wil terugdraaien en het investeringsklimaat wil verbeteren. Maar de Russische media wisten vrijdag beter. 'Het OM is naar Yukos gekomen om het te nationaliseren', aldus Gazeta.
De kranten zijn vooral verontwaardigd over de handelwijze die justitie heeft gehanteerd. Slechts een klein deel van de aandelen die nu zijn 'bevroren' zijn rechtstreeks eigendom van Chodorkovski. Voor het Russische OM was het de zin dat de aandelen 'praktisch eigendom zijn van Chodorkovski en zijn bondgenoten' genoeg om tot actie over te gaan. Verscheidene personen die door justitie nergens van worden verdacht, zijn praktisch onteigend, aldus Gazeta.
Izvestia wees er verder op dat als de Russische justitie er in geïnteresseerd zou zijn geweest om de schade te verhalen die Chodorkovski volgens de aanklachten tegen hem aan de staat zou hebben berokkend, het voldoende zou zijn om de bankrekening van Yukos te bevriezen. Overigens is de totale waarde van de 'bevroren' aandelen ruim $ 13 mrd, terwijl Chodorkovski de staat voor $ 1 mrd zou hebben 'opgelicht', zo meldde Gazeta.
Verscheidene economen die in de media aan het woord komen, zijn ervan overtuigd dat de staat niet van plan is de aandelen terug te geven. Een optie is om het pakket te verkopen aan een buitenlandse maatschappij. Het alternatief, het 'worst case scenario' volgens westerse investeerders en beleggers, is dat de staat de aandelen zich vroeg of laat zelf toeëigent, en de olie-industrie praktisch weer onder staatscontrole brengt. 'President Poetin begeeft zich zo op weg naar een autoritair bewind', aldus de Britse krant Financial Times.
Copyright (c) 2003 Het Financieele Dagblad