M. Tak roert relevante punten aan. Zoals de verplichte winkelnering. Anderzijds hebben vele posters gelijk als ze zeggen dat de meeste Nederlanders niet in staat noch geïnteresseerd zijn tijdig te zorgen voor hun latere pensioen. Nu onderkent Marcel dat ook wel door het betalen van pensioenpremies verplicht te blijven stellen. Dat lijkt me realistisch gezien ook broodnodig. Maar ik wil inhaken op zijn volgende punt:
“Het systeem suggereert dat gegarandeerde uitkeringen kunnen worden gedaan, terwijl de uitkeringen afhangen van beleggingen in onvoorspelbare markten.”
Dat refereert aan meer recente discussies omtrent pensioenfondsen en hun dekkingsgraden. En over de 'gegarandeerde uitkeringen' , die afhangen van 'beleggingen in onvoorspelbare markten'.
Daar ging een ander koffiekamer-draadje ('Einde van gedrocht IFRS') ook al grotendeels over. Ik herhaal hier, in verkorte vorm, wat ik daar al schreef:
Als de rente daalt dan daalt de dekkingsgraad, door het boekhoudkundig 'duurder' worden van de verplichtingen. Dat is de hoofdreden voor de recente 'paniek', meer nog dan het beleggingsbeleid van de pensioenfondsen.
Maar het gaat in de praktijk om vele werknemers met verschillende leeftijden, het gaat om rentecurves die de volgende maand weer anders kunnen zijn, en om periodieke uitkeringen met onzekere looptijden. Natuurlijk is een dalende rente ongunstig voor de verplichtingenkant, en het is goed die actuariële rekenexercities te doen.
Toch, het is complexer. Zo staan de verplichtingen niet absoluut vast, ze zijn binnen zekere grenzen onderhandelbaar. In extreme situaties kan de uitkering verlaagd worden, zoals nu in de metaal. In betere jaren kunnen de sociale partners achter zo'n fonds weer besluiten tot verhoging of zelfs een inhaalslag.
Dat geldt nog meer voor de indexatie. Die is boterzacht en geeft een ruime marge tot bijsturen, zoals nu alom gebeurt. Kortom, onze pensioenfondsen zijn echte polderfondsen. Daar kan je meer of minder gelukkig mee zijn, het betekent wel dat de verplichtingen minder hard zijn dan ze lijken. Verder zijn er fondsen die in betere tijden premieloos waren. Dat kan nu 'hersteld' worden, bijvoorbeeld door extra stortingen door de werkgever. Daar zijn diverse recente voorbeelden van. Ook op fiscaal gebied zijn compenserende maatregelen denkbaar.
Natuurlijk blijft een sterk dalende dekkingsgraad een stevige waarschuwing. Maar de koersen van de beleggingen zijn beweeglijk, de rentecurves ook. Dus pas op voor de waan van de dag. Er zijn deskundiger lieden dan ik die ik ook zoiets heb horen zeggen. Per slot van rekening kan je de beleggingen en de premies ook niet elke week veranderen, en moet je met je scenario's en strategieën vele tientallen jaren vooruitkijken.
Ik ben huiverig voor paniekerige maatregelen, dus ook voor de suggesties van Marcel Tak, al heeft-ie met sommige dingen best een punt..