Exporteurs in nauw door volle containerschepen naar Azië
Exporterende bedrijven hebben grote moeite hun goederen te verschepen naar het Midden-Oosten en Azië. Door een gebrek aan capaciteit op containerschepen moeten bedrijven wekenlang wachten op een plek voor hun containers. 'Het is dramatisch', zegt een Nederlandse ondernemer die veel zaken doet met Aziatische landen, waaronder Thailand en Zuid-Korea. 'Ik wil nu containers verschepen, maar krijg ik pas half april een plek.'
Volgens de ondernemer komt zijn bedrijfsvoering door de lange wachttijden in de problemen. 'Mijn klanten willen niet zo lang wachten. Zo verlies ik orders.'
Werknemers van containerrederij Maersk. Het Deense bedrijf zette een tijdje de containerboekingen stop wegens capaciteitsproblemen.
Werknemers van containerrederij Maersk. Het Deense bedrijf zette een tijdje de containerboekingen stop wegens capaciteitsproblemen. Foto: Hollandse Hoogte
Rederij voert stop op boekingen in
Het Deense Maersk, de grootste containerrederij ter wereld, bevestigt dat er capaciteitsproblemen zijn. De rederij had zelfs kort een stop op boekingen, maar die maatregel geldt niet meer. 'De krapte is een uitdaging en zal dat ook nog wel even blijven. Maar we doen ons best oplossingen te vinden', aldus een woordvoerder donderdag. De Duitse rederij Hapag Lloyd zegt 'tegen de grens van haar capaciteit aan te zitten'.
Marc Beerlandt, baas van de Belgische vestiging van containerrederij MSC in Antwerpen: 'Dit is gigantisch. Ik krijg massaal telefoontjes van ondernemers die hun goederen niet kunnen exporteren.'
Prijzen gaan hard omhoog
Ook de expediteurs - bedrijven die voor exporteurs scheepsruimte boeken - bevestigen de krapte. 'Ik heb dit nog niet eerder meegemaakt', zegt Patrice de Ruiter van expediteursfirma Rotra. Volgens haar is er sprake van flinke prijsstijgingen. 'In vergelijking met enkele maanden geleden is een bedrijf soms het tienvoudige kwijt voor het vervoer van een grote container naar Azië.'
De ontwikkeling is opvallend, want in de afgelopen twee jaar werd de containersector juist geplaagd door structurele overcapaciteit, met historisch lage tarieven tot gevolg. Vorig jaar leden de rederijen daardoor zware verliezen. Hanjin, de grootste Koreaanse rederij, ging zelfs failliet.
Nieuwe vaarschema's leiden tot verstoringen
In de markt rouleren verschillende verklaringen voor de capaciteitskrapte. Maersk spreekt over 'een grote vraag naar containertransport van Europa naar Azië'. Dit wordt beaamd door Theo van Ravesteyn, baas van de Nederlandse vestiging van rederij MSC. Hij spreekt van een 'heel goed begin van 2017'.
Een andere oorzaak zouden de nieuwe allianties tussen de rederijen zijn. De crisis in de containersector heeft geleid tot een flink aantal fusies en overnames in de sector. Die op hun beurt hebben een volledige herschikking van samenwerkingsverbanden op gang gebracht. De nieuwe allianties, die 1 april van start gaan, gaan gepaard met andere vaarschema's, wat volgens marktkenners nu tot verstoringen leidt.
Aankaarten bij toezichthouders
Herschikking sector na jaren structurele overcapaciteit leidt tot krapte op route Europa-Azië
Joost Sitskoorn, adjunct-directeur van verladersorganisatie EVO/Fenedex, woont deze dagen in Jakarta de bijeenkomst van de mondiale verladersorganisatie GSA bij. 'Ik hoor velen klagen over het capaciteitsprobleem en de prijsstijgingen. Ook op de route Azië naar Amerika schijnen er problemen te zijn', zegt hij in een telefonisch onderhoud.
Hij acht het onwaarschijnlijk dat exportgroei de oorzaak is. 'De verbazing hierover is groot, want daarvoor is de overcapaciteit in de containervaart veel te groot.' Hij heeft het punt bovenaan de agenda gezet voor de vergadering van de GSA. 'Ik zie wel aanleiding om de krapte aan te kaarten bij de mededingingstoezichthouders in de VS en Europa. Hoe kan er in een keer zo'n beperkte capaciteit zijn?'
Extra premie om toch plekje te krijgen
Theo van Ravesteyn van MSC ziet dat ondernemers er veel voor over hebben om een plek op het schip te krijgen. 'Sommigen willen een extra premie betalen om vooraan in de rij te komen.'
De krapte doet zich vooral voor op de route van Europa naar Azië. Dit is de belangrijkste route in de containervaart. Andersom, van Azië naar Europa lijkt de druk minder groot te zijn.
Rederijen komen zo boven Jan
Voor de rederijen is de extra vraag naar containerruimte en de bijbehorende prijsstijging bittere noodzaak. Door overcapaciteit en een afvlakkende exportgroei vanuit China daalden de prijzen vorig jaar tot historisch lage niveaus. De rederijen schreven vorig jaar dan ook dieprode cijfers.
In sommige periodes kon een grote container voor $200 naar van Rotterdam naar Shanghai worden verscheept, nu gelden soms prijzen tussen $1500 en $2000.
Gevolgen van bankroet Hanjin zijn groot
Directeur Beerlandt van MSC in Antwerpen ziet nog enkele factoren. Zo heeft het faillissement vorig jaar van de Koreaanse rederij Hanjin grote gevolgen gehad. 'Niet alleen is de capaciteit op de Europees-Aziatische route hierdoor verminderd. Bedrijven zijn ook meer gaan letten op bij welke rederij ze hun containervervoer onderbrengen.'
Dat heeft geleid tot een vlucht in grote en financieel gezonde rederijen. Niemand wil het risico lopen dat zijn lading niet aankomt. Door het faillissement bleven schepen van Hanjin vorig jaar maandenlang op zee ronddobberden.
Door de herschikking in de containervaart daalt het aantal allianties van vier naar drie. Daarvan zijn er twee volledig nieuw: THE Alliance en Ocean Alliance. Alleen 2M, het samenwerkingsverband tussen Maersk en MSC, is nagenoeg onveranderd gebleven.