Van onze correspondenten • Economie & Politiek
Compromis in zicht over EU-opvang van vluchtelingen
Een belangrijk machtsblok in de Europese Unie heeft een uitweg geboden voor het slepende conflict over de opvang van vluchtelingen uit oorlogsgebieden. Polen, Tsjechië, Hongarije en Slowakije zijn bereid om een bijdrage te leveren als zij daar zelf over mogen beslissen en er rekening wordt gehouden met hun mogelijkheden en ervaring. Ze spreken in dit verband van 'flexibele solidariteit'.
Dit blijkt uit een voorstel dat de vier EU-lidstaten, ook wel bekend als de Visegrad-landen, vrijdag gezamenlijk hebben ingediend bij de informele Europese top in Bratislava.
Juist deze voormalige Oostbloklanden hebben zich het afgelopen jaar sterk verzet tegen verplichte quota voor de opvang van vluchtelingen. De EU besloot in september vorig jaar in meerderheid met deze quota te gaan werken om de landen die een vluchtelingengolf over zich heen kregen, Italië en Griekenland, te ontlasten. Slowakije vocht dit besluit echter juridisch aan en Hongarije houdt er volgende maand een referendum over.
Scheidslijnen vervagen
De kwestie heeft de EU sterk verdeeld. De scheidslijnen tussen Oost- en West-Europa lijken nu te vervagen. De voorzitter van de Europese Commissie, Jean-Claude Juncker, liet deze week al blijken dat zijn quotaplan eigenlijk niet werkt. 'Solidariteit kan niet worden opgelegd', zo zei hij.
De Duitse bondskanselier Angela Merkel noemde vrijdag het voorstel van de Visegrad-landen 'een goed begin'. 'Gebleken is dat meerderheidsbesluiten soms te gevoelig zijn. Dan moeten we op andere manieren vooruitgang boeken.'
Controle over buitengrenzen
De 27 EU-landen stellen zich nu ten doel om zich te richten op een migratiebeleid voor de lange termijn. Daarbij zijn 'solidariteit' en 'verantwoordelijkheid' de sleutelwoorden, zo blijkt uit hun gezamenlijke verklaring in Bratislava. Volgens premier Mark Rutte komt een oplossing in zicht als 'de EU de controle terugkrijgt over de buitengrenzen. 'Herverdelen is dan een eenvoudigere discussie.'
Uit cijfers van de Europese Commissie blijkt dat tot dusver bijna vijfduizend vluchtelingen in de EU zijn opgevangen via het quotaplan. Het dagelijks bestuur van de EU wilde oorspronkelijk dat de lidstaten in twee jaar tijd in totaal 160.000 plaatsen zouden vrijmaken.
Pools en Hongaarse bijdrage is nul
Polen en Hongarije hebben helemaal geen vluchtelingen uit Griekenland en Italië overgenomen. Bij Tsjechië en Slowakije gaat het om respectievelijk twaalf en drie vluchtelingen.
Tienduizenden vluchtelingen zitten nog in Griekse opvangkampen en kunnen geen kant op, omdat omringende landen de grenzen hebben gesloten. Italië blijft worstelen met een migratiestroom vanuit Noord-Afrika. Volgens de Europese grensorganisatie Frontex kwamen er alleen al afgelopen maand 23.000 migranten via de Middellandse Zee aan in Italië.