Remkes: 500 tot 600 grootste stikstofvervuilers snel uitkopen, nu niet tornen aan 2030
Stikstofbemiddelaar Johan Remkes vindt dat het kabinet na jaren van 'zwalkend beleid’ razendsnel in actie moet komen om te voorkomen dat Nederland op slot wordt gezet. Binnen een jaar moeten 500 tot 600 bedrijven die veel stikstof uitstoten zo ruimhartig mogelijk worden uitgekocht. ,,Ik schrijf deze boodschap met een bezwaard hart op, maar ik zie geen andere route”, schrijft Remkes.
Marcia Nieuwenhuis, Sebastiaan Quekel 5 okt. 2022 Laatste update: 13:04
50 REACTIES
De hulp van Johan Remkes is door dit kabinet ingeroepen voor het oplossen van de stikstofcrisis. Vandaag presenteert hij zijn bevindingen. © Rob Engelaar
De bedrijven die moeten worden uitgekocht, kunnen wat Remkes betreft zowel uit de agrarische als uit andere sectoren komen. Hij verwacht wel dat de meeste piekbelasters agrariërs zullen zijn. Met snelle en ‘onomkeerbare’ uitkoop van bedrijven die veel stikstof uitstoten en in de buurt van kwetsbare natuur zitten, kan een eerste stap worden gezet in herstel van die natuur. ,,Door dit gericht te doen, raakt het zo min mogelijk agrarïers (circa 1 procent)”, schrijft Remkes.
Daarmee komt er onder meer ruimte om een vergunning te geven aan meer dan 2500 bedrijven die door een uitspraak van de Raad van State in 2019 in de knel kwamen te zitten. Enkele belangrijke bouwprojecten kunnen dan ook een vergunning krijgen. Remkes roept op tot een ‘waardig’ uitkoopproces, waarbij bedrijven die de dupe zijn de garantie krijgen dat er later geen beter aanbod komt. De overheid moet volgens hem ook openstaan voor ieder voorstel dat binnen een jaar leidt tot gegarandeerde stikstofvermindering.
Het gedwongen uitkopen van bedrijven zou een ommekeer zijn. Tot nu toe probeerde stikstofminister Christianne van der Wal (VVD) boeren te verleiden met een ‘woest aantrekkelijke’ maar vrijwillige uitkoopregeling. Die regeling dreigde in Brussel op juridische bezwaren te stuiten, omdat er sprake zou zijn van ongeoorloofde staatssteun. Wat Remkes betreft, moet premier Mark Rutte hoogstpersoonlijk naar Brussel afreizen om op het ‘hoogst mogelijke niveau’ in gesprek te gaan over een regeling die wel wordt getolereerd.
Lees ook
CDA beeft om stikstofadvies: ‘Stekker uit coalitie is geen doel, maar moeten wel bereid zijn’
‘Zwalkend beleid’
Remkes uit in zijn rapport forse kritiek op het huidige stikstofbeleid van het kabinet. Hij verwijt Den Haag ‘zwalkend beleid’ en ‘miscommunicatie’ met agrarische partijen. ,,Mijn verwachting is dat het kabinet dit rapport niet met blijdschap zal ontvangen. Ik ben kritisch op het gevoerde beleid. Ik vind dat aan een groot aantal wensen van de sector tegemoet moet worden gekomen.”
Zo vindt Remkes net als de grote boerenorganisaties dat de daadwerkelijke staat van de natuur centraal moet komen te staan, en niet de theoretisch bepaalde kritische depositiewaarde (KDW). Die moet op termijn uit de wet. Ook moet het omstreden stikstofkaartje van tafel en moet er gestuurd worden op de stikstof die bedrijven uitstoten, en niet op de neerslag ervan in de natuur.
Remkes vindt dat het doel om in 2030 de stikstofuitstoot in Nederland te halveren in stand moet blijven, maar stelt ook dat in 2025 en 2028 opnieuw gekeken moet worden naar het tijdpad. ,,Het moet onder voorwaarden mogelijk zijn om meer ruimte te geven aan specifieke gebieden, als daar dwingende redenen toe zijn.”
Eerlijk verhaal
De stikstofbemiddelaar verwacht niet dat de boerenstand tevreden zal zijn met zijn rapport. Maar hij noemt het ‘het eerlijke verhaal’. ,,Ik heb gemeend dat het belangrijker is om het eerlijke verhaal begrijpelijk op te schrijven dan om - ten behoeve van een goede ontvangst - met halve redeneringen te doen alsof er nog veel andere mogelijkheden zijn.”
Remkes noemt zijn rapport een ‘denklijn’ om uit de impasse te komen. Het is geen definitief plan, benadrukt hij. ,,Ik beveel aan dat deze kaders de komende maanden onder regie van het kabinet, in een normale dialoog met sectoren, uitgewerkt worden. Ik zou het verstandig vinden als dit uiteindelijk uitmondt in een landbouwakkoord. Als dat niet haalbaar is, dan moet er een nieuw kabinetsplan komen.”
Hete aardappel
De hete aardappel wordt met het advies nog even doorgeschoven. Dit gaat over het jaar 2030, waarin de stikstofdoelen moeten worden bereikt. Dat jaartal staat in het coalitieakkoord dat VVD, D66, CDA en ChristenUnie eind vorig jaar hebben gesloten. Maar het ligt inmiddels politiek gevoelig omdat CDA-leider Wopke Hoekstra in een interview met deze nieuwssite zei dat het wat hem betreft ‘niet heilig’ is. Dat zette de verhoudingen in het kabinet op scherp.