Noordelijke provincies laten landelijk beleid los en testen massaal zorgmedewerkers
Terwijl na het Zuiden het Westen van Nederland de grip op het coronavirus lijkt te verliezen, wordt de roep om meer testen luider. Onvoldoende capaciteit, is het antwoord. Dat gaat er bij Alex Friedrich, arts-microbioloog in het UMCG in Groningen, niet in. ‘Wij hebben ons losgekoppeld van het landelijke beleid en doen het gewoon bij zorgverleners: testen, testen, testen.’
Jop de Vrieze
22 maart 2020
Met Alex Friedrich zelf gaat het elke dag een beetje beter. De arts-microbioloog en hoofd van de afdeling medische microbiologie en infectiepreventie van het UMCG in Groningen bleek afgelopen donderdag zelf besmet met het coronavirus. ‘Gisteren had ik nog koorts en had ik veel spierpijn, vandaag ben ik alleen nog erg moe.’
Hij was er vroeg bij, afgelopen week. Normaal loopt hij elke ochtend tien kilometer hard, maar nu merkte hij dat hij wat moe was. ‘Ik heb me meteen die dag laten testen en ben verder thuis gebleven. Ik had eigenlijk nog geen echte klachten. De meeste mensen zouden dan nog gerust naar hun werk gaan, zorgmedewerkers kunnen zo twintig à dertig patiënten en collega’s besmetten.’
Om die reden en na inmiddels tientallen andere soortgelijke gevallen windt hij zich op over het stellige punt dat de basis vormt van het Nederlandse RIVM-beleid, namelijk dat je pas vanaf het moment dat je symptomen hebt besmettelijk bent en thuis moet blijven – en dat als gevolg daarvan alleen contacten worden opgespoord die contact hebben gehad met de positief geteste persoon nádat deze ziek werd. ‘Dat is gewoon niet waar, net zoals dat het niet waar is dat kinderen het virus niet kunnen overdragen. In de noordelijke provincies hebben we daarom van begin af aan gezegd: we rekenen twee dagen terug vanaf die eerste ziektedag en sporen ook die contacten op. Ten tweede, kinderen zijn besmettelijk ook al worden ze zelf niet ziek.’
Het is niet het enige punt waarop het beleid van de noordelijke provincies, Groningen, Drenthe, Friesland en Overijssel, verschilt van de landelijke, door het RIVM uitgestippelde lijn. ‘De epidemie is niet homogeen, wij bevinden ons in een andere fase dan Brabant. We moeten ervoor waken dat we overal hetzelfde doen.’
En dus heeft het noorden zich, in Friedrichs woorden, ‘op dat punt losgekoppeld van het landelijke beleid.’ Dat heeft niet alleen te maken met de afwijkende situatie waarin deze provincies zich bevinden, maar ook met verschillen in inzicht. ‘Het grootste risico is dat ziekenhuispersoneel besmet raakt en patiënten en collega’s gaat besmetten, die dan weer de regio in gaan. Ziekenhuizen kunnen daardoor tot stroomversnellers van de epidemie worden. Het landelijk beleid is tot nu toe om zorgmedewerkers niet meer te testen. Wij doen dat, net als een aantal andere ziekenhuizen, wel. Ik heb het, die ene keer dat ik bij een vergadering van het landelijke Outbreak Management Team was nog in de notulen laten zetten hoe belangrijk het is om besmetting van zorgmedewerkers te voorkomen. Maar dat is blijkbaar niet gelezen.’
Jullie aanpak wijkt duidelijk af van het landelijke beleid. Waar zit dat ‘m in?
‘Het lijkt erop dat in Nederland en andere landen in Europa de grieppandemieplannen zijn geactiveerd die zijn gemaakt na de pandemie met de Mexicaanse griep in 2009, zonder dat daar duidelijke aanpassingen in gemaakt zijn voor een risico zoals Sars-1 of nu dit Sars-CoV-2. Dat is geen aanpak van in de kiem smoren maar van dempen. “We kunnen toch niets doen om de verspreiding tegen te houden”, is het idee. Dat geldt inderdaad voor het griepvirus, maar dat is – zoals we zien - een heel ander scenario. Wat wij zijn gaan doen is zolang mogelijk proberen search and contain vol te houden’
Wat houdt dat in, search and contain?
‘Als er een zorgmedewerker of zijn/haar huisgenoot klachten heeft, testen we die persoon meteen, bij een positieve test gaat die in thuisquarantaine. Via de GGD kunnen zorgmedewerkers van andere ziekenhuizen ook bij onze screeningslocatie worden getest. Wij trekken dit samen met de regionale laboratoria. Omdat zorgmedewerkers rond 10 procent van de bevolking zijn heb je een redelijk goed beeld op wat gebeurt en houd je de centrale ziekenhuizen in de regio veilig. We doen uitgebreid contactonderzoek en alle personen die tot twee dagen voor de symptomen contact hadden met de patiënt wordt gevraagd twee weken in thuisquarantaine te gaan, sommigen worden meteen, anderen bij klachten getest. Zo houden we grip op de zaak. Tot nu toe hebben we daardoor de epidemie in het noorden nog steeds kunnen vertragen en zijn onze bedden vrij voor patiënten uit Brabant.’