Nu vinden ook de VS de Joint Strike Fighter ineens te duur
================================================
Defensie Dat kan consequenties hebben voor Nederland, meent Christ Klep.
Je kon er op wachten. Al een jaar of twee lopen geruchten dat het Pentagon het aantal geplande F35 Lightning II Joint Strike Fighters flink gaat terugschroeven.
Nooit eerder zette het Pentagon zo veel geld opzij voor een wapenproject: tot 2070 zal de rekening oplopen tot 1,2 biljoen (nee, dit is geen schrijffout) dollar.
Een paar dagen geleden gooide een Amerikaanse generaal onbeschroomd de knuppel in het hoenderhok.
Christ Klep is militair-historicus.
Deze generaal is niet de eerste de beste: Charles Q. Brown jr., de hoogste baas van de Amerikaanse luchtmacht. Tijdens een persconferentie ontvouwde Brown zijn plannen voor de toekomst van de Amerikaanse luchtmacht.
Belangrijkste take away: om met name de verouderende F16’s te vervangen, denkt Brown aan een geheel nieuw toestel. Een clean sheet design.
Dit nieuwe gevechtsvliegtuig is dan vooral bedoeld voor de luchtoorlog in regio’s (zoals Afghanistan en Irak) waar de VS het luchtruim al beheersen.
Het toestel hoeft dus niet over alle hoogtechnologische toeters en bellen (zoals stealth tegen radar) te beschikken en zal relatief goedkoop zijn, maar bijvoorbeeld wel over de capaciteit beschikken om razendsnel software updates over acute dreigingen te laden.
Platforms
In het Angelsaksische jargon heet zoiets ‘payload over platforms’. Liever een fors aantal platforms (bemande of onbemande gevechtsvliegtuigen) die veel wapens kunnen meenemen, dan helemaal vertrouwen op hypermoderne en peperdure ‘luxe’ gevechtsvliegtuigen.
Maar de F35 dan? Die was toch de aangewezen vervanger voor toestellen als de F16? Blijkbaar niet meer dus. Helemaal interessant is de achterliggende redenering van generaal Brown. Om te beginnen rekent hij op de kracht van digital design. Dat is een methode om relatief snel nieuwe toestellen te ontwerpen en bouwen. Twee prototypes vliegen al.
PRAAT MEE MET NRC
Kortom, Brown ziet kansen om zijn kaarten op méér dan alleen de F35 te zetten. En daar komt nog iets bij. Intussen is duidelijk dat de motor van de JSF toch meer onderhoud nodig heeft dan gedacht. Momenteel is er een tekort aan deze motoren.
Ter illustratie: het F35-demonstratieteam heeft al moeten korten op het aantal vlieguren. Weliswaar daalt de stuksprijs van de F35 (hoewel ook die daling intussen gestuit lijkt), maar verschillende Amerikaanse politici en topmilitairen hebben inmiddels erkend dat het in de lucht houden van het gevechtsvliegtuig op termijn waarschijnlijk onbetaalbaar zal zijn.
Ferrari
De reactie van generaal Brown? Die trok een vergelijking tussen de F35 en Italiaanse sportauto’s: „Je gebruikt je Ferrari toch ook niet voor dagelijks woon-werkverkeer, maar alleen op zondag?”
Oftewel: de Amerikaanse luchtmacht reserveert de F35 gericht voor serieuze oorlogsomstandigheden, de high-end fight. Zeg maar tegen vijanden als China of Rusland.
Voor andere taken – en dat zal het gros van de operaties zijn, de low-end fight – volstaat een eenvoudiger en goedkoper toestel.
Maar het zijn precies deze laatste taken die de Nederlandse luchtmacht ook de komende decennia hoogstwaarschijnlijk het meest zal uitvoeren. Op zondag – maar ook op werkdagen. Zelfs de Amerikaanse luchtmacht erkent dat de F35 een peperduur instrument is, waarmee het spaarzaam moet omspringen.
Tot op zekere hoogte kan Washington zich die keuzeluxe permitteren. Kleinere spelers met kleinere luchtmachten kunnen dat veel minder. Die moeten het doen met één type gevechtsvliegtuig uit de Ferrari-categorie.
Of Nederland zich dat kan veroorloven? Ik vraag het me af.