AB-InBev wordt vermeld in een artikel in Knack deze week:
Een paar honderd bedrijven zijn zo dominant dat ze gigantische winsten kunnen boeken. Denk aan Google, Facebook en Apple, maar ook aan de Belgische bierbrouwer AB-InBev. Dat is niet goed voor de economie en ook niet voor de samenleving: 'Ze vormen een bedreiging voor onze democratie', zegt econoom Jan Eeckhout....
Dit naar aanleiding van zijn boek: 'De winstparadox. Waarom de macht van supersterbedrijven onze economie ondermijnt.'
Stukjes uit het interview-artikel:
Hoe kwam brouwerij AB-InBev aan zijn grote marktmacht?
Eeckhout: Dankzij fusies en overnames. Het bouwde aan wereldmerken en schakelde concurrenten uit. Zo kreeg het pakweg 28 procent van de wereldwijde biermarkt in handen, rond de 50 procent in de VS en België. AB-InBev werd een dominante speler en een van de winstgevendste multinationals. Ook Facebook heeft zijn monopoliepositie uitgebouwd met overnames van WhatsApp en Instagram en palmde zo de socialemediamarkt in. De enige reden voor al die overnames van AB- InBev en Facebook was: de concurrentie fnuiken, marktmacht creëren.
Wil niet elk bedrijf zo weinig mogelijk concurrentie om zo veel mogelijk winst te boeken?
Eeckhout: Uiteraard, een bedrijf kan alleen veel winst maken als er - tenminste tijdelijk - geen concurrentie is. Maar meestal zie je dan concurrentie opkomen die onder de prijs duikt. Dan krijg je de 'creatieve destructie' waar econoom Joseph Schumpeter over sprak: succesvolle innovatie zorgt voor tijdelijke marktmacht, maar een nieuw bedrijf knabbelt aan de bovenmatige winst, oude bedrijven worden vernietigd door nieuwe. Voor het overgrote deel van de economie geldt dat nog steeds, maar bij bedrijven met een grote marktmacht zien we iets anders: daar krijgt de concurrentie geen kans. Hun marktmacht is niet tijdelijk. Amazon bestaat al 25 jaar, Facebook 20 jaar. Ze doen er alles aan opdat er geen concurrentie komt. Dus: proberen bedrijven een monopoliepositie te verwerven? Ja. Mogen ze dat doen? Ja, maar de markt moet wel vrij zijn en het spel moet eerlijk worden gespeeld.
En het spel wordt niet eerlijk gespeeld?
Eeckhout: Nee. Ik maak altijd de vergelijking met het voetbal: een mooi spel als elf spelers het tegen elf opnemen, het veld plat is, de regels voor iedereen dezelfde zijn en de scheidsrechter onpartijdig is. Maar dat is met de bedrijven met een grote marktmacht niet zo: ze spelen met 15 tegen 5 spelers, het veld helt sterk af, de regels zijn in hun voordeel en de scheidsrechter speelt met hen mee. Dat is niet gezond.
Sommigen zullen uw boek, De winstparadox, lezen als een antikapitalistisch boek, in het spoor van Karl Marx en Friedrich Engels, die schreven dat de vrijemarkteconomie onvermijdelijk leidt tot monopolievorming.
Eeckhout: Integendeel, het boek is pro kapitalisme! Ik wijs op de funeste gevolgen van het scheve, ongezonde kapitalisme dat pro de bedrijven is. Het echte kapitalisme is pro de markt, voor meer concurrentie. Met meer concurrentie haal je het beste naar boven, meer concurrentie is goed voor iedereen.
We zitten met die monopoliebedrijven. Wat moeten we daarmee doen? Ze opdelen?
Eeckhout: Ik ben er voorstander van om AB-InBev op te delen, want de fusie tussen Inbev en Anheuser Busch in 2008 had nooit mogen plaatsvinden, die kwam er louter en alleen om de concurrentie te fnuiken. Zoals ik ook vind dat we Facebook, Instagram en WhatsApp opnieuw uit elkaar moeten halen. Eenvoudig zal dat niet gaan. Zuckerberg zei ooit dat hij Facebook, Instagram en WhatsApp als eieren door elkaar zou klutsen, zodat het onmogelijk zou worden om de fusie terug te draaien.