Plein777 schreef op 9 februari 2021 17:57:
Analyse
Hoe de Russische minister de vloer aanveegde met de hoogste EU-diplomaat
==============================================================
Relatie EU-Rusland EU-buitenlandchef Borrell liet zich in Moskou wegspelen door minister Lavrov. Terwijl Rusland Europese diplomaten uitwees, zette Borrell de deur open voor het Russische vaccin Spoetnik.
Michel Kerres
8 februari 2021 om 21:11 uit de NRC
Leestijd 3 minuten
Een paar dagen na dato geldt het bezoek van EU-Buitenlandchef Josep Borrell aan Moskou als een diplomatieke zeperd zoals je ze zelden in het openbaar ziet. Rusland zette tijdens Borrells bezoek drie Europese diplomaten uit en schoffeerde de EU-gezant op een persconferentie.
De gastheer, minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov, noemde de EU een „onbetrouwbare partner”; de gast feliciteerde Rusland met een goede beoordeling van het Russische coronavaccin Spoetnik V. „Dat is goed nieuws voor de hele mensheid”, zei Borrell over het Spoetnik-nieuws.
Het compliment van Borrell werd door Rusland onmiddellijk omgezet in een public relations-voordeel. Borrells lof op de persconferentie werd door het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken gemonteerd in een filmpje dat begint met kritiek van oppositiepoliticus Aleksej Navalny op Poetin en Spoetnik V en eindigt met Borrells felicitaties.
Borrell was juist in Moskou om namens de EU de vrijlating te eisen van Navalny, die een paar dagen eerder tot 32 maanden strafkamp was veroordeeld.
Vaccins zijn geopolitiek
Snel na het uitbreken van de pandemie vorig jaar werd duidelijk dat een vaccin van onschatbare waarde zou zijn – ook uit oogpunt van geopolitiek. Na de veroordeling van Navalny, het geweld van de politie tegen demonstraties en het Russische dedain dat uit de ontmoeting van vorige week sprak, ligt de vraag op tafel of Europa wel een vaccin moet aannemen van dit Rusland.
Borrell zelf sprak in Moskou de hoop uit dat het Europese Medicijnagentschap het Russische vaccin snel zal goedkeuren voor de Europese markt. Gezien de schaarste aan vaccins in de EU zou een nieuw product welkom zijn, zei hij. Bondskanselier Merkel zei eerder dat elk vaccin dat goedkeuring kan krijgen in Europa welkom is.
Hongarije heeft Spoetnik V al via een noodprocedure toegelaten en de eerste zending ontvangen. de Oostenrijkse kanselier Sebastian Kurz zei zondag dat hij Russische en Chinese vaccins wel in zijn land wil produceren. Ook Italië en Spanje praten over Spoetnik en in de Tweede Kamer was vorig week ook al enthousiasme.
Spoetnik is verpakt in vele lagen propaganda en bedoeld om verdeeldheid te zaaien
Ingrida Simonyte premier Litouwen
Niet iedereen denkt er zo over. De Litouwse premier Ingrida Simonyte stelde in een tweet dat Poetin Spoetnik V inzet als een hybride wapen om te heersen en te verdelen. „Dat is geen nieuws en niet goed voor de mensheid.”
Tegen Politico zei Simonyte: „Ik ben niet overtuigd van de oprechtheid van het Kremlin om het Russische vaccin te delen om zo sneller een einde te maken aan Covid-19. Spoetnik is helaas verpakt in veel lagen propaganda en de niet eens verborgen ambitie om de verdeeldheid te zaaien tussen de EU landen en hun partners.”
Lees ook: Europa zoekt naar antwoord op wangedrag van grote buurman
Litouwen behoort met Estland, Letland en Polen tot de EU-hardliners als het gaat om Rusland. Ze hadden zich vooraf uitdrukkelijk tegen Borrells reis gekeerd en zagen zich na de afgang in het gelijk gesteld.
De minister van Buitenlandse Zaken van Letland, Edgars Rinkevics, kon een zekere Schadenfreude niet onderdrukken. „Kijk er naar uit om van Borrell te horen wat de resultaten van zijn reis waren”, twitterde hij.
De hoogste diplomaat van de EU was niet opgewassen tegen een ijskoude Lavrov die al sinds de Russische inval in Oekraïne in 2014 stoïcijns westerse kritiek pareert en elke aanval verbaal omvormt tot een snoeiharde tegenaanval.
Geen coherent Europees antwoord
Maar zoals na elk ongeval waren er ook na de smak van Borrell lessen te trekken: Rusland keert zich steeds verder af van westerse waarden en de EU heeft geen coherent antwoord op de vraag hoe met Rusland om te gaan.
Maandag zetten Polen, Duitsland en Zweden Russische diplomaten uit als antwoord op Moskou.
„Iedereen schuift nu de schuld op Borrell”, stelde de Duitse analist Ulrich Speck dit weekend. „Maar in plaats daarvan moet de druk op Berlijn, Parijs en anderen verhoogd worden om tot een sterker en meer samenhangend Ruslandbeleid te komen.”
Europarlementariër voor de Groenen en buitenlandspecialist Reinhard Bütikhofer twitterde: „Het was duidelijk dat Borrell zijn kaarten slecht uitspeelde in Moskou.
Maar hij had slechte kaarten omdat Frankrijk en Duitsland hem niet meer onderhandelingsruimte wilden geven. Het helpt niet om hem van alles de schuld te geven.”
Borrell zelf concludeerde na afloop van zijn reis droogjes: „De Russische autoriteiten grepen deze gelegenheid niet aan voor een constructieve dialoog met de EU. Dat is spijtig en daar moeten we consequenties aan verbinden.
[…] Europa en Rusland drijven uit elkaar. Rusland maakt zich los van Europa en ziet democratische waarden steeds meer als een bedreiging.”